Προοδευτικός ταρτουφισμός: Οι τραυματικές εμπειρίες Ισραηλινών και Παλαιστινίων και το πώς αυτές καθορίζουν την αντίληψη που έχουν ο ένας για τον άλλον
Στο σχολείο είχα αρκετούς Εβραίους συμμαθητές. Δεν είχαμε την παραμικρή διαφορά μεταξύ μας, ούτε διαφορετική αντιμετώπιση από τους δασκάλους μας. Τουλάχιστον δεν είχα διαπιστώσει κάτι. Παίζαμε όλοι σαν μια παρέα. Μοναδική εξαίρεση ότι δεν παρακολουθούσαν το μάθημα των θρησκευτικών. Τους ζήλευα λίγο – ήταν τόσο βαρετό. Στο πανεπιστήμιο τα πράγματα άλλαξαν. Ένας από τους καλύτερους φίλους μου ήταν Εβραίος. Κάτι η μεγαλύτερη γνώση, κάτι οι μεταξύ μας συζητήσεις, μόνο τότε κατάλαβα τι τραύματα κουβαλούσαν. Δεν υπήρχε οικογένεια, φαντάζομαι, που να μην είχε θύματα στο Ολοκαύτωμα. Σκεφτόμουν ότι για τους συμμαθητές μου το τραύμα θα ήταν εξαιρετικά νωπό. Κάποιοι μπορεί να είχαν και γονείς που επέζησαν από το Άουσβιτς, σίγουρα θα είχαν χάσει κοντινούς συγγενείς. Τρίτη γενιά Μικρασιάτης, και στο σπίτι μου οι ιστορίες για τις «χαμένες πατρίδες» ήταν τόσο ζωντανές 40 χρόνια μετά. Πόσο μάλλον για τα παιδιά αυτά. Ήμουν όμως τελείως ανίδεος, ανίκανος να τους καταλάβω. Το αναλογίζομαι όχι χωρίς κάποιες τύψεις, αν και στην πράξη το ότι όλοι ήμασταν μια παρέα ήταν ίσως το καλύτερο βάλσαμο.
Δεν είναι εύκολο να ζεις σε μια γειτονιά όπου όλοι γύρω σου θέλουν τη φυσική σου εξόντωση
Έχει νόημα μια τέτοια συζήτηση σήμερα; Νομίζω ναι, αν θέλουμε να καταλάβουμε πώς διαμορφώνονται οι αντιλήψεις και οι στάσεις γύρω από τον πόλεμο. Μου είχε κάνει εντύπωση, για παράδειγμα, ένας Εβραίος συμφοιτητής μου, ο οποίος μεγάλωσε και ζει στην Ελλάδα, έμαθε όμως τη γλώσσα και πήγε να υπηρετήσει στον ισραηλινό στρατό. Αν συμβεί ξανά κάτι, έλεγε, θέλω να έχω μια πατρίδα να πάω. Μια υπαρξιακή αγωνία, την οποία συμμερίζονται όλοι στο Ισραήλ. Μετά την επίθεση της Χαμάς, την 7η Οκτωβρίου, θα πήρε τις διαστάσεις κρίσης. Δεν είναι εύκολο να ζεις σε μια γειτονιά όπου όλοι γύρω σου θέλουν τη φυσική σου εξόντωση.
Φυσικά, κάτι ανάλογο θα μπορούσε να ειπωθεί και για τους Παλαιστίνιους. Διαδοχικές γενιές μεγαλώνουν με το αφήγημα της «Καταστροφής», ενώ η καθημερινή τους εμπειρία από μικρά παιδιά είναι ο κλεφτοπόλεμος με τον ισραηλινό στρατό και τους εποίκους που τους αρπάζουν τη γη. Δεν συζητάμε για τον ίδιο τον πόλεμο σήμερα, την πείνα, το ξεκλήρισμα οικογενειών και τα παιδιά που μένουν ορφανά ή ανάπηρα. Η εικόνα τους μας στοιχειώνει. Σε άλλες εποχές, είχαν φιλοξενηθεί σε μια κατασκήνωση στην Ελλάδα παιδάκια από την Παλαιστίνη. Οι συνοδοί τους έλεγαν για τα τραύματα που κουβαλούσαν και πόση ανάγκη είχαν, για λίγες εβδομάδες έστω, να έχουν μια φυσιολογική, ξένοιαστη, παιδική ζωή.
Για τον Ισραηλινό, η εικόνα του Παλαιστίνιου εξαντλείται στην εικόνα του εχθρού. Το ίδιο ισχύει και για την άλλη πλευρά.
Όταν έγινε η επίθεση της Χαμάς, ουδείς διανοήθηκε να υποστηρίξει ότι θα έπρεπε να υπάρξουν κάποιου είδους αντίποινα για τους Παλαιστίνιους πολίτες. Όχι μόνο γιατί η ιδιότητα του Παλαιστίνιου δεν σε κάνει μέλος ή οπαδό της Χαμάς. Αλλά και επειδή ο δικός μας ρόλος, ο ρόλος των τρίτων, δεν είναι να πάρουν μέρος στην διαμάχη, αλλά να κρατήσουν ανοικτούς τους δίαυλους της συνεννόησης. Την ίδια στιγμή που αναγνωριζόταν το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί, έπρεπε να προστατευθούν, όσο είναι δυνατόν, και τα δικαιώματα, και πολύ περισσότερο οι ζωές, των αμάχων Παλαιστινίων. Το ίδιο ισχύει σήμερα για το Ισραήλ. Την ίδια στιγμή που καταδικάζουμε με τον πιο έντονο τρόπο την πολιτική της κυβέρνησης Νετανιάχου, οφείλουμε να κατανοούμε και να προστατεύουμε τα δικαιώματα των ισραηλινών πολιτών. Συμμετέχοντας στην αντιπαλότητα, υιοθετώντας τα συνθήματα και τις σημαίες των Παλαιστινίων και πολύ περισσότερο καταδικάζοντας ισραηλινούς πολίτες σε παρίες της διεθνούς κοινότητας, γινόμαστε μέρος του προβλήματος, όχι της λύσης του.
Το τρομακτικό, ωστόσο, είναι ότι προοδευτικοί διανοούμενοι χρησιμοποιούν τα ευρήματα δημοσκοπήσεων για να στοιχειοθετήσουν κάποιου είδους συλλογικής ευθύνης για την πολιτική της κυβέρνησης Νετανιάχου. Οι ακτιβισμοί που στοχοποιούν πολίτες του Ισραήλ, σύμφωνα με αυτή τη λογική, είναι δικαιολογημένοι, επειδή στην πλειοψηφία τους στηρίζουν την πολιτική Νετανιάχου, ακόμα και τις πιο ακραίες πλευρές της όπως ο εκτοπισμός των Παλαιστινίων από τη Γάζα. Τέτοιου είδους συλλογικές στοχοποιήσεις εθνικών ή θρησκευτικών ομάδων τις έχουμε δει επανειλημμένα στην ιστορία. Είναι η κλασική αιτιολόγηση της γενοκτονίας: των Αρμενίων, των Τούτσι και φυσικά των Εβραίων από τον Χίτλερ. Θα οδηγούσε δε σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα, αν την υιοθετούσαμε και για τους Παλαιστίνιους. Αν ρωτούσαμε, για παράδειγμα, στις αρχές του πολέμου πόσοι κάτοικοι της Γάζας συμφωνούσαν με την επίθεση της Χαμάς, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα ήταν η συντριπτική πλειοψηφία. Με τη λογική αυτή λοιπόν, θα ήταν όλοι συνυπεύθυνοι και θα έπρεπε να τιμωρηθούν. Κάτι τέτοιο υποστηρίζουν μόνο οι πιο ακραίοι της κυβέρνησης Νετανιάχου. Το ότι έχουν φτάσει να το υιοθετούν και στην αριστερά δείχνει το μέγεθος της υποκρισίας της.
15°
