Ανάλυση για τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ με βάση τις προβλέψεις του Νέιτ Σίλβερ και την ανάλυση του Ρόμπερτ Ράιχ
Η πρώτη εβδομάδα τη διοίκησης Τραμπ ΙΙ θυμίζει καταιγίδα. Αμέσως μετά την ορκωμοσία του, ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ υπέγραψε σειρά εκτελεστικών διαταγμάτων δηλώνοντας με απόλυτη σαφήνεια τις προθέσεις του. Ο Νέιτ Σίλβερ και ο Ρόμπερτ Ράιχ, δύο από τους σπουδαιότερους αναλυτές στις ΗΠΑ, προσεγγίζουν τη νέα διοίκηση από διαφορετικές γωνίες, προσφέροντας δύο κρίσιμα εργαλεία για την κατανόηση της πορείας που μπορεί να ακολουθήσει η Αμερική κατά τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Σίλβερ, με την ακρίβεια των προβλέψεών του, επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει το πολιτικό τοπίο και τις δυνάμεις που το διαμορφώνουν μακροπρόθεσμα, παρέχοντας μια εκτίμηση για το πού μπορεί να οδηγήσει τη χώρα αυτή η 4ετία. Από την άλλη, ο Ράιχ εστιάζει στα γεγονότα της πρώτης εβδομάδας της διακυβέρνησης Τραμπ ΙΙ, φωτίζοντας τις δομικές αλλαγές που επιχειρούνται και τον κίνδυνο μετάβασης από τη δημοκρατία σε μια ολοένα και πιο συγκεντρωτική ολιγαρχία.
Οι αναλύσεις τους συνθέτουν ένα σκοτεινό αλλά αποκαλυπτικό αφήγημα: από τις στατιστικές τάσεις και την πολιτική στρατηγική, μέχρι την ιδεολογική και οικονομική αναδιάταξη της εξουσίας. Ενώ ο Σίλβερ υπογραμμίζει τις πιθανότητες και τις τάσεις που θα μπορούσαν να κυριαρχήσουν στην 4ετία, ο Ράιχ αναλύει πώς η προεδρία Τραμπ εκμεταλλεύεται αυτές τις δυναμικές, εφαρμόζοντας πρακτικές που ευνοούν τους πλουσιότερους και συγκεντρώνουν την εξουσία σε λίγα χέρια.
Η σύνθεση αυτών των δύο οπτικών αποκαλύπτει τη βαθιά τομή που υφίσταται η αμερικανική κοινωνία και τα πολιτικά της θεμέλια.
Οι προβλέψεις του Νέιτ Σίλβερ για τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ
Ο Νέιτ Σίλβερ, γνωστός για τις αναλύσεις του που βασίζονται σε στατιστικά μοντέλα και ιστορικά δεδομένα, παρουσίασε μία εντυπωσιακή σειρά από προβλέψεις για τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ.
Οι προβλέψεις του καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από πολιτικές εξελίξεις και οικονομικές τάσεις έως συνταγματικές προκλήσεις και γεωπολιτικές δυναμικές, προειδοποιώντας τόσο για πιθανές ανατροπές όσο και για απρόβλεπτα σενάρια.
Όπως εξηγεί, προσπαθεί να δώσει μία καλά «βαθμονομημένη» προσέγγιση στα γεγονότα, αποφεύγοντας να θεωρεί σπάνια ή ακραία σενάρια ως δεδομένα. Ωστόσο, υπογραμμίζει πως ακόμη και πιθανότητες κάτω του 50% για σημαντικά γεγονότα, όπως μία συνταγματική κρίση, αξίζουν σοβαρή ανάλυση και συζήτηση.
Οι βασικές κατηγορίες και οι σημαντικότερες προβλέψεις του:
Οι Δημοκρατικοί κερδίζουν τη Βουλή στις εκλογές του 2026: Ο Σίλβερ εκτιμά 85% πιθανότητες να επιστρέψουν οι Δημοκρατικοί στον έλεγχο της Βουλής, βασιζόμενος στο ιστορικό μοτίβο των ενδιάμεσων εκλογών που συνήθως τιμωρούν το κυβερνών κόμμα. Ο στενός έλεγχος της Βουλής από τους Ρεπουμπλικάνους αυξάνει την πιθανότητα αυτή.
Ο έλεγχος της Γερουσίας το 2026: Εδώ οι Δημοκρατικοί έχουν μόνο 15% πιθανότητες να κερδίσουν τη Γερουσία, καθώς οι περισσότερες έδρες που κρίνονται στις εκλογές είναι σε πολιτείες που ευνοούν τους Ρεπουμπλικάνους.
Νίκη Δημοκρατικών στις εκλογές του 2028: Παρά τις ισχυρές θέσεις που μπορεί να αποκτήσουν οι Ρεπουμπλικάνοι στη δεύτερη θητεία του Τραμπ, ο Σίλβερ δίνει 55% πιθανότητες στους Δημοκρατικούς να επιστρέψουν στον Λευκό Οίκο το 2028, αξιοποιώντας τη φυσική «αντικυβερνητική» διάθεση που συνήθως εμφανίζεται στο τέλος μιας προεδρίας.
Ηγεσία και κόμματα
Ο Μάικ Τζόνσον παραμένει πρόεδρος της Βουλής έως το 2026: Παρά τις εσωτερικές διαφωνίες εντός του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ο Σίλβερ εκτιμά ότι ο Τζόνσον έχει 60% πιθανότητες να διατηρήσει τη θέση του, αν και η ισχνή πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων τον καθιστά ευάλωτο.
Τρίτο κόμμα στις εκλογές του 2028: Υπάρχει 20% πιθανότητα να εμφανιστεί ένα τρίτο κόμμα που θα συγκεντρώσει τουλάχιστον 15% της λαϊκής ψήφου. Η αυξανόμενη δυσαρέσκεια με το δικομματικό σύστημα και οι πολιτικές εντάσεις ενδέχεται να δημιουργήσουν χώρο για μια τέτοια εξέλιξη.
Θέματα Ανώτατου Δικαστηρίου και Συντάγματος
Νέες θέσεις στο Ανώτατο Δικαστήριο: Υπάρχει 85% πιθανότητα να ανοίξει τουλάχιστον μία νέα θέση στο Ανώτατο Δικαστήριο κατά τη διάρκεια της θητείας του Τραμπ, καθώς οι δικαστές Σάμιουελ Αλίτο και Κλάρενς Τόμας βρίσκονται σε ηλικία συνταξιοδότησης. Ο Σίλβερ επισημαίνει ότι η συχνή εναλλαγή ελέγχου στο Κογκρέσο ενισχύει την πίεση για «πολιτικά υποκινούμενες» παραιτήσεις.
Συνταγματική κρίση ή εκτελεστική υπέρβαση: Αν και δεν παρέχει ακριβή ποσοστά, ο Σίλβερ τονίζει ότι υπάρχει υπαρκτός κίνδυνος ο Τραμπ να επιχειρήσει ενέργειες που δοκιμάζουν τα όρια του Συντάγματος, όπως η απόπειρα παραμονής στην εξουσία πέρα από τη δεύτερη θητεία του.
Οικονομία και κοινωνικές πολιτικές
Η πορεία της οικονομίας: Ο Σίλβερ δεν δίνει συγκεκριμένες προβλέψεις για την οικονομία, αλλά θεωρεί πιθανή μία ύφεση εντός της δεύτερης θητείας του Τραμπ, καθώς η ιστορική τάση δείχνει πως οι δεύτερες θητείες συχνά συνοδεύονται από οικονομικές προκλήσεις.
Επιρροή στα μέσα ενημέρωσης: Κατά τη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ πιθανότατα θα συνεχίσει να ασκεί έντονη κριτική στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και να ενισχύει εναλλακτικές πλατφόρμες που ευνοούν το αφήγημά του. Η διχαστική ρητορική του αναμένεται να κορυφωθεί ενόψει των εκλογών του 2028.
Ο Σίλβερ αναγνωρίζει ότι οι προβλέψεις του είναι πιθανές αλλά όχι βέβαιες. Τονίζει τη σημασία του να αποφεύγονται υπεραπλουστεύσεις και να εξετάζεται κάθε πιθανό σενάριο, ακόμη και αυτά που φαίνονται απίθανα. Καταλήγει πως, ακόμη κι αν τα ποσοστά παραπέμπουν σε μικρές πιθανότητες, τα ενδεχόμενα αυτά αξίζουν προσοχής, ειδικά όταν πρόκειται για ζητήματα που επηρεάζουν τη δημοκρατική σταθερότητα.
*Ο Νέιτ Σίλβερ είναι Αμερικανός στατιστικολόγος, συγγραφέας και πολιτικός αναλυτής, γνωστός κυρίως για την εξειδίκευσή του στις προβλέψεις εκλογικών αποτελεσμάτων και αναλύσεις δεδομένων. Είναι ιδρυτής του ιστότοπου FiveThirtyEight, που ειδικεύεται στην ανάλυση πολιτικών, οικονομικών και αθλητικών δεδομένων, χρησιμοποιώντας στατιστικά μοντέλα. Εγινε γνωστός στις προεδρικές εκλογές του 2008, όταν το μοντέλο του προέβλεψε σωστά το αποτέλεσμα σε 49 από τις 50 πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών. Το 2012, η επιτυχία του ήταν ακόμα μεγαλύτερη, καθώς προέβλεψε σωστά τα αποτελέσματα και στις 50 πολιτείες. Από τότε θεωρείται ένας από τους πιο αξιόπιστους αναλυτές στις ΗΠΑ.
Η ανάλυση του Ρόμπερτ Ράιχ για την πρώτη εβδομάδα της προεδρίας Τραμπ
Με το δριμύ ύφος που τον χαρακτηρίζει, ο Ρόμπερτ Ράιχ, πρώην υπουργός Εργασίας των Ηνωμένων Πολιτειών επί προεδρίας Μπιλ Κλίντον και διακεκριμένος πολιτικός αναλυτής, περιγράφει την πρώτη εβδομάδα της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ ως μια από τις πιο ανησυχητικές εξελίξεις για την αμερικανική δημοκρατία. Αντί να αναφέρεται απλώς στις φαινομενικά συντηρητικές πολιτικές που προωθεί ο Τραμπ, ο Ράιχ τονίζει ότι αυτές οι πολιτικές δεν έχουν καμία σχέση με τον παραδοσιακό συντηρητισμό, που στοχεύει στη διατήρηση θεσμών ή τη συρρίκνωση του κράτους, ούτε με τον λαϊκισμό, που συχνά αυτοπαρουσιάζεται ως υπερασπιστής των μη προνομιούχων.
Ο Ράιχ αναλύει λεπτομερώς πώς ο Τραμπ αξιοποιεί το διοικητικό του πλεονέκτημα για να μεταμορφώσει το πολιτικό και οικονομικό τοπίο. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που αναφέρει είναι η αντικατάσταση της Λίνα Καν, προέδρου της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου (FTC) και γνωστής για τη σκληρή στάση της απέναντι στα μονοπώλια, από τον Άντριου Φέργκιουσον. Η αλλαγή αυτή, όπως επισημαίνει, δίνει τη δυνατότητα στις μεγάλες επιχειρήσεις να συγχωνεύονται, να εξαγοράζουν μικρότερους ανταγωνιστές και να υιοθετούν επιθετικές πρακτικές, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωση οικονομικής εξουσίας.
Παράλληλα, ο Τραμπ προχώρησε σε μια σειρά από διορισμούς πιστών συνεργατών σε θέσεις κλειδιά, αφαιρώντας την ανεξαρτησία από θεσμούς όπως οι επιθεωρητές γενικών υποθέσεων της κυβέρνησης. Επιπλέον, ο Ράιχ καταγράφει την ενίσχυση της εξουσίας του Πενταγώνου πάνω σε ζητήματα πολιτικής ζωής, την τοποθέτηση πιστών στρατιωτικών σε θέσεις ευθύνης, αλλά και την ανάθεση στον Έλον Μασκ της αρμοδιότητας για τη μείωση των δαπανών και τη χαλάρωση των κανονισμών.
Οι δισεκατομμυριούχοι πίσω από τον Τραμπ
Ο Ράιχ στρέφει την προσοχή του και στους δισεκατομμυριούχους που υποστηρίζουν τη μετατροπή της Αμερικής σε μια ολιγαρχία. Ο Έλον Μασκ, ο Τζεφ Μπέζος και ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ εμφανίστηκαν δημοσίως δίπλα στον Τραμπ κατά την ορκωμοσία του, ενώ δισεκατομμυριούχοι όπως ο Πίτερ Τιλ, ο Μπλέικ Μάστερς και ο Ντέιβιντ Σακς διαδραματίζουν ρόλο «ενορχηστρωτών» της στρατηγικής αυτής.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον Πίτερ Τιλ, ο οποίος δεν κρύβει την περιφρόνησή του για τη δημοκρατία. Ο ίδιος είχε δηλώσει κάποτε ότι «η ελευθερία και η δημοκρατία είναι ασύμβατες», υποδηλώνοντας ότι η δημοκρατία αποτελεί εμπόδιο για τη συσσώρευση πλούτου και εξουσίας. Ο Ράιχ συνδέει τη φιλοσοφία του Τιλ με τον Τζέι Ντι Βανς, πρώην υπάλληλο του και νυν αντιπρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, τον οποίο ο δισεκατομμυριούχος προώθησε ενεργά με χρηματοδότηση ύψους 15 εκατομμυρίων δολαρίων.
Η ανάλυση επεκτείνεται και στον Κέρτις Γιάρβιν, έναν ιδεολογικό «μέντορα» των ολιγαρχών, ο οποίος προωθεί την ιδέα ότι οι δημοκρατίες είναι αναποτελεσματικές και πρέπει να αντικατασταθούν από εταιρικές δομές με πλήρη εξουσία στα χέρια ενός εκτελεστικού διευθυντή.
Ο δρόμος προς την ολιγαρχία και η ελπίδα για αντίδραση
Για τον Ράιχ, η μετάβαση αυτή δεν αφορά μόνο τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο ο Τραμπ εκμεταλλεύεται τη δημόσια δυσαρέσκεια για να προωθήσει την ατζέντα του. Το πρώτο βήμα αυτής της στρατηγικής είναι η πλήρης αντικατάσταση του κρατικού μηχανισμού με άτομα πιστά στην ολιγαρχική ιδεολογία, ενώ το δεύτερο βήμα αφορά τη χρήση της κρυπτογράφησης ως μέσου υπονόμευσης της οικονομικής σταθερότητας που βασίζεται στο δολάριο.
Ο Ράιχ κλείνει την ανάλυσή του με μια νότα αισιοδοξίας, τονίζοντας πως οι Αμερικανοί δεν ανέχονται τη συγκέντρωση εξουσίας και πλούτου στα χέρια λίγων. Με δεδομένη την ιστορική κληρονομιά της Αμερικής, που χτίστηκε πάνω στην απόρριψη της αριστοκρατίας, πιστεύει ότι η αντίδραση απέναντι σε αυτή την επικίνδυνη μετατόπιση εξουσίας θα είναι δυναμική και εντυπωσιακή.
Η ανάλυσή του λειτουργεί ως προειδοποίηση, αλλά και ως κάλεσμα για δράση, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για εγρήγορση σε μια εποχή που οι δημοκρατικοί θεσμοί απειλούνται από έναν επικίνδυνο συνασπισμό πλουσίων και ισχυρών.
*Ο Ρόμπερτ Ράιχ είναι Αμερικανός οικονομολόγος, καθηγητής, συγγραφέας και πολιτικός σχολιαστής. Υπηρέτησε ως Υπουργός Εργασίας των ΗΠΑ στην κυβέρνηση Κλίντον (1993-1997) και είναι γνωστός για την ανάλυσή του σχετικά με την ανισότητα και τις επιπτώσεις της συγκέντρωσης πλούτου και εξουσίας στη δημοκρατία.
15°
