Πού θα βρεις το τελευταίο καρβουνιάρικο-κρασοπουλιό της πόλης;

Τα παλιά χρόνια, τότε που εσύ δεν είχες ακόμη γεννηθεί, υπήρχαν σε κάθε τόπο της Ελλάδας, αλλά και παντού στην Αθήνα, καρβουναριά και μάντρες. Αυτά πουλούσαν το κάρβουνο, κάτι που στην πρώτη εποχή του ηλεκτρισμού ήταν κάτι έξτρα χρήσιμο και κοινό στην καθημερινότητα του παλιού ανθρώπου. Μαζί με το κάρβουνο, πουλούσαν και κρασί. Όλη η γειτονιά, πήγαινε με το μπουκάλι της και εφοδιαζόταν τη ρετσίνα του καθημερινού τραπεζιού και της γιορτής, την εποχή που οι λέξεις merlot, chardonnay και εμφιάλωση δεν είχαν ακόμη εφευρεθεί για να σκοτίζουν τα μυαλά των οινόφιλων. Τότε το κρασί συνοψιζόταν στη λέξη «χρυσαφένια ρετσίνα» από τα Μεσόγεια. Όποιος έκανε την καλύτερη, γινόταν διάσημος με την πιο άμεση διαφήμιση της τεχνικής «από στόμα σε στόμα».

Τι ήταν τα καρβουνάδικα;

Τα καρβουνάδικα με τη διονυσιακή πραμάτεια στα βαρέλια τους, άρχισαν να μαζεύουν παρέες της γειτονιάς, αντρικές αυστηρά και αποκλειστικά, που έφερναν μαζί τους και έναν πρόχειρο μεζέ, «για να δοκιμάσουν το κρασί». Ελιές, μια ντομάτα, λίγο τυρί, καμμιά σαρδέλα ή κανένα κοψίδι που ψηνόταν σε μια πρόχειρη φουφού. Και κάπως έτσι, γεννήθηκαν σιγά-σιγά τα κρασοπουλιά, που πολλά ακόμη επιζούν, σαν ταβέρνες και οινοπωλεία, τότε που το «γιοματάρι», το βαρέλι με το καινούριο κρασί, άνοιγε κάθε του Αγίου Δημητρίου, αποκαλύπτοντας το καινούργιο κρασί. Χαρά μεγάλη και γιορτή, καθώς οι έμπειροι οινόφιλοι μπορούσαν ξανά να «παρεϊσουν» με το αγαπημένο τους ποτό, μετά από 4 μήνες στέρηση. Διότι, «τους μήνες που δεν έχει ρο, κρασί δεν πίνεις». Από τον Μάη ως το τέλος του Σεπτέμβρη, ο γνώστης το κρασί δεν το καταδέχεται, αφού η παλιά σοδειά έχει φτάσει στα τελευταία της και προορίζεται μόνο για αδαείς ή… ορκισμένους αλκοολικούς.

Στο υπόγειο του Αντώνη, με την παλιά, διακριτική ταμπέλα «Κρασί-κάρβουνα», όλες αυτές οι ξεχασμένες ιστορίες ξαναζωντανεύουν, μαζί με τη μυρωδιά των παλιών βαρελιών, την υγρή ατμόσφαιρα που έρχεται από τα βάθη του χρόνου, τη σκοτεινιά που απαιτεί το κρασί, για να ωριμάσει με την ησυχία του στα βαρέλια ολόγυρα. Δύσκολο να συντονιστείς στον χώρο και τον χρόνο. Να πιστέψεις ότι βρίσκεσαι δυο κυριολεκτικά βήματα από την Αγίας Ζώνης και στην καρδιά μιας Κυψέλης που ανακαινίζεται πυρετωδώς, περνώντας στην εποχή των nomads hipsters και του Airbnb.

Εδώ κάτω, σ’ αυτό το υπόγειο σύμπαν τίποτα δεν έχει αλλάξει από το 1956, τότε που ο πεθερός του, ο Παναγιώτης Μαγγανιάρης, άνοιξε αυτό το κρασοπουλιό-καρβουναριό. Ο Αντώνης, με καταγωγή από το Σουφλί, παντρεύτηκε την κόρη του, για να το κληρονομήσει, να το τιμήσει, να το διατηρήσει με σεβασμό, ανέγγιχτο και απείραχτο. «Η πηγή του Διονύσου» έλεγε παλιά η ταμπέλα που δεν υπάρχει πια και έτσι το ήξεραν οι παλιοί Κυψελιώτες. Στο crash test του τί να προτιμήσω, τον Αντώνη ή την κάβα περιωπής, θα σου απαντήσω ότι ο Αντώνης έχει το πάνω χέρι και κάθε λόγο να τον προτιμήσεις.

Στο υπόγειο του Αντώνη για κρασί, τσίπουρο και βαρελίσιο ξύδι

Πραμάτεια λιγοστή, διαλεγμένη, δοκιμασμένη στο χρόνο, εγγύηση! Εδώ μέσα, το εμπόρευμα αποδεικνύεται μικρότερο σε ποσότητα αν το βάλεις να παραβγεί με τα μεμοραμπίλια, τα μπιχλιμπίδια, τα πορτρέτα των βαρελοφρόνων και κυρίως τα άφθονα τσιτάτα που κρέμονται στους τοίχους. Μια εύγλωττη πραμάτεια, λες και σου μιλούν οι νταμιτζάνες και τα βαρέλια και δεν ξέρουν τί να σου πρωτοπούν: «δεν φταίω εγώ που έμαθα και πίνω, φταίει η γιαγιά μου που με πήγαινε να μεταλάβω κάθε Κυριακή». «Από το νερό πολλοί πνίγηκαν από το κρασί κανείς», «Πίνουν οι γάλλοι το κρασί, το πίνουν και οι ρωμαίοι, το πίνει κι η φτωχολογιά για να ξεχνά τα χρέη», «ο ύπνος τρέφει το παιδί και ο ήλιος το μοσχάρι και το κρασί τον γέροντα τον κάνει παλληκάρι». Ρίμες του κεφιού, καλαμπούρια της παρέας, εύστοχα και ευφυή, όλα βγαλμένα από το κέφι και τον οίστρο που φέρνει μια καλή «μαλαματένια».

Αν είσαι φιλο-τσίπουρος, αξίζει να έρθεις ως εδώ για το αρωματικό, εξαίρετο τσίπουρο της Δαδιάς, από τον σημαντικό αμπελώνα του Σουφλίου. Καθαρό, σε κοιτάζει με ειλικρίνεια στα μάτια. Τα κρασιά λίγα πλην εξαιρετικά: κόκκινο αγιωργίτικο από τη Νεμέα, λευκό σαββατιανό από τα Μεσόγεια και ημίγλυκο αγιωργίτικο. Μαζί τους, βιολογικό πετιμέζι από τη Νεμέα, ρακόμελο που φτιάχνεται με βιολογικό πετιμέζι και δεν σε στέλνει αδιάβαστο, λικέρ μαστίχας πρώτης τάξης.

Οι ίδιοι παραγωγοί από την εποχή του κύριου Παναγιώτη, εγγυώνται με το χέρι στην καρδιά το αγνό μέλι από το Σωληνάρι του Ναυπλίου, τις καλαματιανές ελιές. Όπως κάθε κρασοπουλιό που σέβεται τον εαυτό του, φτιάχνει και αυτό βαρελίσιο ξύδι, που άμα το δοκιμάσεις δεν θα καταδεχτείς ξανά αυτά που ψωνίζουμε στο σούπερ-μάρκετ.

Αυτά τα μέρη, έχουν κάτι σαν μαγνήτη. Μπαίνεις και ξεχνάς να βγεις. Μια ρουφήχτρα σε τραβά στον ανεξιχνίαστο παλιό χρόνο, που γεμίζει από τις ιστορίες του Αντώνη, σαν θυμάται, πως ακόμα τη δεκαετία του ’80, έπαιρνε την παρέα του, μια σακούλα κοψίδια και πήγαιναν να γλεντήσουν στου Αξώτη, τη γνωστή ταβέρνα με το άπαιχτο παϊδάκι. Τότε, πουλούσε και κείνος μόνο κρασί και κάρβουνα, τα παϊδάκια δεν είχαν ακόμη μπει στο μενού, μόνο η φουφού και κάτι κονσέρβες που άνοιγαν σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης και κεφιού. Μαζί με το εκλεκτότερο, στο πακέτο μπαίνουν και οι μνήμες. Και ίσως αυτές να τις χρειαζόμαστε παραπάνω και από το αγιωργίτικο της Νεμέας. Αν συνδυάσεις, βέβαια και τα δυο, τότε εξασφαλίζεις τον παράδεισο, κατευθείαν από την «Πηγή του Διονύσου».

Ξάνθης 10, Κυψέλη