Για το μυθιστόρημα του Κάρστεν Ντους, «Ενσυνείδητος φόνος» (Εκδόσεις ΚΨΜ)
Ο «Ενσυνείδητος φόνος» είναι ένα από τα πιο διασκεδαστικά βιβλία που διαβάσαμε εδώ και πολύ καιρό. Αστυνομικό, ή παρωδία αστυνομικού, είναι ένα νεο-νουάρ με ήρωα έναν ποινικολόγο, τον Μπγιορν Ντίμελ, που δουλεύει για λογαριασμό ενός σκληρού, φονικού αρχιμαφιόζου, ενώ παράλληλα ζει —ή προσπαθεί να ζει— μία νορμάλ ζωή με την οικογένειά του, τη γυναίκα του και την κορούλα μας. Κάτι καθόλου εύκολο όμως, μιας και η επαγγελματική του ζωή τον συνοδεύει 24/7, έχοντάς τον γεμίσει άγχος και τρόμο. Κάθε του βήμα τον φέρνει ακόμη πιο κοντά στην απόγνωση.
Όλα θα αλλάξουν όμως όταν η γυναίκα του θα τον απειλήσει με χωρισμό έτσι και δεν κάνει άμεσα κάτι με τον εαυτό του — αν δεν απευθυνθεί, εντέλει, σε έναν ειδικό, που θα προσπαθήσει να του μάθει να διαχειρίζεται τα προβλήματά του. Αν δεν το κάνει, πολύ απλά δεν θα ξαναδεί την κόρη του.
Ο Ντίμελ θα απευθυνθεί πράγματι σε κάποιον ειδικό, τον Γιόσκα Μπράιτνερ, που εκτός των άλλων έχει γράψει και το εγχειρίδιο αυτοβοήθειας «Επιβραδύνοντας στη λωρίδα προσπέρασης: Οδηγός ενσυνείδησης για ηγετικά στελέχη». Ο ποινικολόγος μας προφανώς και περιφρονεί τους οδηγούς αυτοβοήθειας. Όλα αυτά τα self-help βιβλία είναι για ανόητους, έτσι δεν είναι;
Όχι, ΔΕΝ είναι.
Μελετώντας προσεκτικά τον «Οδηγό ενσυνείδησης», θα δει πως πραγματικά ΜΠΟΡΕΙ να αλλάξει —να αλλάξει ο ίδιος, να αλλάξει όλη του η ζωή— αν ακολουθήσει κατά γράμμα τις σοφές συμβουλές που προσφέρονται εκεί. Δεν είναι δύσκολο: αρκεί μόνο να συνειδητοποιήσεις πως οφείλεις πράγματι πολλά στον εαυτό σου και στους δικούς σου. Και πως ο χρόνος σου είναι περιορισμένος — και όχι για πέταμα. Και σίγουρα όχι για να πεταχτεί σε μια δράκα παρανόμους, τους χειρότερους τύπους του υποκόσμου.
Με όπλο του λοιπόν τις χρυσές συμβουλές του Γιόσκα Μπράιτνερ, ο Μπγιορν Ντίμελ θα κάνει το πρώτο βήμα στο νέο κεφάλαιο της ζωής του, για να κερδίσει πίσω τη γυναίκα του και την κόρη του. Και, διόλου παράδοξο –αν και ξεκαρδιστικό–, θα τα καταφέρει. Μόνο που αυτό το πρώτο βήμα είναι ένας φόνος. Ένας «ενσυνείδητος» φόνος, για την ακρίβεια.
Κυνικό, αστείο, με μαύρο χιούμορ και ανελέητες δόσεις σαρκασμού, το μυθιστόρημα του Γερμανού Κάρστεν Ντους κυκλοφορεί στη νέα σειρά ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας των Εκδόσεων ΚΨΜ. Ο «Ενσυνείδητος φόνος» ήταν μπεστ-σέλερ στη λίστα Spiegel για περισσότερες από 60 εβδομάδες, ενώ οι πωλήσεις του μόνο στη Γερμανία ξεπέρασαν το ένα εκατομμύρια αντίτυπα.
Να σημειωθεί πως κάθε κεφάλαιο του βιβλίου έχει ένα μότο: ένα απόσπασμα από τον «Οδηγό ενσυνείδησης» του Γιόσκα Μπράιτνερ. Τα αποσπάσματα είναι προσεκτικά σχεδιασμένα από τον ίδιο τον Ντους, μετά από εντατική έρευνα στη σχετική βιβλιογραφία και στο διαδίκτυο σχετικά με παρόμοια εγχειρίδια αυτοβοήθειας. Και, διόλου παράδοξο: δουλεύουν! Διαβάστε τα προσεκτικά, και ΜΗΝ τα προσπερνάτε.
Ακολουθεί ένα απόσπασμα από το Κεφάλαιο 5, με τίτλο Ψηφιακή νηστεία (στην απολαυστική μετάφραση του Βασίλη Κωστόπουλου και του Τέο Βότσου, με επιμέλεια από τον Δημήτρη Λυμπερόπουλο):
Στις επόμενες βδομάδες και μήνες η ενσυνείδηση άρχισε να επενεργεί θετικά στη ζωή μου. Η Καταρίνα κι εγώ εξελίξαμε μια σχέση ως σύντροφοι, η οποία αποδείχτηκε πολύ πιο τελεσφόρα από την εύθραυστη σχέση μας ως ζευγάρι. Ο λεπτός πάγος, πάνω στον οποίο κινούμασταν πριν, γινόταν όλο και συμπαγέστερος. Συνεννοηθήκαμε ν’ αφήσουμε να περάσουν ασχολίαστοι οι πρώτοι τρεις μήνες που θα επισκεπτόμουν τα σεμινάρια ενσυνείδησης. Το λιγότερο ένα μήνα μετά το συγκεκριμένο διάστημα θα μπορούσαμε να ξανακάνουμε χειροπιαστά σχέδια για το απώτερο μέλλον.
Δεν άφηνα πλέον τη δουλειά μου να με καταβάλλει τόσο και αναζωογονιόμουν από την Έμιλυ. Από τον Γιόσκα Μπράιτνερ δεν έμαθα μόνο τη σημασία της αναπνοής και των χρονονησίδων. Μου έμαθε κάθε είδους άσκηση που σίγουρα θα μου χρησίμευε και στο μέλλον. Η αρχή «αισθάνομαι δίχως να αξιολογώ», όπως και αυτή της «σκόπιμης επικέντρωσης», διάνοιξαν μέσα μου νέους δρόμους. Όπως ακριβώς είχα καταφέρει την ενσυνείδητη αναπνοή, έκανα κτήμα μου και ασκήσεις υπέρβασης εσωτερικών αντιστάσεων.
Έπειτα από δώδεκα βδομάδες το κόουτσινγκ ενσυνείδησης έλαβε τέλος, και ο Γιόσκα Μπράιτνερ μου έδωσε ως αποχαιρετιστήριο δώρο το κλασικό πλέον βιβλίο του Επιβραδύνοντας στη λωρίδα προσπέρασης: Οδηγός ενσυνείδησης για ηγετικά στελέχη (που, βάσει των χρημάτων που έδωσα για τα μαθήματα, θα έπρεπε κανονικά να μου το χάριζε δερματόδετο και με γράμματα από ατόφιο χρυσάφι στο εξώφυλλο). Αποφάσισα να το κουβαλάω πάντα μαζί μου προκειμένου να το συμβουλεύομαι εν ώρα ανάγκης.
Για να γιορτάσω τη νέα, ενσυνείδητη ζωή μου, σκέφτηκα να κάνω χρήση της χρονονησίδας του ερχόμενου Σαββατοκύριακου κάνοντας σύντομες διακοπές με την Έμιλυ. Η Καταρίνα ήταν σύμφωνη με αυτό. Είχε κι αυτή την ανάγκη να δώσει ένα σημάδι του εαυτού της και ν’ απολαύσει την ελευθερία που αποκτούσε μέσα από εμένα. Είχε κάνει, λοιπόν, για το Σαββατοκύριακο μια κράτηση σ’ ένα ξενοδοχείο ευεξίας.
Ως δικηγόρος του Ντράγκαν, είχα πρόσβαση σε πολλά από τα ακίνητά του. Σχεδόν όλα εγώ τού τα είχα αγοράσει και τα είχα διανείμει στις διάφορες εταιρείες του. Ανάμεσα σε αυτά τα ακίνητα υπήρχε κι ένα φανταστικό εξοχικό σπίτι δίπλα σε μια υπέροχη λίμνη, περίπου ογδόντα χιλιόμετρα από την πόλη. Με αποβάθρα για σκάφος, αμμώδη παραλία και χώρο για μπάρμπεκιου. Η Έμιλυ λάτρευε το νερό. Θέλαμε, λοιπόν, να μετατρέψουμε το εξοχικό στη λίμνη σε κάστρο πάνω στη χρονονησίδα μας. Το συγκεκριμένο σπίτι του Ντράγκαν το είχα αγοράσει από τα χρήματα των αγροτικών επιδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις φυτείες μελιτζάνας στη Βουλγαρία. Από τη στιγμή που θα καταλάβει κανείς ότι οι δημόσιες επιχορηγήσεις δεν προσανατολίζονται στην αντιμετώπιση της χρείας παρά στην ξεδιαντροπιά του αιτούντος, αυτό και μόνο μπορεί να σε καταστήσει άπληστο και να τις κυνηγάς ανηλεώς. Στην πράξη, αρκεί να τοποθετήσεις στο μπάνιο των φιλοξενουμένων μια προσβάσιμη σε αναπηρικό αμαξίδιο πόρτα, ώστε μέσω ενός πεντασέλιδου κόνσεπτ να λάβεις από το Υπουργείο Παιδείας κρατική χρηματοδότηση για το σύνολο του σπιτιού ως «καθολικά προσβάσιμου για ΑΜΕΑ ερευνητικού κέντρου μετεκπαίδευσης στη συμπεριληπτική εκπαίδευση». Τα συγκεκριμένα επιδόματα με τη σειρά τους θα χρησιμοποιηθούν ως χρηματοδότηση για την πολυτελή κατασκευή ενός χώρου ευεξίας.
Ήξερα ότι αυτό το Σαββατοκύριακο ο Ντράγκαν θα πήγαινε στην Μπρατισλάβα με ένα σωρό μετρητά για να κανονίσει εκεί κάποιες δουλειές του. Ο Ντράγκαν ήξερε ότι στον ίδιο χρόνο εγώ και η κόρη μου θα χρησιμοποιούσαμε το εξοχικό στη λίμνη. Θα καθόμασταν στην προβλήτα. Θα τρώγαμε ξηρούς καρπούς. Θα ταΐζαμε τα ψάρια. Κανείς από τους δυο μας δεν φανταζόταν ότι το συγκεκριμένο Σαββατοκύριακο θα κυλούσε εντελώς διαφορετικά. […]
Καθώς γνωρίζαμε ότι χρόνια τώρα οι συνδιαλέξεις του Ντράγκαν παρακολουθούνταν, δεν μιλούσαμε ποτέ για σημαντικές υποθέσεις στο τηλέφωνο. Αντί για αυτό, είχαμε συμφωνήσει στη χρήση κάποιων συνθηματικών φράσεων στο διάλογο δικηγόρου-πελάτη. Δεν είναι μικρό πράγμα να καταφέρεις να συμφωνήσεις σ’ ένα σύνθημα με έναν ψυχοπαθή κακοποιό. Κάποιος που δεν μπορεί να θυμηθεί ποιανού τα πόδια έσπασε μόλις προχτές, λογικά, δεν θα ’ναι και σε θέση να συγκρατήσει μισή ντουζίνα συνθηματικά σε περίπτωση έκτακτου κινδύνου. Αυτός είναι και ο λόγος που είχαμε καταλήξει σε δύο μόνο συνθήματα. Το πρώτο ήταν «Θα δούμε τον Τιτανικό», το άλλο «Θα φάμε παγωτό».
«Θα δούμε τον Τιτανικό» σήμαινε κάτι σαν «Το καράβι βυθίζεται. Πετάμε από το πλοίο κάθε επιβαρυντικό στοιχείο και όλοι οι άντρες πρέπει να μπουν σε σωσίβιες λέμβους». Ο Ντράγκαν δεν χρειάστηκε ποτέ να επικαλεστεί το συγκεκριμένο συνθηματικό. «Θα φάμε παγωτό» σήμαινε: «Το πράγμα χόντρυνε. Πρέπει να συναντηθούμε αμέσως». Στο ισόγειο του κτηρίου, όπου στεγαζόταν το δικηγορικό γραφείο, υπήρχε ένα παγωτατζίδικο. Μέσω μιας θυγατρικής εταιρείας του Ντράγκαν, το είχα νοικιάσει αντ’ αυτού. Πρώτα, διότι μέσω αυτού μπορούσαμε να ξεπλύνουμε απροβλημάτιστα τις εισπράξεις από κάνα δυο μπαρ. Επιπροσθέτως, ένεκα της ιδιαιτερότητας των κτιριακών χώρων και της εγγύτητας στο δικηγορικό γραφείο. Ο χώρος προσωπικού του παγωτατζίδικου βρισκόταν στον όροφο πάνω από το χώρο των πωλήσεων και ήταν προσβάσιμος είτε από το υπόγειο γκαράζ είτε από το δικηγορικό γραφείο μέσω του εσωτερικού ασανσέρ – και μόνο μέσω του συγκεκριμένου ασανσέρ. Τα δωμάτια δεν είχαν παράθυρα. Για να φτάσει κανείς εδώ, λοιπόν, έπρεπε αναγκαστικά να διέλθει την πόρτα του ασανσέρ. Για το χώρο του προσωπικού υπήρχαν δύο κλειδιά όλα κι όλα: ένα για τον Ντράγκαν κι ένα για μένα. Κάθε φορά, λοιπόν, που συναντιόμασταν εκεί περνώντας απαρατήρητοι από τους συνεργάτες του γραφείου, απ’ όσους τον παρακολουθούσαν ή από το βλέμμα τού κάθε άσχετου, το αποκαλούσαμε: «Θα φάμε παγωτό».
Μέχρι σήμερα ο Ντράγκαν είχε χρησιμοποιήσει ακόμα δυο φορές το συνθηματικό.
Και τις δύο φορές τον αναζητούσε η αστυνομία κι έπρεπε στα πεταχτά να συναντηθεί μαζί μου, ώστε να μου δώσει προσωπικές οδηγίες προτού γίνει άφαντος. Ποιοι μάρτυρες, δηλαδή, έπρεπε να πιαστούν και πώς θα ’πρεπε να καθοδηγήσω τους συνεργάτες του μέχρι να κοπάσει ξανά η καταιγίδα. Είχα ένα πάκο πληρεξούσια καθώς και εν λευκώ υπογεγραμμένες από τον Ντράγκαν κόλλες αλληλογραφίας. Σε περίπτωση δικής του απουσίας, μπορούσα άνετα να συνεχίσω να διαχειρίζομαι τις επιχειρήσεις του, πάντα εν ονόματι του ιδίου. Αυτό είχαν αποδείξει οι δύο τελευταίες φορές.
Κάθε φορά, λοιπόν, που ήθελε να με συναντήσει στα κρυφά, ερχόταν μέχρι το υπόγειο γκαράζ κρυμμένος στο πάτωμα κάποιου από τα επαγγελματικά του οχήματα πώλησης παγωτών και μετά εξαφανιζόταν στο ασανσέρ. Εγώ ερχόμουν από το γραφείο. Έτσι, κανείς δεν μας έπαιρνε χαμπάρι. Το «να φάμε παγωτό» δεν αποτελούσε απλώς ένα σύνθημα, αλλά ζήτημα ζωής και θανάτου. Άπαξ και διατυπωνόταν, σήμαινε ότι όχι μόνο η αστυνομία και η Εισαγγελία έπρεπε να μείνουν στην απέξω, αλλά και ότι περίττευε οποιαδήποτε συζήτηση μεταξύ μας για το κατεπείγον της συνάντησης. Πάση θυσία, λοιπόν, έπρεπε να συναντήσω τον Ντράγκαν, εφόσον απάντησα στην κλήση και άκουσα το συνθηματικό. Και τι, άμα είχα κατά νου την καταφυγή μου σε μια χρονονησίδα; Έπρεπε, όμως, μόνο και μόνο επειδή ο μαλάκας ο πελάτης μου είχε σπάσει τα πόδια κάποιου, ή επειδή υποχρεώθηκε να τινάξει στον αέρα τα εμπόδια ενός αστυνομικού ελέγχου, ή επειδή ξεσκεπάστηκε κάποια διακίνηση ναρκωτικών, εγώ να ποδοπατήσω τις αρχές που μόλις είχα αποκτήσει; Αρκούσε, δηλαδή, μία μοναχά κλήση, για να διαλύσει το τόσο επίπονα κερδισμένο Σαββατοκύριακο πατέρα-κόρης; Καλά να πάθω. Κωλοδουλειά.
* * *
Ο Κάρστεν Ντους (Karsten Dusse) είναι δικηγόρος. Χρόνια τώρα, δραστηριοποιείται και ως συγγραφέας σεναρίων για την τηλεόραση. Η δουλειά του έχει διακριθεί με τα Βραβεία Γερμανικής Τηλεόρασης, αρκετές φορές με το Βραβείο Γερμανικής Κωμωδίας, όπως και με το Βραβείο Γκρίμε. Έχει δημοσιεύσει επίσης και διασκεδαστικά, εξειδικευμένα βιβλία πάνω σε νομικά ζητήματα. Ο «Ενσυνείδητος φόνος» (Heyne, 2019) είναι το πρώτο του μυθιστόρημα.
25°
