Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει κριτική για το βιβλίο της Λάουρα Κίπνις «Κατά του έρωτα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Καιρό είχα να διαβάσω τόσο ενδιαφέρον βιβλίο δοκιμιακού χαρακτήρα – βέβαια, είχα πολύ καιρό να διαβάσω οποιοδήποτε δοκίμιο, για να λέμε την αλήθεια. Όμως, ποιος ρομαντικός χαρακτήρας σαν και του λόγου μου δεν θα έμπαινε στον πειρασμό να αγοράσει ένα βιβλίο που έχει τίτλο: Κατά του έρωτα. Το οποίο βιβλίο το έχει γράψει γυναίκα – και δη όμορφη! Τι μπορεί να έχει συμβεί άραγε στη ζωή της, ποιο γεγονός τόσο τραυματικό, για να γράψει 220 σελίδες Κατά του έρωτα;
Όμως δεν άργησα να ανακαλύψω ότι η συγγραφέας διόλου δεν έγραψε μια πολεμική κατά του έρωτα, αλλά μια διαμαρτυρία κατά της μονογαμίας. Η Λάουρα Κίπνις δίνει απλόχερα την ψήφο της στη μοιχεία, που όπως λέει «είναι η μόνη μορφή εξέγερσης ενάντια στο καθεστώς του σύγχρονου ζευγαρώματος». Όπου σύγχρονο ζευγάρωμα θεωρεί τον δουλικό θεσμό της συμβιωτικής σχέσης, μιας σχέσης που απαιτεί την απόλυτη αφοσίωση των δύο μερών, την ειλικρίνεια, τη σύμπλευση απόψεων, τον αταλάντευτο εξοστρακισμό της απιστίας, την καθαγίαση κοντολογίς του ζεύγους και –όταν το φέρει η ανάγκη– τη σκληρή δουλειά για να σωθεί η σχέση.
«Η απιστία», γράφει η Κίπνις, «είναι η καθιστική διαμαρτυρία ενάντια στο σύνθημα: Ο έρωτας θέλει δουλειά».
Κι όσο για τους όρκους της αιώνιας πίστης, αυτό το «αιώνια μαζί» που είναι το υπέρτατο ιδανικό στις μέρες μας, διαβάζουμε τούτες τις σοφές σκέψεις στο εγχειρίδιο του 12oυ αιώνα De amore et amoris remedio (Περί του έρωτα και της γιατρειάς του): Όσο περισσότερο βλέπεις την αγαπημένη σου, τόσο ο έρωτας θα εξασθενεί. Κι όσο περισσότερο μιλάς με τον αγαπημένο σου, τόσο θα στερεύουν τα λόγια.
Για τους αρχαίους Έλληνες, γράφει η αμερικάνα Κίπνις, ο έρωτας ήταν μια χαοτική και, συνεπώς, κατά προτίμηση βραχύβια εμπειρία, ενώ ο σκοπός του γάμου ένα τακτικό και νοικοκυρεμένο σπιτικό κι όχι ο δρόμος για τη σωτηρία ή την αυτοπραγμάτωση.
Ωστόσο, γράφει η Κίπνις, στις σημερινές κοινωνίες τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η βασική αρχή του σύγχρονου έρωτα είναι η προσδοκία πως η συντροφική μονιμότητα είναι εφικτή. Και αν, τέλος πάντων, ο πόθος σβήσει, τότε εγκαταλείψτε απλώς το σεξ – η έλλειψη επιθυμίας για τον σύντροφο δεν είναι ικανός λόγος για τα δικά σας παραστρατήματα. Έτσι τουλάχιστον προστάζει η κοινωνία. Μόνο που η δοκιμιογράφος μάς βγάζει φλύκταινες σε τέτοιες κατηγορικές προσταγές και εντέλει εξεγείρεται Υπέρ του έρωτα.
Το έφερε η τύχη και διάβασα το παρόν καταγγελτήριο κατά της αιώνιας σχέσης σε μια εποχή που αποφάσισα να δοκιμάσω την τύχη μου με τη μονογαμία. Σταχανοβίτης του σεξ κάποτε, τώρα είμαι ιερουργός του αυτοκρατορικού πιγκουίνου – πρωθιερέα της εσαεί συντροφικότητας.
Διότι, όπως λέει και ο Εκκλησιαστής, υπάρχει καιρός του εναγκαλίζεσθαι και καιρός του απομακρύνεσθαι από του εναγκαλισμού…
Μιλήσαμε με τον συγγραφέα για το νέο του βιβλίο με τίτλο, το τρίτο και τελευταίο μέρος της «Τριλογίας των Φάρων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γραφή
15°
