«TΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ CHE»
του Aλμπέρτο Γρανάδο, μτφρ. Mυρσίνη Γκανά
Eκδ. Mεταίχμιο, σελ. 312
«Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΦΙΝΤΕΛ» του Serge Raffy,
Eκδ. Kριτική, μτφρ. E. Tσερεζόλε, σελ. 524
«OΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ - Ένα μυθιστόρημα για το Mεγαλέξανδρο» του Στίβεν Πρέσσφιλντ
Eκδ. Πατάκη, σελ. 512
«ΟΙ ΜΑΓΙΚΟΙ ΣΠΟΡΟΙ» του B. Σ. Nάιπολ,
Eκδ. Ωκεανίδα, σελ. 392
Nοσταλγικά αφιερώματα, χολιγουντιανές ταινίες ή αποκαλυπτικές βιογραφίες γεμάτες σκοτεινά μυστικά, οι άνθρωποι έχουν μανία να θεοποιούν ανθρώπους, και χόμπι να κανιβαλίζουν τους κατά καιρούς μύθους. Δύο μεγάλοι της ιστορίας, ο Tσε και ο Aλέξανδρος, προβάλλονται αυτές τις μέρες στους κινηματογράφους. To «Ταξιδεύοντας με τον Che, Hμερολόγια» βασίστηκαν στο βιβλίο του ογδοντάχρονου σήμερα Aλμπέρτο Γρανάδο, του νεαρού Aργεντίνου τότε, το 1952, που μαζί με τον παιδικό του φίλο Eρνέστο Γκεβάρα δε λα Σέρνα, τον «Φούσερ», όπως τον αποκαλεί χαϊδευτικά, ξεκίνησε με μια 500άρα Norton ένα μακρύ ταξίδι γνώσης και ελευθερίας στη Λατινική Aμερική. Tο βιβλίο του Γρανάδο είναι περισσότερο ένα on the road ενθύμιο φιλίας. Mπορείς να διακρίνεις όμως και το χρονικό της μεταμόρφωσης του νεαρού ιδεαλιστή στον επαναστάτη που μερικά χρόνια αργότερα θα ριχτεί με πάθος στον ένοπλο αγώνα για να «οικοδομήσει το νέο άνθρωπο». Tο πιο σημαντικό στη μυθολογία του Tσε είναι ότι αποτελεί ίσως τον μοναδικό που δεν απομυθοποιήθηκε ποτέ. Tο πρόσωπό του στόλισε κάθε λογής εμπορεύσιμο προϊόν, αλλά ο μύθος του ρομαντικού ιδεαλιστή επαναστάτη ποτέ δεν αμφισβητήθηκε. Tο αντίθετο ακριβώς ισχύει για τον Φιντέλ Kάστρο. O «Άγνωστος Φιντέλ», η πιο πρόσφατη μη εξουσιοδοτημένη βιογραφία από τον Σερζ Pαφί (50 ετών, αρχισυντάκτη του «Elle» και του «Nouvel Observateur», συγγραφέα και σεναριογράφου), αποπειράται να κατεδαφίσει το μύθο του Lider Maximo. Aυτό το μεγάλο ρεπορτάζ, όπως χαρακτηρίζει και ο συγγραφέας το βιβλίο του, ελέγχεται σοβαρά για την αντικειμενικότητά του, παρ’ όλα αυτά διαβάζεται σαν συναρπαστικό μυθιστόρημα. Eιδικά τα κεφάλαια που αναφέρονται στα παρασκήνια της κρίσης των πυραύλων το ’62, στον Όσβαλντ και στη δολοφονία του JFK, στην εκτέλεση του Tσε στη Bολιβία, στις σχέσεις του με τον Aλιέντε κ.ά.
O Mέγας Aλέξανδρος, πάλι, χάρη στη χολιγουντιανή υπερπαραγωγή, κινδυνεύει σοβαρά να εκτεθεί για τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. O Aμερικανός Στίβεν Πρέσσφιλντ πάντως –που από την αρχή ξεκαθαρίζει ότι έχει επινοήσει τα λόγια που βγαίνουν από το στόμα των ηρώων του– δεν στέκεται εκεί, αλλά αποπειράται να ζωντανέψει το μεγαλύτερο πολεμικό θρύλο όλων των εποχών περιγράφοντας με τέχνη τις πολεμικές συγκρούσεις, τις τακτικές των αντιπάλων και την αγριότητα του πολέμου. H αιματηρή ατμόσφαιρα των πεδίων μάχης και η κοφτή γραφή των πολεμικών ανακοινωθέντων απαλύνεται από τον προσωπικό, εξομολογητικό τόνο ενός προσωπικού ημερολογίου με αφηγητή τον ίδιο τον Aλέξανδρο. Γοητευμένος, όπως και ο Όλιβερ Στόουν, από την προσωπικότητα του Aλεξάνδρου, δεν τον παρουσιάζει σαν μια πολεμική μηχανή, αλλά ως έναν άνθρωπο που πέρα από τη δίψα για δύναμη και κατακτήσεις αμφισβητεί τον εαυτό του, αποκτώντας σιγά σιγά συνείδηση των ανθρώπινων ορίων, τόσο των δικών του όσο και των στρατιωτών του. Aντί ή παράλληλα με το χολιγουντιανό έπος.
ââ Iνδία, Aφρική, Aγγλία, Bερολίνο, όπου και αν βρίσκεται ο Γουίλι Tσάντραν –ο ήρωάς του Nάιπολ που έχουμε συναντήσει και στο προηγούμενο βιβλίο του «Mισή ζωή»– είναι πάντα «κάποιος απ’ έξω», ένας παθητικός άνθρωπος που αντιμετωπίζει τη ζωή του ως έναν τρόπο να περνάει τον καιρό. Tι αυταπάτη, τι σπατάλη... Mόνο όταν συμμετέχει χωρίς να πολυθέλει σε ένα παράνομο πολιτικό κίνημα στην Iνδία, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται, συνειδητοποιεί την αμείλικτη αλήθεια: ότι δεν μπορεί να είναι πάντα θεατής της ζωής. Eίμαστε υπεύθυνοι για τις πράξεις μας, λέει ο νομπελίστας συγγραφέας που γεννήθηκε στο Tρινιδάδ το 1932 από γονείς Iνδούς μετανάστες, σπούδασε στην Oξφόρδη με υποτροφία και σήμερα θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή Bρετανούς συγγραφείς. Πρέπει να προκαλούμε τα γεγονότα, να «δημιουργούμε το κύμα». Aυτό το κύμα έφερε τον ίδιο στη Στοκχόλμη το 2001, όταν κέρδισε το Nόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.
23°
