Αλέξανδρε Ραπτοτάσιε, γιατί να δούμε την «Αντιγόνη» σήμερα;
«Η Αντιγόνη μας κρατά σε εγρήγορση σε σχέση με τη δημοκρατία και συνεχίζει τη συζήτηση για το πώς πρέπει να λειτουργεί η αντιπροσώπευση των πολιτών αλλά και το ποιος λογίζεται ως πολίτης σήμερα και πώς»
Ο Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος μιλά για την «Αντιγόνη» που σκηνοθετεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2022.
Στη σκηνή της αίθουσας Η της Πειραιώς 260, ένα τηλεοπτικό στούντιο με τα παρασκήνιά του και όλο τον «θίασο» που παρελαύνει συνήθως σε αυτά: πολιτικά στελέχη και σχολιαστές, δημοσιογράφους και εικονολήπτες, ενδυματολόγους και μακιγιέζ. Μόνο που το εν λόγω κανάλι, που ονομάζεται –τι ειρωνεία– Φως, στεγάζεται σε ένα υπουργείο και ο ρόλος του είναι η προβολή της τηλεοπτικής διακυβέρνησης-προπαγάνδας. Στον απόηχο μιας πανδημίας και ενός αδελφοκτόνου πολέμου, η κυβέρνηση Κρέοντα έχει συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες και εκπέμπει τις αποφάσεις της στον τηλεοπτικό αέρα. Μπροστά από τις κάμερες και σε ζωντανή αναμετάδοση από τις δύο γιγαντοοθόνες, βλέπουμε τον μυθικό βασιλιά της Θήβας ως πρωθυπουργό να ανακοινώνει τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του για τη μη ταφή του Πολυνείκη. Εδώ και τη δίκη της Αντιγόνης για την απόφασή της να αψηφήσει τον νόμο θάβοντας και προσφέροντας χοές και στον αδελφό που εκστράτευσε ενάντια στη γενέθλια πόλη διεκδικώντας την εξουσία, αλλά και τον Χορό των γερόντων ως συμβούλιο πολιτικών στελεχών που εκφράζουν εκφάνσεις του κυρίαρχου λόγου, παρακολουθώντας την ανελέητη σύγκρουση κοσμικού και ηθικού δικαίου.
«Το έργο πρέπει να τοποθετηθεί σε δημόσιο χώρο, έτσι είναι γραμμένο. Σήμερα ο δημόσιος χώρος, η αγορά βρίσκονται εντός, είναι η τηλεόραση και το Ίντερνετ. Όποιος κατέχει αυτό το χώρο κατέχει και το δημόσιο λόγο, σαν να έχει την πλατεία ολόκληρη. Αυτή η μεταφορά προκρίθηκε για να εξελίξουμε τι σήμαινε τότε δημόσιος χώρος και δημόσιος λόγος και τι σημαίνει σήμερα» μου εξηγεί ο Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος το σκεπτικό πάνω στο οποίο έχτισε τη δική του πρόταση για την Αντιγόνη του Σοφοκλή που παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
«Με ενδιαφέρει το θέατρο να είναι τοπικό, με την έννοια να αναγνωρίζει, να ξέρει ποιο είναι το κοινό του και να του μιλά για θέματα που το αφορούν, με αναφορές που κατέχει. Ας μη γελιόμαστε, η σχέση των περισσότερων ανθρώπων σήμερα με τα κλασικά κείμενα είναι επιδερμική. Παρακολουθώντας έργα αρχαίου δράματος πολλές φορές αναρωτήθηκα τι πραγματικά ερευνούν. Μέσα από αυτή την παράσταση προσπαθούμε οι ηθοποιοί να καταφέρουν να κάνουν τον ποιητικό λόγο να ακουστεί σημερινός και ζωντανός και να γίνουν αντιληπτές οι έννοιες και τα θέματα που βρίσκονται στον πυρήνα του έργου, να μην προχωρήσουμε σε μία ακόμα αναβίωση ακούγοντας για άλλη μια φορά τον μύθο» αναφέρει.
Γι’ αυτό επίλεξε το περίφημο κείμενο του αρχαίου τραγικού να ακουστεί μέσα από την «άμεση, χωρίς να είναι υπερβολικά ποιητική» μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Και για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους δύο ηθοποιούς με τους οποίους ήθελε να συνεργαστεί: την «ατρόμητη στη σκηνή κι έτοιμη να βυθιστεί στις εσωτερικές διαδρομές του χαρακτήρα»Κίττυ Παϊταζόγλου και τον Γεράσιμο Σκιαδαρέση θεωρώντας τον «εξαιρετικό για να αποδώσει έναν πραγματικό πολιτικό του σήμερα, χωρίς να γίνει καρικατούρα». Αναγνωρίζει, πάντως, ότι η επιλογή του να ξετυλίξει την υπόθεση σε σύγχρονο πλαίσιο δημιουργεί «σημεία τριβής» μεταξύ του κειμένου και της δράσης πάνω στη σκηνή. Κάτι που, όπως δηλώνει, βρίσκει «ενδιαφέρον γιατί δημιουργεί μια στιγμιαία αποστασιοποίηση για το κοινό. Βλέπει το κείμενο και την παράσταση, βλέπει πού συμπορεύονται και ποια η διαφορά του τότε με το τώρα».
Γιατί να δούμε την «Αντιγόνη» σήμερα; Γιατί επιστρέφουμε στην ηρωίδα του Σοφοκλή; «Στον πυρήνα του έργου βρίσκεται η σύγκρουση ανάμεσα στα δικαιώματα του ατόμου και την εξουσία του νομοθέτη και των κυβερνώντων. Ήρθε με τη γέννηση της Δημοκρατίας να θυμίσει στους κατοίκους της αρχαίας Αθήνας ότι με τα συστήματα που φτιάχνει ο άνθρωπος, όπως μια κυβέρνηση ή η νομοθεσία, δεν μπορούν να πλαισιώσουν τα πάντα, όλη τη φύση, τις αξίες, τις παραδόσεις, την ποικιλία που υπάρχει μες στην ανθρώπινη ψυχή και διάφορες κοινωνικές ομάδες. Ήρθε να θυμίσει στον νομοθέτη τα όρια της δουλειάς του. Επιστρέφουμε στην Αντιγόνη σήμερα γιατί βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο. Στην πορεία των χρόνων, έχουμε δημιουργήσει θεσμούς και διακηρύξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα που στην πράξη δεν εφαρμόζονται. Ζούμε σε δημοκρατικά καθεστώτα αλλά ακόμα ασχολούμαστε με το πόσο μεγάλο ή μικρό θα είναι το κράτος, πόσο θα ελέγχει και πόση ελευθερία θα αφήνει κι αν αυτό θα οδηγήσει σε ασυδοσία. Η Αντιγόνη είναι ένα έργο που μας κρατά σε εγρήγορση σε σχέση με τη δημοκρατία και συνεχίζει τη συζήτηση γιατί οφείλουμε σε κάθε γενιά να ρωτάμε πώς πρέπει να λειτουργεί η αντιπροσώπευση των πολιτών μέσα από τη διακυβέρνηση αλλά και το ποιος λογίζεται ως πολίτης σήμερα και πώς».
INFO:
Αντιγόνη του Σοφοκλή
Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Πειραιώς 260 – Η
Παραστάσεις: 5-7 Ιουλίου, στις 21:00
https://aefestival.gr/
Μια συζήτηση για το έργο «Ολική Άμεση Συλλογική Επικείμενη Επίγεια Σωτηρία», τις υπαρξιακές και κοινωνικές αφετηρίες που τροφοδοτούν το καλλιτεχνικό του όραμα, το θέατρο και την κοινωνία
Εκατό χιλιάδες ευρώ τώρα ή ένα εκατομμύριο σε δέκα χρόνια; Εσύ τι θα επέλεγες; Πόσο κοστίζουν οι αρχές μας; Μπορεί μια απλή ερώτηση να διαλύσει μια σχέση;
Το αλληγορικό παραμύθι του βραβευμένου Γιάννη Ξανθούλη είναι ένας ύμνος για την αγάπη, την ισότητα, την ελευθερία, τη διαφορετικότητα και τον σεβασμό στο περιβάλλον.
17°
