Beatles & The Rolling Stones: Τεχνητή Νοημοσύνη και Συλλογική Μνήμη

Υπάρχει ένα τραγούδι των House Of Love, ίσως το πιο όμορφο τραγούδι των House Of Love, που λέγεται «Beatles And The Stones». Το τραγούδι λέει ότι υπήρξαν κάποτε δυο μπάντες που δεν σ’ άφησαν μόνο ούτε στιγμή. Η μία, άγρια και τσαμπουκαλεμένη, η άλλη ήρεμη και μελωδική. Ο Guy Chadwick -όπως κάθε Βρετανός μουσικός- έχει τον Mick Jagger και τον John Lennon κάτω από το δέρμα του, θέλει δε θέλει.

«You Know that your Guardian Angel is dead»… τραγουδούσαν κάποτε οι Pearls Before Swine. Κι αν κοιτάξεις πίσω, αρκετοί από τους μουσικούς που σε μεγάλωσαν στα πόδια τους, αρκετοί από τους μουσικούς που σε καθόρισαν, δεν είναι πια εδώ. Και εντάξει, μπορείς να πας πίσω στον Duke Ellington, τον Coltrane, τον Elvis, τον Hendrix και τη Joplin αλλά τότε δεν αγόραζες ούτε άκουγες ακόμη μετά μανίας δίσκους. Στην εποχή σου ο Χατζιδάκις ήταν μια τεράστια απώλεια, ο Miles Davis επίσης, ο Frank Zappa. Από τα πιο πρόσφατα, ο Lou Reed, ο Bowie και ο Cohen είχαν -χωρίς να το ξέρουν- αναλάβει τον ρόλο ενός πατέρα, που είχε πάντα δίκιο χωρίς να χρειάζεται να το επιβάλλει ή να μαλώνει μαζί σου. Όσο για το σημερινό μας ζήτημα, οι Beatles έχασαν δύο, Lennon και Harrison - άσχετα αν είχαν διαλυθεί όταν τους έχασαν. Οι Stones επίσης δύο, Jones -άσχετα αν αυτό έγινε πολύ παλιά- και Watts.

Ακούγοντας το νέο άλμπουμ των Rolling Stones και το τελευταίο τραγούδι των Beatles

Σου άρεσε το «Hackney Diamonds»; Γκρινιάζεις που η παραγωγή είναι τόσο φαντεζί. Που ο Keith Richards τείνει να ακούγεται σαν τον Slash. Που αλλιώς συνήθισες να ακούς τους Stones κι αλλιώς ακούγονται τώρα. Επιστρέφεις στο «Sticky Fingers» και στο «Black And Blue». Κι ακόμη πιο πίσω, στα blues, τα κατά Stones blues. Μετά από αυτές τις ακροάσεις, η παραγωγή του Watt ακούγεται άθλια. Οι συνθέσεις όμως είναι μια χαρά. Από τα νύχια του Andrew Watt (και αλήθεια δεν δίνω μία αν έχει κάνει Miley Cyrus, Justin Bieber ή ακόμη και Ozzy) γλίτωσαν παρά τρίχα τρία κομμάτια: το «Sweet Sounds Of Heaven» που θυμίζει το «Gimme Shelter», μόνο που η Merry Clayton είναι 10 φορές καλύτερη από τη Lady Gaga, το «Dreamy Skies», που φέρνει στο μυαλό το «You Gotta Move» και το «Rolling Stone Blues» του Muddy Waters, που αν είναι να ξαναδώσουν τον επόμενο δίσκο πάλι στον Watt, μια χαρά μου κάνει για κύκνειο άσμα.

Σου άρεσε το «Now And Then» των Beatles; Αν υπήρξε ένας άνθρωπος που ήξερε να γράφει μελωδίες, αυτός ήταν ο Lennon. Άσχετα που το τραγούδι ακούγεται κι αυτό over produced, λες και ηχογραφήθηκε στα τέλη του καλοκαιριού, στα μόλις ανακαινισμένα Abbey Road studios. Άσχετα που κάποιος τεχνητός ή φυσικός νους στήνει το solo της κιθάρας όπως -περίπου- θα το έστηνε ο George Harrison. Δηλαδή όπως εμείς θα περιμέναμε να το στήσει ο Harrison γιατί εκείνος θα το έκανε αλλιώς: θα μας επιφύλασσε στα σίγουρα κάποια έκπληξη.

Fathers In Arms. Ευτυχώς έχω μπαμπάδες αρκετούς. Και μάλιστα βρίσκονται εν ζωή: Τον Dylan πριν απ’ όλους, τον Young φυσικά. Τον Cave στα σίγουρα, τον Van Morrison, τον Springsteen. Κι από μαμάδες, την Patti Smith ή τη Laurie Anderson. Την ίδια στιγμή, είμαι ευτυχισμένος που ζει ο Jagger και ο Richards, ο Paul και ο Ringo. Κι ας βρίσκω στοιχεία για να γκρινιάξω στον κάθε δίσκο τους. Η αλήθεια είναι ότι όσα αρνητικά κι αν διακρίνω, ό,τι κι αν κάνουν είναι καλύτερο από αυτό που θα περίμενα. Αυτό δεν συμβαίνει πάντα με τους μπαμπάδες και τις μαμάδες;

Κόκκινο και Μπλε. Έχω το κόκκινο και το μπλε, το «1962-1966» και «1967-1970» πιο σωστά, ελληνικής εγγραφής. Αν ανοίξεις το gatefold, στην αριστερή πλευρά κάτω γράφει: «EMIAL ΕΜΙ Lambropoulos Bros LTD., 26 Praxitelous Street - Athens 124, 23 AG. Sofias Street – Thessaloniki». Τα ακούω πολύ συχνά μαζί με την κόρη μου: πολλά scratch, θαμπός ήχος, πηδάνε κιόλας σε δύο ή τρία σημεία. Έτσι τα έχω συνηθίσει κι ούτε κι εκείνη διαμαρτύρεται. Με τρομάζει η στιγμή που θα βάλω στο πικάπ τις remastered κόπιες. Το μόνο που με παρηγορεί είναι ότι ακόμη κι αν εμένα με ξενίσουν, η Μαρίνα θα ενθουσιαστεί με την καθαρότητα του ήχου.

Beatles and the Stones: Η συλλογική μνήμη. Αν δεν υπήρχε συλλογική μνήμη, θα πλέαμε στο σύμπαν χωρίς πυξίδα. Θα κινούμασταν αβέβαια, δεν θα ξέραμε ποιον δρόμο να επιλέξουμε. Η πράξη μας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο καθορίζεται από το τρόπο που η κοινωνία ή η ομάδα μας αντιλαμβάνεται την Ιστορία. Το πολιτισμικό παρελθόν είναι αυτό που σε μεγάλο βαθμό καθοδηγεί τη δράση μας στο παρόν και τις προσδοκίες ή τις ελπίδες μας για το μέλλον. Μέσα στην Ιστορία, υπάρχουν συγκεκριμένα συμβάντα που αναδεικνύονται ως πιο σημαντικά, αποκτούν εμβληματικό χαρακτήρα και καθοδηγούν με τον έναν τρόπο ή τον άλλο τη δράση της κοινωνίας ή της ομάδας μας. Τέτοια συμβάντα για τον πολιτισμό μας είναι τελικά οι δίσκοι των Beatles και των Rolling Stones. Τα δύο αυτά σχήματα ανήκουν στη συλλογική μας μνήμη. Κι όχι απλά στη συλλογική μνήμη εκείνων που αγαπούν το rock. Εκείνων που αγαπούν τη μουσική κι ακόμη πιο πέρα, εκείνων που αγαπούν τον πολιτισμό. Έτσι, σ’ αρέσει ή δεν σ’ αρέσει η παραγωγή του Watt, σ’ αρέσει ή δεν σ’ αρέσει ο τρόπος που έστησε τον ήχο της κιθάρας ο McCartney, πολύ μικρή σημασία έχει. Όσο δεν ξεπερνιέται κατά πολύ το όριο, ακόμα κι αν είσαι έτοιμος να ασκήσεις σκληρή κριτική, στο τέλος θα δακρύσεις. Ε, ας το κάνεις χωρίς τύψεις.

Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για ‘κείνους χωρίς εκείνους. Ως εδώ καλά. Οι μουσικοί είναι εδώ, βγαίνουν περιοδείες και είναι ακόμα συγκλονιστικοί μα έρχεται η στιγμή να μπει ένα όριο. Πόσο μπορεί κανείς να αναπλάθει το παρελθόν με όρους του παρόντος; Πόσο ρόλο παίζει το κέρδος της μουσικής βιομηχανίας και πόσο η αξία του παραγόμενου υλικού; Η τεχνητή νοημοσύνη τώρα μόλις παίρνει τα πάνω της και ακόμη κι αν ζήσουν μέχρι τα 100, ο Jagger, ο Richards, ο McCartney ή ο Dylan κάποια στιγμή θα φύγουν από αυτή τη ζωή. Θα επιτρέψει η συλλογική μνήμη στην τεχνητή νοημοσύνη να δημιουργήσει έναν μεταθανάτιο δίσκο των Beatles; Και δεν μιλώ για τη σημερινή τεχνητή νοημοσύνη αλλά για εκείνη που θα έχει αναπτυχθεί μέσα στην επόμενη εικοσαετία. Σίγουρα θα δούμε πολλά ακόμα που ούτε καν τα υποπτευόμαστε. Αν με ρωτάς, ελπίζω η συλλογική μνήμη του ηχητικού κόσμου που έχτισαν στην εποχή της ακμής τους οι Beatles και οι Stones να μείνει αναλλοίωτη…