Ήταν 16 Σεπτεμβρίου, 1977 όταν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία σε όλο τον κόσμο μετέδωσαν ότι η 53χρονη Μαρία Κάλλας βρέθηκε νεκρή στο παρισινό διαμέρισμα της Ζορζ Μαντέλ. Η μεγαλύτερη diva της όπερας είχε πεθάνει “sola, perduta, abbandonata*”. Η «φωνή του αιώνα» όμως, δεν σίγησε ποτέ. Σαράντα χρόνια μετά, ο μύθος της, συγκινεί και εμπνέει. Απόδειξη, οι αμέτρητες εκδηλώσεις στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου, και τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά αφιερώματα που ξεκίνησαν από την αρχή της χρονιάς-το 2017 είναι έτος Κάλλας- και κορυφώνονται αυτόν τον Σεπτέμβριο.
Στην Ελλάδα, μπορεί το νεοκλασικό της οδού Μητροπόλεως που θα στεγάσει πολυαναμενόμενο Μουσείο Μαρία Κάλλας να μην έχει ακόμα ετοιμαστεί (το περιμένουμε…) και η διατηρητέα προπολεμική πολυκατοικία επί της οδού Πατησίων 61, που έζησε τα νεανικά της χρόνια, ακόμα να στεγάσει την Ακαδημία Λυρικής Τέχνης “Μαρία Κάλλας”, όμως η Λυρική και το Μέγαρο ‒χωρίς να ξεχνάμε βέβαια το Τρίτο πρόγραμμα‒ τίμησαν τη μνήμη της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Την εβδομάδα που πέρασε, παρακολούθησα, με διαφορά δύο ημερών, το Γκαλά Όπερας για τη Μαρία Κάλλας στο Ηρώδειο από την ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, με τον Ηλία Βουδούρη στο πόντιουμ και με τη συμμετοχή 3 υψιφώνων: Τσέλια Κοστέα , Χριστίνα Πουλίτση, Μυρτώ Παπαθανασίου (14/9) και το Γκαλά Όπερας “La Diva, 40 χρόνια” της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, σε μουσική διεύθυνση Μίλτου Λογιάδη, με την υψίφωνο Dinara Alieva, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών(16/9).
Και στις δύο παραστάσεις, με εξέπληξε ευχάριστα η επιλογή των μουσικών έργων. Προσωπικά, βρίσκω τα γκαλά βαρετά, γιατί τους λείπει η πρωτοτυπία. Δεν περιμένεις να ακούσεις τίποτε άλλο πέρα από εισαγωγές και άριες από πασίγνωστες όπερες ‒ ναι, και αυτές έχουν σουξέ… Στο Γκαλά του Ηρωδείου όμως, ανάμεσα στα αναμενόμενα «Vissi d’ arte» από την «Τόσκα» και «E strano» από την «Τραβιάτα» βρήκε θέση μια υπέροχη αλλά ελάχιστα γνωστή άρια από τον «Ρωμαίο και Ιουλιέττα» του Γκουνό ‒ και όχι η διάσημη “Ah! Je veux vivre…”. Αλλά και στο Μέγαρο, η ΚΟΑ συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά της την εισαγωγή από τη σπάνια παιζόμενη «Λουίζα Μίλλερ» του Βέρντι και το επίσης άγνωστο αλλά υπέροχα μελωδικό ιντερμέδιο από την όπερα «Ο φίλος Φριτς» του Μασκάνι.
Οι 4 λυρικές φωνές που πρωταγωνίστησαν στα δύο Γκαλά, ερμήνευσαν μοναδικά, μερικές από τις ομορφότερες άριες του ιταλικού και γαλλικού ρεπερτορίου. Έχοντας ακόμα ζωντανό τον ήχο της δικής τους φωνής στ’ αυτιά μου κάνω την ‒αυθαίρετη‒ σκέψη πως όλες μαζί και η κάθε μια ξεχωριστά με το ταλέντο της θέλησαν να μας θυμίσουν μερικές από τις πιο συναρπαστικές πτυχές του φαινομένου Κάλλας.
Η Τσέλια Κοστέα με το πηγαίο συναίσθημα και τη ζεστασιά της στην άρια της Μανταλένα “La mamma morta” από τον «Αντρέα Σενιέ» του Τζορντάνο. Η Χριστίνα Πουλίτση με την εντυπωσιακή άνεση της κολορατούρα φωνής της στη σκηνή της τρέλας από τη «Λουτσία ντι Λάμερμουρ» του Ντονιτσέττι. Η Μυρτώ Παπαθανασίου με την μοναδικής ακρίβειας και εκφραστικότητας ερμηνεία της στην υψηλών απαιτήσεων άρια “Dieu! Quel frisson…” από τον «Ρωμαίο και Ιουλιέττα» του Γκουνό ‒ όπως χαρακτηριστικά σχολίασε ένας καλός μου φίλος, «τραγούδησε μια από τις πιο “αντιεμπορικές” άριες του οπερατικού ρεπερτορίου και κατάφερε να μας καθηλώσει…». Τέλος, η Dinara Alieva –τυχεροί όσοι την απολαύσαμε‒ με το βαθύ, σπάνιο ηχόχρωμα της τεράστιας έκτασης φωνής της, όταν μας χάρισε, εκτός προγράμματος, μια συγκλονιστική Casta Diva, την άρια από τη Νόρμα του Μπελίνι που ταυτίστηκε απόλυτα με τη La Diva. Ιδανικό φινάλε μιας ξεχωριστής μέρας, 40 χρόνια μετά…
*“Μόνη, χαμένη, εγκαταλειμμένη” , άρια από τη Μανόν Λεσκώ του Πουτσίνι
Ο ήχος των τραγουδιών του είναι συνήθως πιο κοντά στην τζαζ από το ροκ και αντλεί τις εμπνεύσεις των στίχων των τραγουδιών του από τα μικρά κλαμπ των μεγάλων πόλεων
