Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος μιλάει στην Athens Voice για τη νέα ταινία του «Ο Εχθρός μου» και όχι μόνο
Υπήρξε ανέκαθεν ένας σκηνοθέτης που μπορούσε να μιλά απλά μα διαπεραστικά για την ανθρώπινη κατάσταση και για τον κόσμο γύρω μας αντανακλώντας την πραγματικότητα, περασμένη από το φίλτρο και τη ματιά του δικού του σινεμά. Το ίδιο κάνει και στο «Ο Εχθρός μου», τη νέα του ταινία που δίνει τέλος σε μια μακρινή απουσία από το σινεμά.
Μπορεί να μην έχει μεγάλη σε όγκο φιλμογραφία, όμως ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος είναι ένας από εκείνους τους σκηνοθέτες που έχουν κατορθώσει να κερδίσουν τη δική τους θέση στο τοπίο του ελληνικού σινεμά. Από το πρώτο του ντοκιμαντέρ «Μέγαρα» και μέχρι την «Πίσω πόρτα», από την οποία έχει περάσει ήδη πάνω από μια δεκαετία, ο Τσεμπερόπουλος έχει κατορθώσει να βρει τη λεπτή γραμμή ανάμεσα σε ένα σινεμά για το κοινό και σε αυτό του δημιουργού, γυρίζοντας φιλμ που μας αφορούν όλους. Ο ίδιος λέει ότι θέλει οι ταινίες να έχουν εκτός από μυαλό και καρδιά και «Ο εχθρός μου» ανήκει αναμφίβολα σε αυτή την κατηγορία. Η ιστορία του θα μπορούσε να είναι βγαλμένη από τις ειδήσεις των εννιά ή τις εφημερίδες: Ένας φιλήσυχος πολίτης βλέπει τη ζωή του να γυρίζει ανάποδα όταν μια συμμορία εισβάλλει στο σπίτι του για να τους ληστέψει. Κάτι που θα μπορούσε να συμβεί σε όλους, μόνο που στην περίπτωση του ήρωα της ταινίας Κώστα Στασινού θα είναι η αρχή για μια κατάβαση στη δική του προσωπική κόλαση. Το φιλμ έκανε την πρώτη του παγκόσμια προβολή στο Φεστιβάλ του Μόντρεαλ, συνέχισε στις Νύχτες Πρεμιέρας και στο Φεστιβάλ του Λονδίνου, και από σήμερα προβάλλεται στις αίθουσες.
Ο «Εχθρός μου» δίνει τέλος σε μια μεγάλη απουσία σου από το σινεμά. Έχουν περάσει πάνω από 10 χρόνια από την τελευταία ταινία σου «Πίσω πόρτα». Γιατί πήρε τόσο καιρό; Με τη σειρά: μια γυναίκα συν μια κόρη που γεννήθηκε και ανέτρεψαν τη ζωή μου, δύο σενάρια που δεν απογειώθηκαν (γιατί άραγε;) και άλλα τρία χρόνια να γραφτεί, χρηματοδοτηθεί και απογειωθεί «Ο εχθρός μου», συν ενάμιση για προετοιμασία, γύρισμα, μοντάζ, αποπεράτωση, φεστιβάλ και… φτάσαμε στις 14/11/13, που αρχίζει η πτήση της ταινίας μέσα στην κοινωνία.
Πώς γεννήθηκε ο «Εχθρός μου;» Από μια ιστορία που άκουσες ή διάβασες, ή από μια γενικότερη διερώτηση για τις μέρες που ζούμε και την ηθική που δημιουργούν; Με είχε τραβήξει το θέμα της συσσωρευμένης οργής στη ζωή ενός ανθρώπου και απευθύνθηκα στον Γιάννη Τσίρο για το σενάριο. Αρχίσαμε να συζητάμε για καιρό σχετικά με το τι γίνεται γύρω μας και τι γίνεται μέσα μας. Μια μέρα σκάρωσε μια ιστορία σε 2,5 σελίδες και… αυτό ήταν!
Πιστεύεις ότι υπό συνθήκες κάθε άνθρωπος μπορεί να ξυπνήσει τον «εχθρό του» εντός του; Μα αυτό αποδεικνύεται σε όλους τους αμέτρητους πολέμους, όπου συχνά-πυκνά εκατομμύρια απλοί άνθρωποι μετατρέπονται σε άγρια θηρία. Στις μεγαλουπόλεις που ζούμε υπάρχουν άλλες πιέσεις, ενίοτε τεράστιες, και τότε, ναι, the shit might hit the fan.
Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου, αλλά δεν είναι δύσκολο να διαβάσεις σε αυτή μια πιο ευρεία παραβολή. Είναι μια ταινία για την «Ελλάδα του τώρα»; Όταν ξέρεις ότι το θέμα και οι χαρακτήρες σου «πατάνε» στην πραγματικότητα, αυτό που έχεις να σκεφτείς είναι αυτούς τους ανθρώπους, αυτό που τους συμβαίνει, το πώς αντιδρά ο καθένας τους, τι γίνεται την επόμενη στιγμή, μη χάσεις το ρυθμό, να προχωράει η ιστορία κ.λπ. Το τι συμβολίζει το κάθε πράγμα μού αρέσει όταν το ακούω μετά από τους θεατές. Άλλωστε, τι μπορεί να προλάβει κανείς στην Ελλάδα του σήμερα; Ανατρέπονται συνεχώς τα πάντα γύρω μας και μέσα μας. Αυτό βέβαια, έχετε δίκιο, συμβαίνει και στον Κώστα Στασινό, που από το ορεινό χωριό του πατέρα του ήρθε στην Αθήνα νεαρός για να μορφωθεί και να προκόψει. Τα έχει καταφέρει και τα δύο πολύ καλά και τίμια, μέχρι που του έρχεται μια κατακεφαλιά που τον «στέλνει».
Το φιλμ δημιουργεί σε κάθε θεατή πολύ έντονο το ερώτημα «εσύ τι θα έκανες;». Εσύ θα έλεγες ότι το έχεις απαντήσει; Ναι, αλλά αυτή είναι μια συζήτηση που θέλω να κάνω με ανθρώπους που έχουν ήδη δει την ταινία.
Το ελληνικό σινεμά έχει προχωρήσει με άλματα τα τελευταία χρόνια, αν όχι στην επαφή του με το κοινό, τουλάχιστον στον αντίκτυπο που έχει εκτός συνόρων. Πώς βλέπεις τις δουλειές των νεότερων συναδέλφων σου και αυτές της νέας γενιάς; Έχουμε εξαιρετικούς νέους σκηνοθέτες όλων των φύλων και όλων των κινηματογραφικών τάσεων. Όσοι προτιμούν να απευθύνονται στους απόλυτα σινεφίλ και στο στίβο των ευρωπαϊκών φεστιβάλ στοχεύουν σε κάτι δύσκολο, τα καταφέρνουν πολύ καλά και τους αξίζουν πολλά συγχαρητήρια. Προσωπικά, μου αρέσουν λιγότερο οι εγκεφαλικές ταινίες που προεξέχει η κατασκευή και το ύφος, σε βάρος του στόρι και των χαρακτήρων. Σαφώς προτιμώ αυτές που οι δημιουργοί τους εκτός απ’ το μυαλό βάζουν και την καρδιά, και ευτυχώς έχουμε και τέτοιες ταινίες.
15°
