Ο Νικόλας Κολοβός είναι ένας Έλληνας σκηνοθέτης που ζει και εργάζεται στη Σουηδία. Πριν από τρία χρόνια κέρδισε στη Δράμα το πρώτο βραβείο στο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους με το απίθανο «Σύκο» του, ενώ και οι υπόλοιπες μικρού μήκους ταινίες του («I am Gay»,«Peter's Room») έχουν διακριθεί σε δεκάδες φεστιβάλ. Παράλληλα με το σινεμά κάνει και θέατρο, ενώ αυτές τις μέρες βρέθηκε στην Ελλάδα, καλεσμένος και βασικός ομιλητής ενός σεμιναρίου master class με τίτλο «Συμπαραγωγές στο χώρο του κινηματογράφου που διοργάνωσε την Τρίτη 2 Μαΐου τo Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών σε συνεργασία με το Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου.
Το συγκεκριμένο master class ποιο σκοπό είχε και σε ποιους απευθυνόταν;
Θεωρώ ότι ήταν μια καλή πρωτοβουλία από μέρους του Σουηδικού Ινστιτούτου. Είναι καιρός να βγούμε από το καβούκι μας και να ξεκινήσουμε τις συνεργασίες. Σκοπός των σεμιναρίων είναι να δοθεί η ευκαιρία σε ενεργούς κινηματογραφιστές και άτομα του κινηματογραφικού χώρου πρωτίστως να γνωριστούμε και να υπάρξει ένας διάλογος για τον τρόπο δουλειάς μας, καθώς επίσης να μιλήσουμε για το πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε τυχόν συνεργασίες, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις κινηματογραφικές παραγωγές που ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα.
Θυμάμαι το μαγνητοσκοπημένο ευχαριστήριο λόγο σου για τη νίκη του «Σύκου» στο φεστιβάλ Δράμας το 2014. Μου έκανε εντύπωση –εκτός από το χιούμορ σου που έκανε όλη την αίθουσα σχεδόν να κλαίει από γέλια– η αμεσότητα και ο πειστικός λόγος σου στο να αναδείξεις επακριβώς αυτά που έχεις στο μυαλό σου στα καρέ του φιλμ. Πώς γίνεται αυτό; Με ταλέντο, εκπαίδευση, δουλειά ή κάτι άλλο;
Το χιούμορ είναι ένα συστατικό που το έχω πάντα σε ότι κάνω. Για μένα το χιούμορ είναι ένα κλειδί για να μπορέσω να πω τα πιο δύσκολα και δραματικά θέματα. Δεν νομίζω ότι το ταλέντο από μόνο του φτάνει. Η προσωπική δουλειά σε συνδυασμό με την προσωπική πίστη είναι ο συνδυασμός που βοηθά για να μετουσιώσεις κινηματογραφικά αυτά που έχεις μέσα σου.
Ποια η μεγαλύτερη δυσκολία που έχουν οι κινηματογραφικές συμπαραγωγές που ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα;
Ο προϋπολογισμός. Όλα τα άλλα τα βρίσκεις. Στην Ελλάδα τα παιδιά που είναι στο χώρο του σινεμά -και κυρίως εκείνα με τα οποία έχω δουλέψει- διαθέτουν γνώση και διάθεση.
Τα νέα σου σχέδια ποια είναι;
Μόλις ολοκλήρωσα ένα νέο θεατρικό που έκανε πρεμιέρα στο σουηδικό κρατικό ραδιόφωνο με τίτλο «Το μαχαίρι». Παρά το σκληρό θέμα του (κεντρικός ήρωας είναι ένα ελληνόπουλο στη Σουηδία που βιώνει την ενδοοικογενειακή βία) έχει κωμικοτραγικό χαρακτήρα. Στόχος μου επίσης είναι να κάνω μια μεγάλου μήκους ταινία τον Σεπτέμβρη. Έχω γράψει το σενάριο και προχωρούμε τις διαδικασίες για την ολοκλήρωσή της μαζί με τον παραγωγό μου. Η ιστορία αφορά έναν ψαρά στην Ελλάδα. Παράλληλα γράφω τα πέμπτο θεατρικό έργο μου που θα έχει πρεμιέρα το φθινόπωρο.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σου σε σχέση με το μέλλον της καριέρας σου;
Να μην έχω τίποτα να πω, να στερέψω από ιδέες. Δηλαδή να γίνω καλλιτεχνικά μουγκός.
Τι σου έχει κάνει μεγαλύτερη εντύπωση στη σουηδική κοινωνία; Θα μπορούσες να ζήσεις για το υπόλοιπο της ζωής σου εκεί;
Πλάκα μου κάνεις; Και βέβαια. Άλλωστε εκεί γεννήθηκα και μεγάλωσα και εκεί ζω το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου. Εντύπωση μου κάνει ότι τα πράγματα είναι σε μια σειρά για το καλό και για το κακό. Υπάρχει ένα κράτος που σε σκέφτεται και προνοεί. Πιστεύω όμως για να γίνεις ένας καλός καλλιτέχνης χρειάζεσαι και το χάος, για αυτό και έρχομαι στην Ελλάδα μιας και εδώ καταφέρνω μέσα από την αβεβαιότητα να έρχομαι αντιμέτωπος με τον εαυτό μου. Να παίρνω ρίσκα και να γεννώ καινούργιες ιδέες.
Πού μεγάλωσες, ποιες είναι οι εντονότερες παιδικές μνήμες που έχεις και ποιες ήταν οι πρώτες καλλιτεχνικές επιρροές σου;
Μεγάλωσα σε μια μικρή πόλη της Σουηδίας που λέγεται Μπορός. Οι πρώτες καλλιτεχνικές μνήμες μου είναι οι βιντεοκασέτες που μας έστελνε η θεία μου με τον Στάθη Ψάλτη, τον Σωτήρη Μουστάκα και τον Θανάση Βέγγο για να μην χάσουμε την επαφή με την Ελλάδα και να μην ξεχάσουμε τα ελληνικά. Από μικρός μου άρεσε να γράφω. Ξεκίνησα γράφοντας ποιήματα αλλά και μικρές ιστορίες. Ως έφηβος πήρα μια βιντεοκάμερα κι άρχισα να κάνω τις δικές μου ταινίες. Είμαι παιδί οικονομικών μεταναστών και είδαν πολλά τα μάτια μου. Δεν μου ήταν τόσο εύκολο να κάνω τα όνειρα μου πραγματικότητα μιας και ήμουν “ο ξένος”. Παρ’ όλα αυτά σπούδασα εκείνο που αγαπούσα και κατάφερα να τα κάνω αληθινά. Ζω στην Σουηδία αλλά γράφω και μιλώ για την καταγωγή μου. Δεν μπορώ να ξεφύγω από αυτό. Για μένα είναι σημαντικό να μην χάσω την ταυτότητά μου.
Αν δεν ήσουν σκηνοθέτης τι δουλειά θα έκανες;
Φούρναρης (γελάει). Μου αρέσει να ζυμώνω ψωμί πολύ. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόλαυση από το να πασπατεύεις το ζυμάρι με τα χέρια σου.
Εμμονή με κάποιο φιλμ ή σκηνοθέτη έχεις;
Υπάρχουν και παλιές αλλά και καινούργιες ταινίες που μου αρέσουν πολύ. Είναι ανάλογα σε τι φάση είμαι. Φυσικά και κολλάω κάποιες φορές με κάποιους σκηνοθέτες ή μερικές ταινίες.
Τι είναι εκείνο που σε χαρακτηρίζει ως καλλιτέχνη; Προσωπικά απόλαυσα τον τρόπο που δένεις ένα δραματικό στόρι με αισιοδοξία και χαρά…
Καλύτερα θα ήταν να απαντήσει κάποιος άλλος αφού δεν μου αρέσει να μιλώ για μένα. Η καλλιτεχνική ταυτότητα είναι κάτι που προσαρμόζεται και ανανεώνεται ανάλογα με τις συνθήκες και το περιβάλλον. Προσπαθώ να έχω πάντα το χιούμορ στις ταινίες που κάνω αλλά και σε αυτά που γράφω.
Με αφορμή και τη νίκη της Ελίνας Ψύκου στο Tribeca βλέπουμε πως το ελληνικό σινεμά εξακολουθεί να μαγεύει τα διεθνή φεστιβάλ. Πού οφείλεται αυτό; Έχουμε γίνει τόσο ισχυρή κινηματογραφική σχολή ή μήπως είναι μόδα το νέο ελληνικό –και weird σύμφωνα με τον Guardian– σινεμά;
Κάθε χώρα έχει και την καλλιτεχνική της εποχή όσον αφορά το σινεμά. Για παράδείγμα η Δανία είχε το Δόγμα πριν από μερικά χρόνια. Η Γαλλία τη δεκαετία του ’60 με τον Τρυφο και τον Γκοντάρ, η Ιταλία το ’40 με τον Βιτόριο Ντε Σίκα και τον Ρομπέρτο Ροσελίνι κ.ο.κ. Έτσι έχει έρθει τώρα και η σειρά της Ελλάδας. Υπάρχει πολύ ταλέντο στην Ελλάδα. Το βλέπω κάθε φορά που έρχομαι και συνομιλώ με συναδέλφους. Όσοι δουλεύουν στο χώρο του σινεμά έχουν όρεξη να κάνουν πράγματα. Δεν ξέρω αν έχει να κάνει με την κρίση που τους κάνει να σκέφτονται διαφορετικά.
Βλέπεις διαφορά δηλαδή σε σχέση με τη Σουηδία ως προς την καλλιτεχνική δημιουργία;
Στη Σουηδία όλα βρίσκονται σε τάξη, σε μια σειρά. Τα πάντα σχεδόν είναι λυμένα και δεν χρειάζεται να σκεφτείς για πολλά. Εδώ αναγκαστικά –εκτός του ότι είναι πιο ανοιχτά τα πράγματα ακόμη και στο χάος– πρέπει να στύψεις το μυαλό σου για να βρεις λύσεις. Σε κάθε τι.
13°
