Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και οι Χορευτές του Βορρά παρουσιάζουν online τη «Συμφωνία Δωματίου» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, την Κυριακή, 28 Φεβρουαρίου 2021
Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης συνεχίζει τις online συναυλίες της με μία πρωτότυπη σύμπραξη. Οι Χορευτές του Βορρά χορογραφούν ένα εμβληματικό έργο του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, αφιερωμένο στα θύματα του φασισμού και του πολέμου, που η Κ.Ο.Θ. ερμηνεύει υπό τη μουσική διεύθυνση της Ζωής Τσόκανου, και θα προβληθεί μέσα από το κανάλι στο Youtube (TheTSSO) και τη σελίδα της στο Facebook την Κυριακή, 28 Φεβρουαρίου, στις 19.00.
H «Συμφωνία Δωματίου» γράφτηκε κατά την επίσκεψη του Σοστακόβιτς στη Δρέσδη το 1960, ως κουαρτέτο εγχόρδων (αρ.8, έργο 110). Ο Σοστακόβιτς έδινε μεγάλη βαρύτητα στη γραφή των κουαρτέτων εγχόρδων, γιατί αποτελούσαν το συναισθηματικό αποκούμπι του, δεδομένου ότι εκεί μπορούσε να εκφραστεί πιο άνετα, μερικές φορές και με συγκεκαλυμμένη γλώσσα, χωρίς την αφόρητη εξωτερική πίεση με την οποία ήταν αναγκασμένος να δημιουργεί στα μεγαλύτερα έργα του.
Η αφιέρωση προς τα «θύματα του φασισμού και του πολέμου» είναι γραμμένη πάνω στην παρτιτούρα και οφείλεται στην επίδραση που είχε πάνω του η παρακολούθηση του φιλμ «Five Days, Five Nights» σχετικά με το βομβαρδισμό που κατέστρεψε την Δρέσδη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο γιος του, Μαξίμ, αποκάλυψε αργότερα ότι στην πραγματικότητα ο πατέρας του αφιέρωσε το έργο στα θύματα κάθε ολοκληρωτικού καθεστώτος και ότι επρόκειτο για μία ακόμη κρυπτογραφημένη κατηγορία προς τον Στάλιν.
Ο Σοστακόβιτς το συνέθεσε με σκοπό να αποτελέσει το κύκνειο άσμα του, αφού εκείνο το διάστημα φλέρταρε με την ιδέα της αυτοχειρίας. Το έργο χτίζεται πάνω στο μοτίβο των τεσσάρων φθόγγων που παραπέμπουν στο όνομα του συνθέτη (ρε - μι ύφεση - ντο - σι που στα γερμανικά γράφονται D-S-C-H) και εξελίσσεται σε πέντε μέρη, χωρίς διακοπή, μέσα σε έναν καταιγισμό έντονων συναισθημάτων και αναφορών στο παρελθόν. Έχει εύστοχα χαρακτηριστεί ως «μουσικό Blitzkrieg» και από άλλους ως το «soundtrack της ζωής του». Μετά από μία σύντομη αναδρομή στο παρελθόν, κατά τη διάρκεια του πρώτου ελεγειακού μέρους, με παραπομπές στην Πρώτη και την Πέμπτη συμφωνία, που του είχε σώσει κυριολεκτικά τη ζωή από το Καθεστώς, φτάνουμε σε ένα σπαρακτικό θρήνο του βιολιού. Τη σκυτάλη παίρνει το επονομαζόμενο από το συνθέτη «Εβραϊκό» θέμα, ως φόρος τιμής στα θύματα του Ολοκαυτώματος. Οι συχνές αναφορές στο πρόσφατα γραμμένο κοντσέρτο για τσέλο αρ.1 είναι φυσιολογικές, αφού ήταν το κατ’ εξοχήν «κατηγορώ» του στον Στάλιν, ενώ η παραπομπή στην όπερα «Lady Macbeth of Mtsensk» του θυμίζει ευχάριστα την οργή που του είχε προκαλέσει. Οι ορμητικές εναλλαγές και τα επαναστατικά τραγούδια διακόπτονται από θρηνητικά περάσματα και «βομβαρδισμούς», για να καταλήξουμε σε ένα προσαρμοσμένο Dies Irae στο προσωπικό του μοτίβο, αλλάζοντας τη σειρά των φθόγγων. Είναι πλέον η δική του Ημέρα Οργής και εκεί καταλήγει οριστικά. Ο Σοστακόβιτς έκλαιγε όσο το έγραφε, αλλά και στην πρεμιέρα του έργου, όταν παρακολούθησε, ως θεατής πλέον, αυτή την αδυσώπητη πάλη μέσα του. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 1975, το έργο αυτό θα παιζόταν στην κηδεία του μεγάλου συνθέτη, εκπληρώνοντας κατά κάποιο τρόπο και το σκοπό της δημιουργίας του.
Ο ρώσος μαέστρος και βιολονίστας Rudolf Barshai μετέγραψε το έργο για μικρή ορχήστρα, εκδοχή που ονομάστηκε «Chamber Symphony in C minor, Op. 110a», την οποία παρουσιάζει η Κ.Ο.Θ. στη συγκεκριμένη συναυλία.
*H προετοιμασία και η πραγματοποίηση της συναυλίας γίνεται με ειδική άδεια της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και με αυστηρή τήρηση όλων των κανόνων υγιεινής, καθαρισμού και απολύμανσης στο χώρο της εκδήλωσης, ενώ όλοι οι συντελεστές υποβάλλονται σε τεστ Covid-19 πριν την έναρξη των προβών.
12°
