«Πώς να πουλάς αέρα κοπανιστό»: Το άρθρο του γαλλικού περιοδικού Marianne για τον καλλιτέχνη Τζεφ Κουνς και ο διχασμός των κριτικών γύρω από το έργο του.
«Πώς να πουλάς αέρα κοπανιστό» είναι ο τίτλος άρθρου του γαλλικού περιοδικού Marianne για τον Τζεφ Κουνς. Ο 67χρονος Αμερικανός από την Πενσυλβάνια, ένας από τους πιο διάσημους ποπ εικαστικούς στον κόσμο, έχει σπάσει τουλάχιστον δύο φορές το ρεκόρ των τιμών σε δημοπρασία για έργο εν ζωή καλλιτέχνη: 58,4 εκατομμύρια δολάρια για το “Balloon Dog” το 2013 και 91,1 εκατομμύρια δολάρια για το “Rabbit” το 2019. Οι κριτικοί διχάζονται γύρω από τον Κουνς: κάποιοι θεωρούν το έργο του πρωτοποριακό και «αυθεντικό», ενώ άλλοι το απορρίπτουν ως κιτς, χυδαίο και αναίσχυντα εμπορικό. Δεν είναι ο ούτε ο πρώτος, ούτε ο μόνος· εξάλλου έχει προηγηθεί ο Άντι Γουόρχολ.
Ο Τζεφ Κουνς έγινε γνωστός στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Έστησε ένα στούντιο στο Σόχο της Νέας Υόρκης που έμοιαζε και λειτουργούσε περίπου σαν το Εργοστάσιο του Γουόρχολ. Στη συνέχεια, απλώθηκε σε 1.500 m2 στο Τσέλσι απασχολώντας καμιά εκατοστή βοηθούς για την παραγωγή των έργων του, ενώ προσφάτως μείωσε το προσωπικό διότι μεταπήδησε σε πιο αυτοματοποιημένες μορφές παραγωγής.
Οι παλιότεροι ίσως θυμούνται τη σειρά με τα «φουσκωτά» σε έντονα χρώματα, τη σειρά με τις ηλεκτρικές σκούπες και την Equilibrium Series του 1983 που αποτελούνταν από μία έως τρεις μπάλες μπάσκετ οι οποίες επέπλεαν σε απεσταγμένο νερό, ένα έργο που ο καλλιτέχνης είχε ερευνήσει με τη βοήθεια του νομπελίστα φυσικού Richard Feynman. Επίσης, μέρος της σειράς Equilibrium ήταν αφίσες με αστέρια του μπάσκετ σε διαφημίσεις της Νike. Aκολούθησαν αλλόκοτες συνθέσεις, πλαισιωμένες με διαφημίσεις για αλκοολούχα ποτά, τεράστια αγάλματα από πηλό, πορσελάνη και ξύλο όπως εκείνο του Μάικλ Τζάκσον και του χιμπατζή του που άκουγε στο όνομα Μπαμπλς. Ο Κουνς επεξεργάστηκε πλήθος ποπ αντικειμένων και τα συνδύασε με έργα μεγάλων ζωγράφων και φωτογράφων, συχνά με κίνδυνο να κατηγορηθεί για πλαστογραφία.
Το γαλλικό περιοδικό, που μιλάει για αέρα κοπανιστό ή φύκια για μεταξωτές κορδέλες, σχολιάζει και τη δημόσια εικόνα του Κουνς οποίος επί χρόνια έδινε συνεντεύξεις αναφερόμενος στον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο. To χειρότερο, σύμφωνα με το Marianne, είναι ότι λίγες πόλεις έχουν γλιτώσει από τα έργα του Τζεφ Κουνς: στο Παρίσι υπάρχει το «Μπουκέτο με τις τουλίπες» το οποίο χάρισε στην πόλη μετά το τρομοκρατικό χτύπημα του 2015· στη Νέα Υόρκη, η «Καθιστή Μπαλαρίνα»· στην αυλή του Μουσείου Γκιουγκενχάιμ στο Μπίλμπαο έστησαν το «Κουτάβι», στη Ντόχα του Κατάρ έστησαν τον «Μπλε κόκορα», ένδειξη μιας δήθεν αγάπης για τη σύγχρονη τέχνη αλλά στην πραγματικότητα ακραίου νεοπλουτισμού.
Παρά τις επικρίσεις, ο Τζεφ Κουνς είναι ακάματος και συνεργάζεται με τα μεγαλύτερα μουσεία στον κόσμο, με τους πιο αξιοσέβαστους συλλέκτες όπως είναι ο Δάκης Ιωάννου, καθώς και με τις πιο προβεβλημένες προσωπικότητες της ποπ κουλτούρας. Η Lady Gaga, ο οίκος Louis Vuitton, το κρασί Chateau Mouton Rothschild είναι μερικές από τις εμπνεύσεις του. Η έκθεσή του φέτος το καλοκαίρι στην Ύδρα ήταν στο ύψος ή στο βάθος των προσδοκιών.
