Προτζέκτορας: Συζήτηση με την εικαστικό Μαρίνα Προβατίδου για τη συμμετοχή της στην έκθεση χαρακτικής στο πλαίσιο των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο.
Η ζωή της είναι ένα συνεχές ταξίδι. Στη βαλίτσα της κουβαλά χαρακτικά, κολάζ, φωτογραφίες, την ταυτότητα του λαού της, τις αγωνίες της για έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς. Μα κυρίως κουβαλάει το πάθος για δημιουργία. Συζητήσαμε με τη Μαρίνα Προβατίδου με αφορμή την πρόσκληση που δέχτηκε για να συμμετάσχει σε έκθεση χαρακτικής στην Κίνα, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
Μαρίνα, είσαι μία από τους 53 καλλιτέχνες που προσκλήθηκαν από όλο τον κόσμο να για να πάρουν μέρος στη συγκεκριμένη έκθεση χαρακτικής στην Κίνα. Μίλησέ μας για αυτή.
Τον Ιανουάριο προσκλήθηκα για να δημιουργήσω χαρακτικά με θέματα εμπνευσμένα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Επιμελητής της έκθεσης είναι ο ευρηματικός Zhao Jiachun από την Guanlan Print making Base σε συνεργασία με το 2022 Beijing Winter Olympics International Printmaking Exchange Project. Τα έργα είναι υψηλής τέχνης χαρακτικά από 53 καλλιτέχνες από 42 χώρες. Η έκθεση ήταν ιδέα του καθηγητή Kang Jianfei και για την πραγματοποίησή της συνεργάζεται με τον Xue Liang, διευθυντή στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Πεκίνου.
(«Golden magnolia», Intaglio, 2021)
Το θέμα των δικών σου χαρακτικών;
Οι χορευτές του πάγου, που ζωντανεύουν, μεταμορφώνονται σαν την ίδια τη φύση, αναγεννιούνται όπως αυτή. Η γραμμή, το φως, ο όγκος ενορχηστρώνουν τη σύνθεση των έργων. Η φύση μάς περιβάλλει και μας δίνει ζωή. Η χαρακτική γλώσσα εντάσσεται σε ένα πλαίσιο της ποιητικής γλώσσας. Σαν να είναι μέρος της φύσης.
(«Golden magnolia», Linoleum, 2021)
Παράλληλα δραστηριοποιείσαι καλλιτεχνικά στην Ολλανδία.
Εκεί γεννήθηκαν οι «Μικρές Οδύσσειες», μια ιδέα σου που μετουσιώθηκε σε project με τη συμμετοχή καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Δουλεύω στην Ολλανδία από τον Νοέμβριο του 2016. Με ενδιαφέρει να δημιουργήσω ευκαιρίες για Έλληνες, Ολλανδούς και international καλλιτέχνες. Στις «Μικρές Οδύσσειες», που ξεκίνησα το 2020, συνομιλούν καλλιτέχνες από διαφορετικές χώρες.
(«Μετανάστης έξω από κέντρο κράτησης της Βουλγαρίας», Σχέδιο και φωτογραφία σε χαρτί, 2012)
Ποιοι Έλληνες καλλιτέχνες συμμετέχουν;
Οι Ιωάννης Αναστασίου, Λάρα Βρεττού, Ελένη Γιανναδάκη, Βασίλης Καρκατσέλης, Κώστας Κουμλής, Αργύρης Λιαπόπουλος, Ιωάννης Μπελημπασάκης, Ευθύμης Μουρατίδης, Αγγελική και Νίκη Μπρισνόβαλλη, Γιώργος Πάλλης, Στεφανία Πατρικίου, Μαρίνα Προβατίδου, Θανάσης Ράπτης, Γιάννης Σταμενίτης, Αναστασία Τσετουλίδου, Γιάννης Χολογγούνης και Μαρίνος Τσαγκαράκης.
«Το κουρδιστό γατάκι», animation, 2015
Και φυσικά συμμετέχει μεγάλος αριθμός ξένων εικαστικών όπως οι Roman Zuev, Mariëlle van den Bergh, Keesde Kort, Helma Veugen κ.ά. Τι αναζητούν οι δημιουργοί μέσα από τις «Μικρές Οδύσσειες» ;
Την ανθρώπινη περιπέτεια, την καλλιτεχνική ανταλλαγή και το ταξίδι της ζωής. Υπό δύσκολες συνθήκες δημιουργήσαμε μια συλλογικότητα. Ελπίζω ότι η καλοσύνη, η επιμονή στον κόσμο της απαγόρευσης να κάνεις πράγματα θα αλλάξουν τον κόσμο. Η πορεία μου είναι πορεία αναζήτησης έκφρασης και εμπειριών.
Θα μου πεις πώς ξεκίνησε η πορεία σου;
Ξεκίνησα να ταξιδεύω μέσα από τη ζωγραφική σε πολύ μικρή ηλικία γιατί έβλεπα τη μητέρα μου να ζωγραφίζει. Είχαμε ως δάσκαλο τον προπάππου μου, που ζωγράφιζε σε λινάτσες καπνών σκηνές από το κυνήγι και από τον Πόντο. Κληρονόμησα την ποντιακή γλώσσα, τους χορούς μαζί με τους Πόντιους που είχαν υποστεί γενοκτονία και ψάχνουν δικαίωση.
«Άγιες στιγμές», Σφενδάμη Πιερίας, 2009.
Όλα αυτά τα ενσωματώνεις στα έργα σου φωτίζοντας την ταυτότητα σου;
Είναι το βάρος των προηγούμενων γενεών που κουβαλάει ο σύγχρονος άνθρωπος καθώς συνδιαλέγεται με την ιστορία. Μέσα σε ένα μαγευτικό τοπίο της φύσης στην Πιερία, μάζευα καπνά και όταν έβρεχε έπαιζα με τις λάσπες πλάθοντας μικρούς θεούς, το φουστάνι του φιδιού, το κέλυφος του τζίτζικα, το σώμα της ακρίδας, όπου τα άφηνα στο χωράφι, στο ανοιχτό μουσείο μου. Τι κοσμογονία! Τα πρώτα μου έργα ήταν από λάσπη και ξύλα, κάποιες θεότητες όπου καθώς έβρεχε σμιλεύοταν από τον χρόνο, την ευθραυστότητα και το εφήμερο. Διδάχθηκα τους κανόνες όπως τους ορίζει η φύση που είναι ιερή, για αυτό δεν με πείραξε ποτέ ο κεραυνός. Κοιμόμουν για πολλές ώρες επάνω στο χώμα και εργαζόμουν μέσα στη νύχτα με ένα λυχνάρι, ο καλλιτέχνης και η ζωή ταυτίζονται και συνδέονται καλώς με τον θάνατο. Ζεις τη φύση σε όλες της διαστάσεις και σε κάθε εποχή, άλλωστε ο σύγχρονος άνθρωπος το αναζητεί, θέλει να ξεφύγει από το θόρυβο της πόλης.
«Επανεκκίνηση», Βουλγαρία, 2012
Η τέχνη είναι ένας τρόπος για να διατηρηθεί ζωντανή η ιστορική μνήμη;
Η τέχνη κρατεί ζωντανή τη μνήμη των ανθρώπων που βίωσαν τη γενοκτονία και μπορεί να συνδέει το παρόν με το παρελθόν και με τη συλλογική μνήμη. Ο καλλιτέχνης μπορεί να φωτίσει τον δρόμο της κοινωνίας, να είναι ανατρεπτικός. Κάθε τι νέο που δημιουργείται κάνει τη δική του επανάσταση. Στο σχολείο σχεδίαζα τους ήρωες της Επανάστασης του 1821. Στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, από όπου αποφοίτησα, οι ήρωες ήταν οι Πόντιοι που χόρευαν μέσα στο έργο μου τον πιο ζωντανό χορό, που είναι ο πυρρίχιος.
Είναι και παρηγοριά; Ένας τόπος που νιώθεις ασφαλής;
Ναι, η τέχνη είναι και παρηγοριά. Κι επειδή είχα από μικρή την τύχη να αναπτύξω το ταλέντο μου, αισθάνθηκα από πολύ νωρίς την παρηγοριά που σου προσφέρει, την πληρότητα και την ολοκλήρωση. Το να ασχολούμαι με την τέχνη είναι ο μόνος δρόμος να νιώθω ελεύθερη και έχω αφοσιωθεί σε αυτό τον δρόμο. Αυτό που με απασχολεί είναι το πως χειρίζομαι κάθε φορά την μορφή σε σχέση με τον χώρο και την ιδέα. Το επίκαιρο, η αφήγηση, η πληροφορία, η ύλη, η ποίηση, το σώμα. Η τέχνη ανήκει σε όλους.
«Κρυμμένη ζωή», Ελαιογραφία, 2006
Εκτός από τις εικαστικές τέχνες ασχολείσαι και με την ποίηση. Μίλησέ μου λίγο για την επαφή σου με τον ποιητικό λόγο.
Με ενδιαφέρει η ποιητική διάσταση της τέχνης. Διαβάζω τα ποιήματα που γράφω στα ελληνικά στην Ολλανδία στην Ένωση Ποιητών. Οι λέξεις εξαϋλώνονται, στο μέταλλο της χαρακτικής αποκτούν όγκο. Τα ποιήματά μου μπορούν να γίνουν τραγούδια και αναζητώ ερμηνευτές και συνθέτες για τα μελοποιήσουν.
15°
