Etsi Architects: Πώς η κρίση οδήγησε σε μια νέα αρχή, διαμορφώνοντας και μια νέα αρχιτεκτονική προσέγγιση
Σε μια περίοδο βαθιάς αβεβαιότητας, τότε που η οικονομική κρίση του 2008 άφηνε την Αθήνα δίχως χώρο για αρχιτεκτονική δημιουργία, μια ομάδα αρχιτεκτόνων αποφάσισε να μετακομίσει στην Καρδαμύλη. Μια απόφαση που ξεκίνησε ως προσωρινή λύση και τελικά εξελίχθηκε σε συνειδητή επιλογή ζωής και πυρήνα δημιουργίας. Έτσι, γεννήθηκε το αρχιτεκτονικό γραφείο Etsi Architects, σε έναν τόπο που όχι μόνο προσφέρει έμπνευση, αλλά απαιτεί σεβασμό. Η Μάνη, με το αυστηρό τοπίο, έγινε το μέρος που διαμόρφωσε μια αρχιτεκτονική προσέγγιση, μακριά από εντυπωσιασμούς, δίνοντας έμφαση στη λειτουργικότητα, την απλότητα και τη σύνδεση με τον τόπο.
― Ποια ήταν η έμπνευση πίσω από την ίδρυση του αρχιτεκτονικού γραφείου Etsi Architects στην Καρδαμύλη; Η μετοίκιση στην Καρδαμύλη ξεκίνησε σαν μια αναγκαστική επιλογή: ήταν το 2008, εν μέσω οικονομικής κρίσης, όταν η αρχιτεκτονική δραστηριότητα στην Αθήνα είχε σχεδόν εξαφανιστεί. Είχαμε ήδη κάποιες δουλειές στην περιοχή κι έτσι βρεθήκαμε εδώ. Αλλά αυτό που ξεκίνησε ως λύση ανάγκης, έγινε συνειδητή απόφαση ζωής. Η ποιότητα ζωής στην επαρχία αποδείχτηκε καταλυτικός παράγοντας. Η ηρεμία, η εγγύτητα με τη φύση, το μέτρο και ο ρυθμός του τόπου σε διαμορφώνουν. Δεν πρόκειται για «απόδραση», αλλά για μια πραγματική και ουσιαστική επανατοποθέτηση απέναντι στον τρόπο που ζούμε και δουλεύουμε. Με τον καιρό ήρθαν κι άλλοι συνεργάτες, με τις οικογένειές τους, και έτσι δημιουργήθηκε κάτι περισσότερο από ένα γραφείο: μια κοινότητα. Από την αρχή συνεργαστήκαμε με τους τοπικούς τεχνίτες. Δεν υπήρχαν έτοιμες λύσεις, μόνο ανοιχτός διάλογος. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, προέκυψε μια νέα, κοινή γλώσσα. Ούτε folklore, ούτε εισαγόμενη «αισθητική». Μια τοπικά ενσωματωμένη αρχιτεκτονική, φτιαγμένη για να στέκεται στον τόπο με σοβαρότητα και διάρκεια.
Η Μάνη δεν σηκώνει φλυαρία. Το τοπίο είναι αυστηρό και σε καλεί να σχεδιάσεις με ακρίβεια και μέτρο.
― Πώς επηρέασε το φυσικό περιβάλλον της Μάνης τη φιλοσοφία και την προσέγγισή σας στην αρχιτεκτονική; Η Μάνη δεν σηκώνει φλυαρία. Το τοπίο είναι αυστηρό και σε καλεί να σχεδιάσεις με ακρίβεια και μέτρο. Το φως είναι ανελέητο – δεν αφήνει περιθώρια για εύκολες λύσεις ή στιλιστικά «τρικ». Τα υλικά είναι παρόντα και επιβάλλουν τους κανόνες τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η αρχιτεκτονική μας έγινε μια μορφή πειθαρχίας και ταπεινότητας – όχι μια άσκηση ύφους, αλλά ένας τρόπος να σταθούμε με σεβασμό σε έναν τόπο που έχει ήδη άποψη.
― Πώς διατηρείτε την ισορροπία μεταξύ παραδοσιακής γοητείας και σύγχρονης πρακτικότητας σε ένα σπίτι; Δεν μας απασχολεί η ισορροπία ως δίπολο. Η παράδοση δεν είναι αισθητικό στιλ, είναι μια λογική κατασκευής, με βάθος, σοφία και προσαρμοστικότητα. Η «πρακτικότητα» υπήρχε ήδη, πολύ πριν τη μοντέρνα εποχή. Η δουλειά μας είναι να αφουγκραστούμε τη δομή και το πνεύμα των παλιών κτιρίων και να τα φέρουμε στο σήμερα, χωρίς να τα υποτιμήσουμε αλλά και χωρίς να τα εξιδανικεύσουμε.
― Πώς προσεγγίζετε την αποκατάσταση ενός παλιού σπιτιού; Ξεκινάμε από την παρατήρηση. Δεν κάνουμε τίποτα μέχρι να καταλάβουμε τι έχουμε μπροστά μας. Αφαιρούμε, δεν προσθέτουμε. Δεν πρόκειται για αναπαλαίωση αλλά για λειτουργική αποκατάσταση της κατοικησιμότητας. Οι παρεμβάσεις που κάνουμε δεν φωνάζουν, υπάρχουν διακριτικά. Όταν κάποιος επισκέπτης δεν προβληματίζεται από τη σύνδεση του παλιού με το καινούργιο, τότε νιώθουμε ότι κάτι κάναμε σωστά.
― Πώς καταφέρατε να δημιουργήσετε μια ομάδα με μέλη από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και της Ευρώπης; Η ομάδα μας δεν «συγκροτήθηκε», προέκυψε. Ο καθένας ήρθε με δική του επιλογή, κινούμενος από την επιθυμία να δουλέψει σε ένα άλλο πλαίσιο, κοντά στον τόπο και στον ρυθμό του. Δεν έχουμε ιεραρχίες. Δουλεύουμε με εμπιστοσύνη, με βαθιά συνεργασία μεταξύ μας και με τους τεχνίτες. Αυτό που παράγεται είναι πάντα συλλογικό.
«Το σημαντικότερο είναι να παραμένουμε πιστοί σε μια αρχιτεκτονική που βελτιώνει την καθημερινότητα και αφήνει θετικό αποτύπωμα στο περιβάλλον», τονίζει ο Πάνος Ευστρατίου.
Παλιά βιομηχανικά συγκροτήματα στην Αθήνα και τον Πειραιά μεταμορφώνονται σε σύγχρονες κατοικίες, γραφεία και πολιτιστικούς χώρους, συνθέτοντας τη νέα αφήγηση της πόλης
13°
