Σχόλιο για τη διαχείριση της κακοκαιρίας Ελπίδα από τον κρατικό μηχανισμό, την πολιτική προστασία στην Ελλάδα και την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών.
Να το πούμε καθαρά. Η χώρα δεν έχει σοβαρή πολιτική προστασία και όλα τα άλλα είναι φθηνές πολιτικές και σχέδια επί χάρτου. Μετά τη Μάνδρα, το Μάτι, τη Βαρυμπόμπη, την Βόρειο Εύβοια και χτες την Αττική Οδό ο πολίτης εμπεδώνει την άποψη ότι δεν μπορεί να περιμένει και πολλά από τον κρατικό μηχανισμό. Ό,τι κάνει μόνος του, αν φυσικά μπορεί. Και στην περίπτωση της χιονοκαταιγίδας θα μπορούσε να προβλέψει τον χαμό και να κάτσει στο σπίτι του. Πολλοί το έκαναν. Αλλά στις πλημμύρες ή στις φωτιές πώς μπορεί να προφυλαχθεί; Ίσως με κάποιο αγιασμό;
Το τελευταίο κρατικό φιάσκο, λόγω μιας ισχυρότατης χιονόπτωσης λίγων ωρών σε μια περιορισμένη περιοχή της Αττικής αποτελεί ισχυρότατο πλήγμα στην αξιοπιστία της κυβέρνησης. Διότι καταρρέει αντικειμενικά η αντίληψη περί «επιτελικού κράτους». Αν τις φωτιές δεν μπορείς να τις προβλέψεις (αλλά μπορείς να τις υποψιαστείς) για τη χιονόπτωση είχες ακριβή πρόγνωση εδώ και μέρες. Και μάλιστα για κακή σου τύχη οι μετεωρολόγοι έπεσαν μέσα και στον χρόνο με ακρίβεια ώρας και στον χώρο με ακρίβεια λίγων χιλιομέτρων. Δηλαδή όχι μέσα, πολύ μέσα, πάρα πολύ μέσα.
Τι πιο απλό να κηρύξεις τη Δευτέρα μια «γενική αργία» αφού η χιονόπτωση θα ξεκινούσε από το πρωί, θα ήταν ισχυρή και θα έκλεινε τους δρόμους; Τους οποίους πρακτικά ήταν αδύνατον να κρατήσεις ανοικτούς με αυτοκίνητα εν κινήσει. Σάμπως η αργία είναι κάτι πρωτόγνωρο όταν έχουμε περάσει πολυήμερο lockdown; Εδώ το έκανες για τις επόμενες δυο μέρες μέχρι δηλαδή να καταφέρουν οι Δήμοι να πάνε το χιόνι στην άκρη των δρόμων ώστε να επιτραπεί στοιχειωδώς η κυκλοφορία. Και φυσικά να απαγορεύσεις την κυκλοφορία βαρέων οχημάτων στις μεγάλες αρτηρίες όπως είχες κάνει πέρσι και την γλυτώσαμε. Διότι όλοι οι μεγάλοι αποκλεισμοί και τα φρακαρίσματα γίνονται πάντα όταν «διπλώσει μια νταλίκα». Το ξέρουν και τα παιδιά. Και αν η Αττική Οδός είναι ας πούμε ιδιωτικός δρόμος δεν θα έπρεπε να σου παρουσιάσει το σχέδιό της για το πώς θα τον κρατήσει ανοικτό; Σχέδιο που φυσικά δεν είχε αφού έβαζε τον κόσμο μέσα σωρηδόν ενώ πιο κάτω υπήρχε απίστευτο μποτιλιάρισμα και δρόμος αδιάβατος από το χιόνι. Υπήρχε μόνο δίψα για τα 2.80 να υποθέσω.
Λένε ότι οι πολίτες έπρεπε να είχαν αλυσίδες. Σωστά, έπρεπε. Πόσοι έχουν και μάλιστα μέσα στο αυτοκίνητο και πόσοι ξέρουν να τις βάζουν μέσα στο χιόνι; Και θα σταματούσαν στην άκρη της Αττικής Οδού ή της Μεσογείων να τις φορέσουν; Σάμπως βγήκε κανείς επίσημος να προϊδεάσει τον κόσμο για το τι έρχονταν; Διότι οι συνθήκες της νύχτας από Κυριακή προς Δευτέρα ακόμα και μέχρι τις 11πμ για κάποιες περιοχές, κάθε άλλο παρά προμήνυαν τέτοιο χαμό. Και μιλάμε για μια περιοχή που σπάνια βλέπει χιονόπτωση πόσο μάλλον τόσο ισχυρή. Ή μήπως νομίζεις ότι όλοι παρακολουθούν δελτία καιρού, ή και εμπιστεύονται τους μετεωρολόγους. Διότι ο κυβερνήτης και ο αρμόδιος το πρώτο που πρέπει να ξέρει είναι τον λαό του, τους πολίτες και τις εγκαταστημένες νοοτροπίες και τις προγενέστερες γνώσεις αυτών που πρόκειται να κυβερνήσει. Χωρίς αυτά δεν πάει πουθενά. Όπως και με μόνο την ισχυρή σύσταση και τα sms στο κινητό δεν μπορείς να αποσοβήσεις την ταλαιπωρία του κόσμου και βέβαια την καταρράκωση της αξιοπιστίας σου.
Σ’ αυτό το χιονο-φιάσκο πήγε περίπατο και η αξιοπιστία της μεγάλης ιδιωτικής πρωτοβουλίας, στο πρόσωπο της Αττικής Οδού. Πολλοί εκείνο το πρωινό μπήκαν στον καλύτερο δρόμο της χώρας με την ελπίδα ότι θα φτάσουν ασφαλώς στον προορισμό τους. Αφού πληρώνουν και αφού η διεύθυνση της εταιρίας διαβεβαίωνε ότι θα κρατήσει το δρόμο ανοικτό. Δύο μέρες μετά ο δρόμος έχει ακόμα παγιδευμένα αυτοκίνητα ενώ χρειάστηκε η επέμβαση του στρατού για να απελευθερωθούν οι επιβάτες. Η αποζημίωση των 2.000 ευρώ δεν είναι δυνατόν να ισορροπήσει την απαξίωση. Ευτυχώς δεν χάσαμε ανθρώπους, ούτε έγιναν καταστροφές. Αλλά ο πολίτης νιώθει ότι δεν έχει από πού να πιαστεί και ποιον να εμπιστευτεί. Και αυτό σε χώρα της Δυτικής Ευρώπης του 2022 είναι τραγικό.
Ήταν όμως η αιτία η κακή εκτίμηση των καιρικών συνθηκών; Η παραδοσιακή ανοργανωσιά του κράτους; Η δυσκολία της κινητοποίησης; Φοβάμαι πως δεν αρκεί μια τέτοια εξήγηση. Υπάρχει κάτι περισσότερο και αυτό πρέπει να το αναζητήσουμε στο πεδίο της ιδεολογίας. Σε ασύμμετρες απειλές (λέμε τώρα) το κράτος θα πρέπει να έχει και ασύμμετρες αντιδράσεις. Μπορεί στα πλαίσια της φιλελεύθερης δημοκρατίας να είναι κανόνας απαράβατος η ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών αλλά όταν τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα για τους ανθρώπους και τα αγαθά καλόν είναι να ανακόπτεται προσωρινά αυτή συνεχής και ελεύθερη ροή. Κι ας σταματούσε για μια δυο μέρες η τροφοδοσία των καταστημάτων. Και ας πάγωνε η αγορά για κάποιες ώρες. Κι ας έκραζαν οι κακεντρεχείς κι ας μίλαγαν για χούντα και άλλα τέτοια. Δεν θα πάθαινε και τίποτα ο φιλελευθερισμός μας.
Το πρώτο μέλημα του κυβερνήτη πρέπει να είναι η ασφάλεια των ανθρώπων. Και ο καλύτερος τρόπος να την εγγυηθεί είναι να ανησυχεί συνεχώς να μην εφησυχάζει. Να φοβάται τη στραβή και να την προβλέπει. Όχι μετρώντας το πολιτικό κόστος αλλά την αξία της ανθρώπινης ζωής. Πρέπει κάπου να μπορείς να πεις και STOP. Δεν θα περάσεις διότι κινδυνεύει η ασφάλειά σου. Δεν θα πας στη δουλειά σου, δεν θα πας στο σχολείο σου, δεν θα πας να παίξεις χιονοπόλεμο, δεν θα πας να διασκεδάσεις και δεν θα μεταφέρεις για κάποιες ώρες εμπορεύματα διότι κινδυνεύεις από ένα φυσικό φαινόμενο. Και ναι, εγώ το κράτος δεν ξέρω ή δεν μπορώ να σου εγγυηθώ προστασία 100%. Γι’ αυτό κάτσε σπίτι σου.
Ελπίζω να καταλάβαμε ότι η τρομο-υστερία της δήθεν ενημέρωσης, οι συμβάσεις παραχώρησης, οι εγγυήσεις του αναδόχου, το «είμαστε έτοιμοι» του περιφερειάρχη, το «όλα κομπλέ» του δήμαρχου, το «φέραμε καινούργιες αλατιέρες» του παράγοντα, οι συσκέψεις και οι συστάσεις «29 κατασκευαστών ασφαλείας και ελεύθερης ζωής», μπορούν να γίνουν σκόνη και θρύψαλα με 5 ώρες χοντρό χιόνι. Μέχρι την επόμενη μεγάλη καταστροφή. Ακολουθώντας την εναλλαγή των εποχών η επόμενη θα είναι φωτιά. Ωχ!!!
