Pluribus: Η νέα σειρά του Βινς Γκίλιγκαν που –σχεδόν– δεν μοιάζει με οτιδήποτε άλλο
E pluribus unum, One Out of Many, Από τους Πολλούς ο Ένας. Ή αλλιώς όταν μια λατινική φράση, το «ανεπίσημο» μότο των ΗΠΑ, που κάποτε λειτούργησε ως σύμβολο για την ένωση αποικιών σε ένα ενιαίο αμερικανικό έθνος (και ακόμη φιγουράρει στα αμερικανικά χαρτονίσματα), γίνεται ο τίτλος για το κατά πολύ κόσμο «τηλεοπτικό γεγονός της χρονιάς», τη νέα τηλεοπτική σειρά του Βινς Γκίλιγκαν «Pluribus» στο Apple TV+, που, όπως μόλις ανακοινώθηκε, έσπασε και το streaming ρεκόρ, κλέβοντας την πρωτιά από το «Severance».
Η Carol Sturka (Ρία Σίχορν) είναι συγγραφέας μιας best seller σειράς ερωτικών μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας. Έχει επιτυχία, χρήματα, ένα ορκισμένο fandom που πίνει νερό στο όνομα των ηρώων της και των περιπτύξεών τους –φέρνοντας τη οριακά σε δύσκολη θέση στις αναγνώσεις των βιβλίων της– και μια σύντροφο που είναι και η αντζέντισσά της και το γενικότερο στήριγμά της. Παρ’ όλα αυτά κάτι της λείπει – ίσως αυτό να είναι η «σοβαρή» λογοτεχνική αναγνώριση, ίσως αυτό που λείπει σε κάθε κυνικό άνθρωπο όπως η ίδια. Δεν θα το μάθουμε ακριβώς, γιατί ακριβώς τη στιγμή που η Carol το εξερευνά μαζί με τη σύντροφό της, Helen, στην άκρη μιας κλασικής αμερικανικής μπάρας στην Αλμπουκέρκη (ναι, πάλι η Αλμπουκέρκη), σε κάποια άλλη γωνιά της Αμερικής ένας αρουραίος δαγκώνει μια ερευνήτρια, της μεταδίδει έναν μυστηριώδη ιό και με συνοπτικές διαδικασίες όλος ο πλανήτης εισέρχεται σε μια άλλη φάση, που επίσης δεν μοιάζει με οτιδήποτε άλλο.
(Σχεδόν) όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη διασυνδέονται σε έναν συλλογικό εγκέφαλο και μοιράζονται δεξιότητες, γνώσεις, αναμνήσεις και μνήμη – κάτι σαν ένα τεράστιο LLM φτιαγμένο από πραγματικά άτομα. Απολύουν την προηγούμενη ζωή και την προσωπικότητά τους προς χάριν μιας υπέρτερης συλλογικής οντότητας που λειτουργεί ως ενιαίο σύνολο, κατανέμοντας εργασίες, αναδιανέμοντας πόρους και έχοντας ως στόχο τη συλλογική σωτηρία και ευημερία, με κορυφαίες αξίες-οδηγούς την καλοσύνη, τη μη βία, την αισιοδοξία την ευγένεια και την ειλικρίνεια. Αυτή η οντότητα δεν ασκεί βία σε κανένα ζωντανό οργανισμό, απαντάει με αφοπλιστική ειλικρίνεια σε (σχεδόν) όλες τις ερωτήσεις και έχει ένα μόνιμο αστραφτερό χαμόγελο κολλημένο σε (κάθε) πρόσωπο. Ακόμα και ελάχιστοι άνθρωποι που παραμένουν, εξίσου μυστηριωδώς, ανεπηρέαστοι από τον παράξενο αυτό μεταδοτικό, υβριδικό ιό φαίνεται να είναι πολύ έτοιμοι να προσχωρήσουν σ’ αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων, αναμένοντας να γίνουν και οι ίδιοι νευρώνες του hive mind και απολαμβάνοντας της περιποιήσεις του pluribus κόσμου που τους έχει στα ώπα ώπα προσπαθώντας να λύσει τον γρίφο της ανοσίας τους.
Εκτός από δύο επίμονους, εχθρικούς προς αυτή την ιδιότυπη παγκόσμια κυψέλη «Γαλάτες», μία εκ των οποίων είναι η Carol Sturka. Απορρίπτει σταθερά τα δώρα αυτών των παράξενων, ευγενέστατων Δαναών, αντιστέκεται με κάθε τρόπο στη συλλογική σωτηρία στην οποία την καλεί το Pluribus, προσπαθεί να του βάλει όσο πιο δύσκολα γίνεται. Κυνική και επιθετική, γίνεται συχνά ακόμα και εκνευριστική για τον θεατή, παραμένει ωστόσο έντονα ανθρώπινη – μια εύγλωττη ενσάρκωση των αντιθέσεων του νέου, απαρτιζόμενου από άτομα χωρίς ίδια βούληση, οργανισμού που φαίνεται ότι επιδιώκει όλες τις κοινώς παραδεκτές κορυφαίες ανθρώπινες αξίες και του παλιού κόσμου που απαρτιζόταν από ανθρώπους, που αποτύγχανε συνεχώς σε αυτή την πρόκληση.
Παρότι ο Βινς Γκίλιγκαν αντλεί ξεκάθαρα αναφορές από το X-files παρελθόν, η κεντρική ιδέα (φαίνεται προς το παρόν να) κινείται ευφυώς εκτός των εξωγήινων κλισέ και είναι εξαιρετικά προσαρμοσμένη στα μεγάλα διλήμματα του μέλλοντος της ανθρωπότητας, με αυτό να είναι και ένα από τα μεγαλύτερα ατού της σειράς. Ταυτόχρονα, παρά τη στροφή στο sci-fi, η φόρμα του Γκίλιγκαν δεν απομακρύνεται από την προηγούμενή του δουλειά, για την οποία λατρεύτηκε και αποθεώθηκε από στρατιές τηλεθεατών την προηγούμενη δεκαετία: Αργές ταχύτητες, βραδυφλεγής ανάπτυξη, έμφαση στο βάθος – ίσως περισσότερο, στην περίπτωση του «Pluribus», στη συνθήκη παρά στους χαρακτήρες. Υποδόριο κυνικό χιούμορ και ηθική ειρωνεία. Δεν έχουμε γρήγορες εκρήξεις ούτε απλές εκδοχές του «καλού» και του «κακού». Η Ρία Σίχορν, με μια ακόμη υποδειγματική ερμηνεία που για μια ακόμη φορά την ταξινομεί ως κορυφαίο δημιουργικό asset, ενσαρκώνει έναν καθημερινό χαρισματικό αλλά και γεμάτο ελαττώματα άνθρωπο, αντιμέτωπο με μια εντελώς πρωτόγνωρη κατάσταση, μια συνθήκη «τέλους του κόσμου» όπως τον ξέρουμε, την οποία προσπαθεί να αντιμετωπίσει με όπλο τα καταδικά του προτερήματα αλλά και –κυρίως– ελαττώματα. Κάπως έτσι επιτυγχάνεται μια ακριβής και αρκετά αποτελεσματική αποτύπωση της μετάβασης που επιχειρεί να συλλάβει το Pluribus – μιας μετάβασης από την επιλογή στην υπαγόρευση, από το εγώ στο εμείς, από την αντίσταση στη συναίνεση και vice verca.
Από τη μία πλευρά λοιπόν η φαινομενική τουλάχιστον γαλήνη της συλλογικής συνείδησης, από την άλλη η αντίστιξη της μοναξιάς της μοναδικότητας. Στη μέση μια λεπτή γραμμή πάνω στην οποία τα μεγάλα στερεότυπα του «καλού» και του «μαζί» ανατέμνονται κριτικά και η συλλογική ευτυχία γίνεται ίσως η επόμενη μεγάλη κρίση.
Είναι λοιπόν κάτι σαν κι αυτό η «σειρά της χρονιάς» ή ο θρίαμβος για τον οποίο πολλοί μιλούν υπερθεματίζοντας σε Pluribus yellow; Όχι ακριβώς, κατά τη συνήθεια που έχει γίνει λατρεία τα τελευταία χρόνια, διάφορες υπερβολές έχουν γραφτεί πριν την ώρα τους, το ενδιαφέρον όμως και οι γενναίες ποσότητες τροφής για σκέψη είναι εκεί, εξυπηρετούμενες από άψογη τεχνική σε πολλά επίπεδα. Άλλωστε με δημιουργούς όπως ο Βινς Γκίλιγκαν, πρέπει πάντα να περιμένεις μέχρι το τέλος, και το «Pluribus» βρίσκεται μόλις στα μισά. Μέχρι τότε μπορεί να μην είμαστε σίγουροι για το αν είναι η «σειρά της χρονιάς» αλλά με σχετική ασφάλεια μπορούμε να πούμε ότι έχουμε να κάνουμε ίσως με το «καλύτερο Black Mirror επεισόδιο», που ίσως ο Charlie Brooker να ζηλεύει που δεν το σκέφτηκε πρώτος.
15°
