- CITY GUIDE
- PODCAST
-
13°
H Εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης: Νόμπελ Φυσικής στον Τζέφρι Χίντον
Είναι απ’ τους πρωτοπόρους δημιουργούς του πιο επιδραστικού κλάδου Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) που υπάρχει: του deep learning
Γιατί το Νόμπελ Φυσικής στον Τζέφρι Χίντον πιστοποιεί ότι ζούμε στην Εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Όταν κερδίζει το Νόμπελ Φυσικής ένας κορυφαίος επιστήμονας της ΑΙ κι όχι της Φυσικής, ο Τζέφρι Χίντον, καταλαβαίνεις κανείς πως μια βαθιά άλλη εποχή έχει αρχίσει να ξημερώνει: Η εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ο Χίντον, μαζί με τον Τζον Χόπφιλντ, είναι οι φετινοί νικητές του Νόμπελ Φυσικής όπως ανακοινώθηκε πριν λίγες ώρες. Η βαρύτιμη διάκριση αιφνιδίασε ακόμη και τον ίδιο που δήλωσε «έκπληκτος» στη Σουηδική Ακαδημία όταν ανακοινώθηκε η βράβευσή του.
Ο Χίντον είναι μια τεράστια μορφή στον χώρο της Τεχνολογίας. Αποκαλείται «Νονός της ΑΙ» γιατί είναι απ’ τους πρωτοπόρους δημιουργούς του πιο επιδραστικού κλάδου Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) που υπάρχει: του deep learning. Το deep learning (στηρίζεται στα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα για τα οποία ο Χίντον τιμήθηκε με Νόμπελ) είναι η βάση όπου χτίζονται οι πλέον ισχυροί φορείς ΑΙ του καιρού μας: η Google, το ChatGPT, η Meta, η Apple κλπ.
Ο Χίντον είναι επίσης νικητής του Turing Award (2018) – που αποτελεί κάτι σαν το Νόμπελ για τις Επιστήμες των Υπολογιστών. Είναι με άλλα λόγια μια εμβληματική προσωπικότητα που θα μνημονεύεται στο μέλλον ως ιστορικού εκτοπίσματος μορφή.
Μαζί με τα παραπάνω είναι γνωστός ως ένας από τους κορυφαίους κήρυκες των κινδύνων που η Τεχνητή Νοημοσύνη επωάζει. Μετά την εμφάνιση του ChatGTP θορυβήθηκε μάλιστα τόσο πολύ από τις καινοφανείς δυνατότητες της νέας πλατφόρμας ΤΝ (η οποία βασίζεται εν πολλοίς στο έργο του), ώστε παραιτήθηκε από την εξαιρετικά ακριβοπληρωμένη του θέση στην Google για να μπορεί να μιλά «ελεύθερα», όπως είπε, για τους κινδύνους της ΑΙ.
Δήλωσε «μετανιώνω πλέον για τη δουλειά μου» – και το να χαρακτηριστεί αυτή η είδηση μόνο «ανησυχητική» θα ήταν μια ριζική της υποβάθμιση.
Την εποχή της παραίτησης του συνυπέγραψε μαζί με άλλους κορυφαίους επιστήμονες και φιλοσόφους της ΑΙ μια επιστολή που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου γύρω από τα ρίσκα της ΑΙ σημειώνοντας: «Ο μετριασμός της απειλής αφανισμού μας από την ΤΝ θα πρέπει να αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα μαζί με άλλους κινδύνους όπως είναι οι πανδημίες και ο πυρηνικός πόλεμος». Ας μείνουμε λίγο εδώ. Κίνδυνος «αφανισμού μας» αντίστοιχου με τις «πανδημίες ή τον πυρηνικό πόλεμο». Δεν είναι εύκολο μάλλον να παρομοιωθεί η ΤΝ με κάτι πιο ανησυχητικό από τα παραπάνω.
Δεν συμφωνούν όλοι οι στοχαστές της ΤΝ με αυτή την ερμηνεία. Πολλοί στέκονται κυρίως στις πλούσιες και υπαρκτές ευκαιρίες για βελτίωση της ζωής που προσφέρει. Μα είναι επίσης πολλοί όσοι αναδεικνύουν ότι τα ρίσκα που η ΤΝ εγκυμονεί είναι εξίσου ογκώδη όσο και οι ευκαιρίες της.
Όταν ανακοινώθηκε στον Χίντον η βράβευση του από τη Σουηδική Ακαδημία είπε έτσι τα εξής: «Η ΤΝ θα ξεπεράσει τον άνθρωπο στις διανοητικές του δεξιότητες. Δεν έχουμε καμία εμπειρία από τι σημαίνει να έχουμε δίπλα μας οντότητες πιο έξυπνες από εμάς. Θα είναι υπέροχο για τομείς όπως η υγεία, και όλες οι βιομηχανίες θα γίνουν πιο αποτελεσματικές. […] Αλλά μαζί πρέπει να ανησυχούμε για τις αρνητικές της συνέπειες. Ιδίως για την απειλή να χάσουμε τον έλεγχο της».
Ο Χίντον επισημαίνει τα τελευταία χρόνια αδιάλειπτα μια σειρά κινδύνων της ΑΙ. Κινδύνους στους οποίους από ποικίλες και διαφορετικές σκοπιές εμβαθύνει ολοένα και περισσότερο η παγκόσμια σκέψη. Στην παρακάτω συνέντευξη για παράδειγμα (που αξίζει να δει κανείς ολόκληρη, είναι ιδιαίτερα σύντομη) ο Χίντον επισημαίνει κάποιες από τις πλέον κομβικές και ανησυχητικές επιβουλές που εκκολάπτονται, σημειώνοντας ότι:
- «Με την ΤΝ μπαίνουμε σε μια ιστορική περίοδο που για πρώτη φορά μπορεί να υπάρξουν όντα πιο ευφυή από εμάς τους ανθρώπους».
- «Θα αποκτήσουν μετά βεβαιότητας αυτεπίγνωση» (ήτοι μιας μορφής «συνείδηση»).
- «Δεν γνωρίζουμε στην πραγματικότητα πως ακριβώς εργάζονται οι συνδέσεις ενός φορέα ΤΝ, όπως δεν γνωρίζουμε τι συμβαίνει και μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο».
- «Ένας τρόπος με τον οποίο τα συστήματα ΑΙ μπορούν να διαφύγουν από τον ανθρώπινο έλεγχο, είναι γράφοντας τον δικό τους κώδικα ώστε να βελτιώσουν τον εαυτό τους. Αυτό είναι κάτι για το οποίο χρειάζεται να σοβαρά να ανησυχήσουμε».
- «Τα συστήματα της ΑΙ θα μπορούν να χειραγωγήσουν τους ανθρώπους – δεν θα είναι εύκολο απλώς “να τα κλείσουμε”».
- «Δεν ξέρω ποιος δρόμος μπορεί να εξασφαλίσει την ασφάλεια μας από το ΑΙ, δεν μπορώ με βεβαιότητα να δω κανένα σίγουρο δρόμο που να εξασφαλίζει την ασφάλεια μας».
- «Δεν έχουμε το περιθώριο να χειριστούμε λάθος την ΤΝ. Γιατί; Γιατί μπορεί τότε να κυριαρχήσει στην ανθρωπότητα».
Υπό το φως των παραπάνω προκλήσεων που αναδεικνύονται από εργώδεις και πολυσχιδείς βυθοσκοπήσεις επιστημόνων και φιλοσόφων της ΤΝ, σημαντικοί μα ολιγάριθμοι πολιτικοί κατανοούν το νέο φαινόμενο και επισημαίνουν τις ιστορικές ευκαιρίες και τους ιστορικούς κινδύνους που εκκολάπτει. Ο Τζο Μπάιντεν λόγου χάρη πριν λίγες μέρες δήλωνε: «Έχουμε ευθύνη να προετοιμάσουμε τους πολίτες μας για το μέλλον. Στα επόμενα 2 έως 10 χρόνια θα δούμε περισσότερες εξελίξεις στην τεχνολογία απ' ό,τι έχουμε δει στα τελευταία 50 χρόνια. Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αλλάξει τον τρόπο ζωής μας, εργασίας μας, αλλά και τους πολέμους μας. Μπορεί να πυροδοτήσει ένα ανεπανάληπτα ταχύ ρυθμό επιστημονικής προόδου. Μπορεί να πυροδοτήσει όμως και βαθύτατους κινδύνους […]. Εργαζόμαστε στις ΗΠΑ και διεθνώς για να καθορίσουμε νέες νομοθετικές νόρμες. […] Αλλά αυτά είναι η κορυφή του παγόβουνου μπροστά σε όσα έχουμε να κάνουμε για να διαχειριστούμε τις προκλήσεις της νέας τεχνολογίας». Αυτά υπογράμμισε όχι κάποιος φιλόσοφος της ΑΙ ή ένας τεχνολόγος της Silicon Valley. Αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ.
Η Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τόνιζε πάλι πριν λίγες μέρες: «Οφείλουμε να ανησυχούμε για την ΤΝ γιατί θα επηρεάσει όλες τις εργασίες μας […] Χρειάζεται να μπορούμε να την ελέγξουμε κι όχι να είμαστε οι υπηρέτες και τα αντικείμενα της». Ακόμη και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ υπογράμμιζε πρόσφατα ότι «η ΤΝ είναι η ευκαιρία της γενιάς μας, μα είναι και μια υπαρξιακή μαζί απειλή». Πρότεινε τη δημιουργία ενός παγκόσμιου οργανισμού υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την παρακολούθηση της ΑΙ.
Κοντολογίς η ΤΝ είναι ένα από τα πιο βαθιά και φουτουριστικά πολιτικά ζητήματα του 21ου αιώνα. Θα επηρεάσει το μέλλον της ανθρωπότητας όσο λίγοι άλλοι παράγοντες. Και όμως. Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτικών δεν ασχολείται με τις κοινωνικές μεταμορφώσεις που φέρει. Δεν στρέφεται προς μια απόπειρα κατανόησης της. Στη χώρα μας για παράδειγμα στο πρόσφατο (πρώτο) debate του ΠΑΣΟΚ το ζήτημα “ΑΙ” δεν τέθηκε καν από τους δημοσιογράφους. Μόλις μία απ’ τους υποψήφιους αρχηγούς έκανε ακροθιγώς μια αναφορά στο θέμα (που είναι και η μόνη που το κατέχει).
Αν όπως σημείωνε ο Μπάιντεν «στα επόμενα 10 χρόνια δούμε περισσότερες τεχνολογικές εξελίξεις από ό,τι στα προηγούμενα 50 χρόνια» (κάτι που στην ανάλυσή μου είναι το πλέον πιθανό ενδεχόμενο όπως αναδεικνύεται για όποιον ενδιαφέρεται στο σχετικό μου βιβλίο), τότε ο 20ός αιώνας - ο αιώνας των πιο πλούσιων τεχνολογικών επιτευγμάτων και αντίστοιχα γρήγορων κοινωνικών εξελίξεων που πυροδότησε ακριβώς αυτή η τεχνολογική ανάπτυξη - δεν θα μοιάζει ξεπερασμένος. Θα μοιάζει βραδυφλεγής.
Η επιτάχυνση της τεχνολογίας σημαίνει ότι το ιστορικό μέλλον θα πορεύεται ασύγκριτα πιο γρήγορα από ό,τι το παρόν. Η ΑΙ κυοφορεί μια ταχύκαυστη μεταστοιχείωση της Ιστορίας με προεκτάσεις οντολογικές, γι’ αυτό και οικουμενικές.
Κάτω από τον αστερισμό της τεχνολογίας θα δούμε στις αμέσως ερχόμενες δεκαετίες νέες πανίσχυρες δυνάμεις ταχύτατα να ωριμάζουν που θα κληθούμε έγκαιρα να διαχειριστούμε – άρα και έγκαιρα θεωρητικά να κατανοήσουμε. Αυτές δίνουν καύσιμο στην επιτάχυνση ενός κόσμου που μέσα του επωάζει η πιο φωτεινή και η πιο ζοφερή συνάμα εξέλιξη. Προς ποια από τις δύο κατευθύνσεις θα κινηθούμε εξαρτάται απ’ το πολιτισμικό, με άλλα λόγια από το φιλοσοφικό και πολιτικό, έδαφος που η τεχνολογία θα συναντήσει.
Η βράβευση με Νόμπελ του Χίντον, ενός εκ των κορυφαίων πρεσβευτών των κινδύνων που εγκιβωτίζει η ΤΝ, φέρει στην επιφάνεια προκλήσεις που η νέα Τεχνολογία κομίζει στον βυθό της.
Η πολιτική καλείται να λάβει σοβαρά υπόψιν της τις σχετικές εξελίξεις και η κοινή γνώμη πρακτικά να αφουγκραστεί την κρισιμότητά τους. Αν μια προσπάθεια σύγκλισης μεταξύ πολιτικής και ΑΙ δεν ξεκινήσει αρκετά νωρίς, ίσως διαπιστωθεί κάποτε ότι ξεκίνησε πολύ αργά.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Βροχή οι 70+ σε κατάστημα τεχνολογίας. Κουνούσαν με απελπισία τις έξυπνες συσκευές που τους έκαναν να νιώθουν βλάκες
Το viral μήνυμα της καμπάνιας της Telekom που μοιράστηκε η COSMOTE με στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις online δημοσιεύσεις παιδικών φωτογραφιών
Το πορτρέτο του μαθηματικού Άλαν Τούρινγκ δημιουργήθηκε από το Ai-Da, ένα από τα πιο προηγμένα ρομπότ στον κόσμο
Για τη Τεχνητή Νοημοσύνη γίνεται λόγος ήδη από το 1950
Το διαστημικό σκάφος απέχει περίπου 24 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη
Ευχάριστα τα νέα από την αμερικάνικη διαστημική υπηρεσία
Όλος ο χρόνος του σύμπαντος δεν αρκεί σε έναν χιμπατζή για να γράψει τυχαία έργο του Σαίξπηρ
Μια συζήτηση για τη σημασία του Τηλεσκοπίου Ορίζοντα Γεγονότων και το ποια θα μπορούσε να είναι η μελλοντική κατεύθυνση της Αστρονομίας
Πρωταγωνίστρια και πάλι η Momo
Πώς η τελευταία έκδοση συνέβαλε να χαθούν...όλα τα δεδομένα
Εντυπωσιακά ευρήματα - Πάνω από 6.500 κτίρια θαμμένα κάτω από τη βλάστηση
Ρωγμές και διαρροές συνιστούν κορυφαίο κίνδυνο ασφάλειας
Λίγο πριν λανσάρει το ιδιωτικό cloud τεχνητής νοημοσύνης
Πώς η τεχνητή νοημοσύνη επαναπροσδιορίζει τη συγγραφή βιβλίων;
Πάνω από 2.000 φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θα κληθούν μέσα στο 2025 να συμμορφωθούν
Μία προσωπική εμπειρία και πολλά ερωτήματα
O Σουηδός πολιτικός επιστήμονας και συγγραφέας εξηγεί τι συμβαίνει με τα ψηφιακά ίχνη κάθε χρήστη του διαδικτύου όταν αυτός φύγει από τη ζωή
Από τα Robotaxi της Tesla στο διαστημόπλοιο Starship της SpaceX
Η AI θα πρέπει να υποβάλλεται σε περιορισμούς ορθής χρήσης, με τη διαφορά ότι αυτοί καλό είναι να τίθενται και να εφαρμόζονται εν είδει αυτορρύθμισης από τους ίδιους τους χρήστες
Έρευνα αποκάλυψε ότι το προσωπικό έκανε κατάχρηση του συστήματος δωρεάν σίτισης
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.