Τεχνητή νοημοσύνη: Αυτοματισμός χωρίς όρια;

Η τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence - AI) ιστορικά δεν είναι κάτι καινούργιο, αφού ως ιδέα και ως έννοια πρωτοεμφανίζεται εκεί γύρω στα μισά του 20ού αιώνα, αλλά για πολλά χρόνια παρέμενε αντικείμενο ερευνητικής ενασχόλησης και πειραματικών εφαρμογών εντός περιορισμένων επιστημονικών και στρατιωτικών κύκλων.

Η πρώτη πλατιά επαφή και γνωριμία του κοινού με την AI σηματοδοτείται το 1997, με την περιβόητη νίκη του ηλεκτρονικού υπολογιστή της IBM «Deep Blue» σε παρτίδα σκάκι επί του παγκόσμιου πρωταθλητή Γκάρι Κασπάροφ. Έκτοτε, μέσω μίας σειράς διαδοχικών εξελίξεων, φτάνουμε στο σήμερα, όπου πλέον διάφορα συστήματα AI υπό μορφή λογισμικών εφαρμογών είναι ευρέως προσβάσιμα από τον καθένα, έχοντας την ικανότητα να αλληλοεπιδρούν σε φυσική γλώσσα με τους χρήστες και να εκτελούν ποικίλες εντολές (prompts), αξιοποιώντας κυριολεκτικά έναν θησαυρό γνώσεων επί σχεδόν παντός επιστητού.

Oι εφαρμογές AI μπορούν να εκτελούν από απλές και επαναλαμβανόμενες έως ιδιαίτερα περίπλοκες και γνωστικά απαιτητικές εργασίες, οι οποίες, επειδή ακριβώς προϋποθέτουν ανθρώπινη νοημοσύνη, αλλά και την ικανότητα του εκτελούντα να μαθαίνει διαρκώς νέα δεδομένα ώστε να βελτιώνει την απόδοσή του με την πάροδο του χρόνου, δημιουργούν ένα περιβάλλον υψηλού βαθμού εξομοίωσης των μηχανών με το ανθρώπινο εξελικτικό στοιχείο.

Σε συνδυασμό και με την ολοένα μεγαλύτερη γνωστική εξειδίκευση και διείσδυση των εφαρμογών AI σε διάφορους επαγγελματικούς τομείς (υπάρχουν τέτοια ψηφιακά εργαλεία που μπορούν να αξιοποιηθούν ειδικά από δικηγόρους, συγγραφείς, μεταφραστές, γραφίστες, γιατρούς, φωτογράφους, ακόμα και για τη σύνθεση μουσικής ή τη δημιουργία κινηματογραφικών σεναρίων), εύλογα δημιουργείται σε πολλούς από εμάς ένας φόβος σε σχέση με τον κίνδυνο μελλοντικής υποκατάστασης της ανθρώπινης εργασίας από την άψυχη τεχνολογία, που ενστικτωδώς οδηγεί στο λιτό, αλλά μεστού περιεχομένου κομβικό ερώτημα «AI: Φίλος ή εχθρός;» που ακούμε να διατυπώνεται συχνά γύρω μας.

Ένα ετερόκλητο τμήμα του πληθυσμού, αποτελούμενο ως επί το πλείστον από οπισθοδρομικούς, δέσμιους της παράδοσης, τεχνολογικά αναλφάβητους, θρησκόληπτους, αρνητές της προόδου, λάτρεις θεωριών συνωμοσίας, κ.λπ., θα σπεύσουν κατά πάσα βεβαιότητα να δώσουν θετική ψήφο στο «εχθρός». Από την άλλη πλευρά, οι λάτρεις της καινοτομίας και των νέων ιδεών, διάφοροι early adopters (πρώιμοι υποστηρικτές και χρήστες νέων τεχνολογικών προϊόντων) και όσοι, εν γένει, ωφελούνται άμεσα από τη χρήση της AI, χωρίς να αντιλαμβάνονται πλήρως ή να δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε πιθανούς κινδύνους, μάλλον θα δώσουν αναφανδόν θετική ψήφο στο «φίλος».

Και κάπου εκεί ανάμεσα δημιουργείται ένας ασφαλής όσο και ευμεγέθης χώρος, όπου μπορούν να τοποθετηθούν όλοι εκείνοι που, σωστά κατά τη γνώμη μου, επιλέγουν να διατηρούν μία στάση λεγόμενου «αισιόδοξου σκεπτικισμού» ή «θετικής επιφυλακτικότητας». 

Σχετικό Άρθρο

Τεχνολογια - Επιστημη Καρλ Όχμαν: Όλοι έχουμε μετά θάνατον ψηφιακή ζωή (και δεν το ξέρουμε)

Λουκάς Βελιδάκης 20.10.2024, 08:26

Κατά πρώτον, η ορμή της τεχνολογικής ανάπτυξης είναι τέτοια που ως γνωστόν δεν ανακόπτεται, παρά καθιστά εκ φύσεως αναπόφευκτη την εισαγωγή και καθιέρωση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας. Συνεπώς, κάθε σθεναρή αντίσταση, ιδίως εκπορευόμενη από αστοιχείωτες αντιλήψεις και φοβικά σύνδρομα, δεν έχει κανένα νόημα. Εκτός αυτού, η αλήθεια είναι ότι η AI όντως βοηθά σημαντικά στην απλοποίηση χρονοβόρων εργασιών ρουτίνας που απλώς απαιτούν διεκπεραίωση και, υπό αυτή την έννοια, μπορεί να μας κάνει ταχύτερους, αποδοτικότερους και πιο παραγωγικούς στην εργασία μας.

Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τους δικηγόρους, οι οποίοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία ανάλυσης με τεχνολογίες AI για να συνοψίζουν μεγάλης έκτασης κείμενα, να εντοπίζουν τα κύρια ή προβληματικά σημεία νομικών υποθέσεων και δικαστικών αποφάσεων ή να τις συγκρίνουν μεταξύ τους, να υπαγορεύουν κείμενα και να μετατρέπουν τις σκέψεις τους σε γραπτό λόγο γρήγορα και αποτελεσματικά, να αυτοματοποιούν τη δημιουργία υποδειγμάτων και τυποποιημένων εγγράφων, εξοικονομώντας χρόνο και μειώνοντας τα λάθη, αλλά και να παρακολουθούν τον χρόνο, τη χρέωση και τη διαχείριση υποθέσεων από τους συνεργάτες τους.

Υπό τέτοιες συνθήκες στοχευμένης χρήσης, δεν βρίσκει γόνιμο έδαφος να αναπτυχθεί ο φόβος ότι η AI θα υποκαταστήσει ανθρώπους στην εργασία τους, καθότι μάλλον αληθέστερο είναι ότι άνθρωποι που δεν θα (θέλουν ή δεν θα ξέρουν να) αξιοποιούν παραγωγικά την AI θα αντικατασταθούν στο μέλλον από άλλους που θα μπορούν ευχερώς να το κάνουν. Αντιθέτως, μεγαλύτερη και περισσότερο βάσιμη ανησυχία μπορεί να προκληθεί από το γεγονός ότι η χαρακτηριστική ευκολία με την οποία η AI μπορεί να φέρει εις πέρας τις πάσης φύσης εργασίες που της ανατίθενται ίσως οδηγήσει σε φαινόμενα υπερβολικής εξάρτησης των χρηστών, σε σημείο εκμηδένισης της ανθρώπινης δημιουργικότητας, αποδυνάμωσης της ευφυΐας και μετατροπής της εργασίας σε οκνηρία.

Και αυτό διότι οι δυνατότητες της AI είναι στην πραγματικότητα τέτοιες, που η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει δεν περιορίζεται μόνο στη διαχείριση και επεξεργασία, αλλά επιπλέον επεκτείνεται στη δημιουργία νέου περιεχομένου. Και όσο μία τέτοια επιδίωξη οριοθετείται στο θεμιτό επίπεδο απλώς του brainstorming και της άντλησης έμπνευσης, τότε θα λέγαμε ότι το πρόβλημα είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο. Όσο, όμως, τείνει να γίνεται κατάχρηση τέτοιων διευκολυντικών τεχνολογιών κατά τρόπο που να ατονούν οι αναλυτικές και συνθετικές μας ικανότητες -το ίδιο μας το πνεύμα δηλαδή-, τότε το πρόβλημα μπορεί να γίνει πολύ σοβαρό και ανεξέλεγκτο.

Σχετικό Άρθρο

Τεχνολογια - Επιστημη Γλώσσα, γραφή, κριτική σκέψη, και ΑΙ

Ελένη Χελιώτη 20.10.2024, 10:54

Ως μία εμπορικά διαθέσιμη υπηρεσία, η AI θα πρέπει να υποβάλλεται σε περιορισμούς ορθής χρήσης, με τη διαφορά ότι αυτοί καλό είναι να τίθενται και να εφαρμόζονται εν είδει αυτορρύθμισης από τους ίδιους τους χρήστες, αφού προηγουμένως έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα στην αξιοποίηση των τεχνολογιών AI για παραγωγικούς σκοπούς. Ο θεσμός του σχολείου μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει κομβικό ρόλο σε αυτόν τον τομέα, ιδίως προκειμένου να προετοιμάσει κατάλληλα και από νωρίς την επόμενη γενιά συνετών χρηστών.