Το πόσο τίμιοι είναι οι άνθρωποι, εξαρτάται και από το σε ποια χώρα έχουν γεννηθεί και ζουν, καθώς η τιμιότητα φαίνεται να διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα, σύμφωνα με μια νέα βρετανική έρευνα.
Η μελέτη έκανε μια βασική διαπίστωση και για την Ελλάδα: Oι ξένοι –αλλά και οι ίδιοι οι Έλληνες– θεωρούν τους Έλληνες ανέντιμους, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλές χώρες χειρότερες από την Ελλάδα στο θέμα της τιμιότητας.
Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα, η τιμιότητα είναι στην εποχή μας πια λιγότερο σημαντικός παράγων για την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας από ό,τι ήταν στο παρελθόν.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ανατολικής Αγγλίας στο Νόργουιτς, με επικεφαλής τον δρα Ντέηβιντ Χιου-Τζόουνς, ανέλυσαν στοιχεία από 1.500 εθελοντές από 15 χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα), οι οποίοι συμμετείχαν μέσω διαδικτύου σε δύο πειράματα, τα οποία μέτρησαν το βαθμό τιμιότητας.
Όπως διαπιστώθηκε, ανεντιμότητα υπάρχει σε όλες τις χώρες, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό. Κινέζοι και Τούρκοι αποδείχθηκαν οι λιγότερο έντιμοι, ενώ Ιάπωνες και Βρετανοί οι πιο έντιμοι.
Επιπλέον, όταν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν υποκειμενικά το βαθμό εντιμότητας των κατοίκων άλλων χωρών, οι γνώμες τους δεν αντιστοιχούσαν σε αυτό που προέκυψε από τα πειράματα. Μάλιστα, οι περισσότεροι εκδήλωσαν μεγαλύτερη απαισιοδοξία για το βαθμό τιμιότητας των ίδιων των συμπατριωτών τους από ό,τι για τους αλλοεθνείς.
Μία εξήγηση γι’ αυτό, κατά τους ερευνητές, είναι ότι οι άνθρωποι εκτίθενται καθημερινά σε περισσότερες αρνητικές ειδήσεις σχετικά με την ανεντιμότητα στη χώρα τους από ό,τι σε άλλες χώρες. Έτσι, έχουν την τάση να υπερεκτιμούν την τιμιότητα των άλλων χωρών σε βάρος της δικής τους – χωρίς αυτό κατ’ ανάγκη να είναι αλήθεια.
Οι Βρετανοί ερευνητές επισήμαναν ως πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της Ελλάδας. Οι συμμετέχοντες από πολλές άλλες χώρες περίμεναν ότι η Ελλάδα θα ήταν η λιγότερο τίμια χώρα (πράγμα που δείχνει το πρόβλημα αρνητικής εικόνας που έχει η χώρα μας στο εξωτερικό). Όμως, στην πραγματικότητα, στα δύο πειράματα οι Έλληνες που συμμετείχαν, τα πήγαν μια χαρά: στο ένα πείραμα η Ελλάδα βαθμολογήθηκε ως μία από τις πιο τίμιες χώρες, ενώ στο άλλο ήταν κάπου στη μέση.
Μεταξύ των κατοίκων που θεωρούσαν ότι η χώρα τους θα ήταν η λιγότερο τίμια, πιο απαισιόδοξοι ήταν οι Κινέζοι (πράγμα που αποδείχθηκε μάλλον σωστό) και οι Έλληνες (όμως τα πειράματα διέψευσαν αυτή την υπερ-απαισιόδοξη αντίληψη των Ελλήνων για τον ίδιο τον εαυτό τους!).
Εξάλλου, ενώ παραδοσιακά οι πιο φτωχές χώρες έτειναν να είναι λιγότερο τίμιες σε σχέση με τις πιο πλούσιες, σύμφωνα με τον Χιου-Τζόουνς αυτή η σχέση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης (εθνικού πλούτου) και τιμιότητας έχει εξασθενήσει σημαντικά μετά το 1950. Όπως είπε, «υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία ότι υπάρχει μια τέτοια σχέση σήμερα μεταξύ ανάπτυξης και τιμιότητας».
Από την άλλη, οι ερευνητές επεσήμαναν ότι όσο περισσότερο μία χώρα αναπτύσσει μια κουλτούρα τιμιότητας (άρα καταπολέμησης της διαφθοράς), τόσα περισσότερα οφέλη αποκομίζει στον οικονομικό τομέα, καθώς επίσης στο πεδίο των θεσμών.
Το «υστερόγραφο» έμμεσα αφορά πάλι την Ελλάδα. Όπως σημείωσε ο Χιου-Τζόουνς, «η προθυμία μιας χώρας να υποστηρίξει τη διάσωση μιας άλλης υπερχρεωμένης χώρας, μπορεί να επηρεάζεται από στερεότυπα για τους ανθρώπους της χώρας που χρειάζεται βοήθεια».
Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή.
13°
