Άννα Ροκοφύλλου: Το Καστελλόριζο είναι μυστήριο, ποίημα. Κι εγώ, ταξιδιώτισσα ευγνώμων, κρατώ μέσα μου για πάντα αυτόν τον τόπο-θησαυρό
Όλη μου τη ζωή ήθελα να πάω στο Καστελλόριζο. Ίσως γιατί πάντα με μάγευαν τα άκρα – εκεί όπου τελειώνει ο χάρτης, εκεί όπου αρχίζει ο μύθος. Σαν παιδί κοιτούσα, τις γαλάζιες αποχρώσεις του Αιγαίου και πίστευα πως κάπου, πέρα από το γνώριμο, υπάρχει ένα νησί-ψίθυρος, ένα κομμάτι ουρανού που έπεσε στη θάλασσα και ρίζωσε ανάμεσα στα κύματα.
Το ταξίδι μου ξεκίνησε μ’ ένα μικρό αεροπλάνο, τόσο μικρό που σχεδόν άκουγες την ανάσα του ουρανού να σε συνοδεύει. Το αεροδρόμιο λιλιπούτειο, το πιο μικρό που είχα βρεθεί ποτέ, σχεδόν ποιητικό στην απλότητά του. Εδώ, κάθε άφιξη μοιάζει με επιστροφή. Ένα παλιό ταξί του ’60, με φθαρμένα καθίσματα και την πατίνα του χρόνου πάνω του, σαν κινηματογραφικό κάδρο που δεν λέει να ξεθωριάσει. Ο ταξιτζής, πιο πολύ αφηγητής παρά οδηγός, μας έλεγε: «Περιμένετε, όμορφές μου κυρίες, εδώ. Κάνω μια κούρσα και επιστρέφω να σας πάρω». Το Καστελλόριζο δεν βιάζεται. Οι ώρες εδώ δεν κυλούν, απλώς σιγοστέκονται.
Καθώς φτάνεις στον κόλπο, στο λιμάνι, ξεδιπλώνεται μπροστά σου ένα σκηνικό που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από σελίδες παιδικού παραμυθιού ή από πίνακα ιμπρεσιονιστή. Τα πολύχρωμα νεοκλασικά, αρμονικά στοιχισμένα. Σαν παλέτα θεού οι αποχρώσεις τους –κεραμιδί, ώχρα, σμαραγδί, γαλάζιο– που φέρουν επάνω τους ανεξίτηλη τη σφραγίδα της ιστορίας. Δεν πρόκειται απλώς για οικιστικά κελύφη, αλλά για δοχεία μνήμης και αισθητικής, που αφηγούνται τις περιπέτειες του τόπου. Το λιμάνι με σκαλίτσες που σε οδηγούν στην αγκαλιά της θάλασσας. Το νερό μνήμη, ιστορία, βάθος. Εκεί, ανάμεσα στα πλαταγίσματα των κυμάτων, θαλάσσιες χελώνες, αρχαίες σαν από μια άλλη εποχή, κολυμπούσαν αργά, μεγαλόπρεπα, σαν να ήξεραν ότι αποτελούν μέρος της ιερής γεωγραφίας του τόπου.
Το μεσημέρι με βρήκε στην ταβέρνα Τα Πλατάνια. Κάτω από τον ίσκιο των δέντρων και το τραγούδι των τζιτζικιών, δοκίμασα γεμιστά κρεμμύδια, γεύση πατρίδας. Μια μπουκιά κι ένιωσα πως γεύομαι τη σοφία μιας γιαγιάς που σιγοψιθυρίζει συνταγές και μυστικά απ’ τα παλιά.
Με καρδιά που φτερούγιζε, πέρασα απέναντι, στο νησί της Ρω. Μικρή κουκκίδα στον χάρτη, μα στο βλέμμα μου φάνταζε σαν ιερό προσκύνημα. Ο βράχος τραχύς, γυμνός, κι όμως γεμάτος από την παρουσία εκείνων που στάθηκαν εκεί φύλακες. Οι φαντάροι, με βλέμμα καθαρό, σχεδόν αγγελικό, ύψωναν τη σημαία. Με αγνή περηφάνια, σαν να μας έλεγαν σιωπηλά: «Είμαστε εδώ. Για εσάς. Για την πατρίδα». Όλη η Ελλάδα έβγαινε από τα μάτια τους, σιωπηλή και περήφανη. Η Τουρκία τόσο κοντά, που την ένιωθες από την απέναντι όχθη. Μια θάλασσα ανάμεσά μας, μα τόσο λεπτή, που έμοιαζε περισσότερο με πληγή παρά με σύνορο.
Κι εκεί, χωμένο μέσα στους βράχους σαν καρδιά σε κόρφο, ένα μικρό εκκλησάκι στεκόταν ταπεινό, ανεμοδαρμένο, μα άφθαρτο. Ήταν σαν να προσεύχεται συνεχώς για όλα όσα δεν λέγονται, όταν όλα τ’ άλλα σωπαίνουν. Δεν σταμάτησα να κλαίω. Δάκρυα όχι θλίψης ούτε συγκίνησης, αλλά κάτι βαθύτερο, κάτι πρωτόγονο και άρρητο. Ξύπνησε μέσα μου μια μνήμη που δεν μου ανήκε, αλλά που πάντα κουβαλούσα.
Η Ρω δεν είναι τόπος. Είναι σάρκα από τη σάρκα του έθνους, είναι κραυγή μέσα στη σιωπή, είναι φλόγα που δεν σβήνει, ακόμα κι όταν ο κόσμος όλος σκοτεινιάζει. Είναι ένα κομμάτι πατρίδας γαντζωμένο στον άνεμο και στο φως, που σου μαθαίνει πως η αληθινή Ελλάδα δεν είναι πάντα αυτή που φαίνεται στους χάρτες, αλλά αυτή που η καρδιά της χτυπάει στα πιο απόμερα σημεία τού είναι.
Έφυγα με την καρδιά γεμάτη. Το Καστελλόριζο είναι μυστήριο, ποίημα. Κι εγώ, ταξιδιώτισσα ευγνώμων, κρατώ μέσα μου για πάντα αυτόν τον τόπο-θησαυρό. Σαν να ήταν πάντα κομμάτι μου. Καλό σας ταξίδι, είτε με το σώμα είτε με τη ψυχή!
* Η Άννα Ροκοφύλλου είναι νομικός, πρόεδρος του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ).
13°
