Χρήστο Στεφανουδάκη, πώς είναι να ζεις μόνιμα στη Σανγκάη;

Λίγο πριν αλλάξει ο χρόνος, λάβαμε το παρακάτω e-mail...

Αγαπημένη Athens Voice, καλημέρα ή  早上好!
Είμαι ο Χρήστος, γέννημα θρέμμα της κρητικής γης που αγαπώ πολύ αλλά και με περιορίζει ταυτόχρονα. Πριν 8 χρόνια ήρθα στην Κίνα να επισκεφτώ τη Σανγκάη και έμεινα. Από τότε δουλεύω εδώ και εξερευνώ τον πολιτισμό και την κουλτούρα της χώρας αυτής που χρόνο με το χρόνο αγαπώ πιο πολύ. Τα τελευταία χρόνια εργάζομαι σαν product and pattern designer για την ΙΚΕΑ και φέτος έχω την τιμή να ηγούμαι της δημιουργικής ομάδας για τη συλλογή της κινεζικής Πρωτοχρονιάς. Ο λόγος που σας γράφω, πέρα από το να σας ευχηθώ για τη νέα χρόνια, είναι να σας ρωτήσω εάν θα σας ενδιέφερε να φιλοξενήσετε αυτή την cross-cultural ιστορία στην εφημερίδα σας.

Όχι μόνο μας ενδιέφερε, αλλά και μας συγκίνησε που έστειλε αυτό το γράμμα.  Ένας αναγνώστης που γεννήθηκε στην Κρήτη και ζει πλέον στη μεγαλύτερη εμπορική πόλη της Άπω Ανατολής, μας εξέπληξε δείχνοντάς μας πόσο μακριά έχει φτάσει η Φωνή της Αθήνας. Ο Χρήστος Στεφανουδάκης είναι ο ορισμός του «δεν ξέρεις τι σου επιφυλάσσει η μοίρα» και αυτή είναι η ιστορία του. 

Ας τα πάρουμε από την αρχή... Πώς βρεθήκατε στην Κίνα και πόσο καιρό ζείτε εκεί;
Ήρθα στην Κίνα το 2011 με σκοπό να μείνω 20 μέρες, μόνο για να επισκεφτώ τον κολλητό μου, ο οποίος έκανε το μεταπτυχιακό του τότε στη Σανγκάη. Δεν ήταν στην κορυφή των τουριστικών μου προορισμών και αν δεν ήταν εκείνος η αφορμή ίσως να μην ερχόμουν και ποτέ. Έφτασα λοιπόν χωρίς απαιτήσεις και... έμεινα! Μεταφορικά και κυριολεκτικά. Είναι ένας άλλος πλανήτης, δεν υπάρχει σύγκριση με την ελληνική πραγματικότητα. Έχει μεγάλες αντιθέσεις και νέα ερεθίσματα που σε βομβαρδίζουν από παντού και γεννούν συνεχώς έμπνευση. Ακόμα και τώρα, που βρίσκομαι εδώ 8 χρόνια. Ήταν έρωτας από την πρώτη ματιά!

Πώς είναι η ζωή στη Σανγκάη;
Την έννοια «ψηφιακός κόσμος» την αντιλαμβάνεσαι συνεχώς. Όλα γίνονται πλέον από το κινητό. Επικοινωνία, πληρωμές, μετρό, shared bikes, ψηφιακά σουπερμάρκετ. Η ταχύτητα της προόδου είναι οφθαλμοφανής. Φεύγεις διακοπές κάποιες μέρες στην Ελλάδα και όταν επιστρέφεις ένα καινούργιο εμπορικό έχει «ξεφυτρώσει» στη γειτονιά ή το αγαπημένο σου εστιατόριο δεν είναι πια εκεί.

Έχετε επαφή με την ελληνική κοινότητα της πόλης;
Σε μια πόλη με πληθυσμό 2,5 φορές τον πληθυσμό της Ελλάδος δεν είμαστε πολλοί. 200-300 άτομα εγγεγραμμένα στο ελληνικό προξενείο και οι περισσότεροι ζούμε σε διαφορετική πραγματικότητα. Αλλά είναι όμορφη οποιαδήποτε ξαφνική, απρόσμενη συνάντηση που συμβαίνει κατά καιρούς.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε κατά την προσαρμογή σας εκεί;
Μα φυσικά η γλώσσα. Όλα πια, δεν φαίνονται... είναι κινέζικα! Αυτό σε κάνει να ενεργοποιήσεις μηχανισμούς επικοινωνίας που δεν πίστευες ότι είχες. Θυμάμαι ότι σκίτσαρα πολύ τον πρώτο καιρό για να εξηγήσω τι θέλω.

Τρία πράγματα που λατρεύετε στη Σανγκάη...
Την έμπνευση που σου δίνει η πόλη όπου και να στρέψεις το βλέμμα σου. Το ότι τεχνολογία και παράδοση πάνε χέρι-χέρι σε αυτή τη χώρα. Το ότι έχεις άμεση πρόσβαση σε άλλους παραδεισένιους τόπους που είναι όνειρο ζωής, όταν είσαι στην Ελλάδα.

Ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που θα δείχνατε σε κάποιον που επισκέπτεται πρώτη φορά τη Σανγκάη;
Το ποτάμι, φυσικά! Είναι η πιο εμφανής περιγραφή συνύπαρξης παλιού και νέου, παράδοσης και προόδου.

Τα τελευταία χρόνια εργάζεστε για τα IKEA στη Σανγκάη ως product designer. Πώς είναι να σχεδιάζεις προϊόντα για μια εντελώς διαφορετική κουλτούρα;
Είναι μια ευκαιρία να αποτυπώσεις τον τρόπο που εσύ αντιλαμβάνεσαι την κουλτούρα και τις παραδόσεις αυτού του τόπου μέσα από το product design. Είναι όμως συχνά πρόκληση να δώσεις νέα πνοή σε κάτι παραδοσιακό που έχει γίνει αποδεκτό και αγαπητό από τον κόσμο και να συμβαδίζει ταυτόχρονα με την ταυτότητα του σκανδιναβικού ντιζάιν.

Από τον Ιανουάριο αναλάβατε και τον σχεδιασμό της συλλογής Spring Festival 2021. Τι το ιδιαίτερο έχει αυτή η συλλογή;
Η κυριότερη αλλαγή σε σύγκριση με τις προηγούμενες κατευθυντήριες γραμμές είναι ότι προσπάθησα να δω τα πράγματα εκ των έσω, ξεκινώντας από το όνομα. Αλλάζοντάς το από «Κινεζική Πρωτοχρονιά» σε «Φεστιβάλ της Άνοιξης», που είναι και η ακριβής μετάφραση από τα κινέζικα, ήταν το πρώτο βήμα που βοήθησε την ομάδα να δει το project από μια διαφορετική οπτική. Μια άλλη ουσιαστική αλλαγή είναι ότι μόνο μερικά από τα αντικείμενα της συλλογής φέρουν την αυστηρά συγκεκριμένη χρωματική παλέτα του κόκκινου-χρυσού που είναι πολύ δεσμευτική για τη μακροχρόνια χρήση των προϊόντων. Τα υπόλοιπα είναι σε αρμονία χρωματικά και αισθητικά με όλα τα καινούργια αντικείμενα της ΙΚΕΑ, έτοιμα να χρησιμοποιηθούν και να αγαπηθούν για πολύ καιρό.

Έχετε σκεφτεί να επιστρέψετε στην Ελλάδα;
Και ναι, και όχι! Μετά από τόσα χρόνια μακριά μού λείπουν απλές, καθημερινές αισθήσεις και συνδέσεις, όπως η προσμονή για το καλοκαίρι ή τα πρωτοβρόχια. Αλλά ξέρω ότι, αν επιστρέψω, θα μου λείπει αφόρητα η Σανγκάη. Είναι δύσκολη απόφαση, αλλά πιστεύω πως θα έρθει με τον καιρό.

Φύγατε όταν η Ελλάδα έμπαινε για τα καλά στην εποχή της κρίσης. 8 χρόνια μετά πώς βλέπετε τα πράγματα;
Ζώντας σε απόσταση, παρατηρούσα τις εξελίξεις διακεκομμένα και μόνο κατά τη διάρκεια των διακοπών μου εκεί, λίγες μέρες τον χρόνο. Αυτό όμως έκανε πιο εμφανή την πορεία της Ελλάδας και αυτό που μπορώ να πω είναι ότι ουσιαστική πρόοδο είδα από το 2018. Ο Έλληνας παρόλα αυτά ποτέ δεν έχασε τη θετική του ενέργεια. Η περίοδος της κρίσης έγινε και μια αφορμή να καλλιεργηθούν εναλλακτικές μορφές διάδρασης και εθελοντικές δραστηριότητες. Αυτό το εκτίμησα.

Να κλείσουμε με μια ευχή για το 2020, τη χρονιά του Ποντικού του Μετάλλου;
Ο ποντικός συμβολίζει την ευστροφία, την ειρηνική συμβίωση και το νέο ξεκίνημα. Υπάρχει καλύτερη ευχή για τον κόσμο;