Πότε ήρθε η πρώτη σοκολάτα στην Ελλάδα; Γιατί η σοκολάτα Παυλίδης ονομάστηκε «Υγείας»; Ένα άρθρο αφιερωμένο στη μακροβιότερη ελληνική σοκολάτα
Είναι να απορείς πώς κάποια πράγματα που τα βλέπεις συνέχεια μπροστά σου από την αρχή της ζωής σου, δεν τα παρατηρείς ποτέ. Για κάποιο απροσδιόριστο λόγο η όψη τους καταγράφεται τόσο έντονα στη μνήμη μας, που ποτέ δεν την αμφισβητούμε, ποτέ δεν αναρωτιόμαστε για αυτήν. Είναι έτσι γιατί πάντα έτσι ήταν. Τέλος. Ύστερα, όμως, έρχεται η μέρα που στην ενήλικη ζωή σου αρχίζεις να παρατηρείς ασυνείδητα ή συνειδητά, τυχαία έστω, ή από βαρεμάρα.
Για εμένα η στιγμή αυτή ήρθε στις ατέλειωτες ώρες της καραντίνας και συγκεκριμένα τη χαριτωμένη ώρα της απογευματινής λιγούρας. Είχα μόλις κόψει στη μέση μια σοκολάτα υγείας Παυλίδη, την ίδια που αγοράζω εδώ κι αιώνες. Τη μασουλούσα ηδονικά, πίνοντας ταυτόχρονα τον καφέ μου. Τίποτα ασυνήθιστο μέχρι που ο γάτος μου ο Παντελής αποφάσισε να πηδήξει στα πόδια μου. Ξαφνιασμένος, τίναξα ασυναίσθητα το χέρι που κρατούσε την κούπα και ο καφές χύθηκε στο τραπεζάκι περιλούζοντας ό,τι είχε πάνω του: τηλεκοντρόλ, περιοδικά, μαζί και τη σοκολάτα Παυλίδης. Σιχτιρίζοντας τον Παντελή και τις ξαφνικές κρίσεις αγάπης του, βούτηξα ένα χαρτομάντιλο και άρχισα το σκούπισμα. Και τότε, καθαρίζοντας σχολαστικά τη χαρακτηριστική μπλε συσκευασία της σοκολάτας, άρχιζα να την παρατηρώ για πρώτη φορά στη ζωή μου.
Πρόσεξα μικρά κυκλικά σχέδια που έμοιαζαν με νομίσματα, τριγυρισμένα από τοποθεσίες και ημερομηνίες: Παρίσι 1867, Αθήνα 1859, Βιέννη 1873… Τι ήταν όλα αυτά; Και πώς γίνεται να μην τα έχω προσέξει ποτέ πριν; Απ’ όσο ξέρω και θυμάμαι η συγκεκριμένη σοκολάτα δεν έχει αλλάξει ποτέ τη συσκευασία της. Στα 34 χρόνια μου πρέπει να την έχω φάει εκατομμύρια φορές. Είναι δυνατόν να τα παρατηρώ τώρα για πρώτη φορά;
Σκέφτηκα ότι αν τα συγκεκριμένα σχέδια-νομίσματα βρίσκονται εκεί από την πρώτη σοκολάτα Παυλίδης που κυκλοφόρησε το μακρινό 1861, τότε κάτι σημαίνουν. Αποφάσισα, λοιπόν, να κάνω μια μικρή έρευνα. Και βρήκα πολλά ενδιαφέροντα πράγματα…
Μια ντουζίνα μετάλλια
Ο Σπυρίδωνας Παυλίδης, δημιουργός της Σοκολάτας Παυλίδη
Κατ' αρχάς αυτά που εγώ αντιλήφθηκα ως «νομίσματα», στην πραγματικότητα είναι μετάλλια. Ένα σωρό! Η σοκολάτα Υγείας Παυλίδη στα πλούσια 160 χρόνια ιστορίας της έχει καταφέρει να συγκεντρώσει πάμπολλες διακρίσεις, βραβεία ποιότητας και γεύσης. Ωστόσο, τα μετάλλια που βρίσκονται μέχρι και σήμερα ως φόρος τιμής στην μπροστινή όψη της συσκευασίας είναι μεταξύ άλλων και τα εξής: 1. Το πρώτο (αργυρό) μετάλλιο που κέρδισε η σοκολάτα το 1859 στα Ολύμπια, στην πρώτη Πανελλήνια Έκθεση Γεωργικών και Βιομηχανικών προϊόντων! 2. Το δεύτερο χάλκινο μετάλλιο που ήρθε στα 1867 όταν η σοκολάτα Υγείας Παυλίδης έκανε την εμφάνισή της στην Παγκόσμια Έκθεση Παρισιού, όπου παρουσιάζονταν τότε τα πιο καινοτόμα προϊόντα από τον κλάδο της ζαχαροπλαστικής. Ακολουθούν πολλά ακόμα μετάλλια σε πολλές μεγάλες εκθέσεις μεταξύ των οποίων και η παγκόσμια έκθεση Βιέννης το 1873. Για να μην τα πολυλογώ, πάνω στη σοκολάτα βρίσκονται συνολικά 13 μετάλλια από 9 εκθέσεις που πραγματοποιήθηκαν τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Τεράστιο βήμα για μια εταιρεία που προερχόταν από ένα νεοσύστατο κράτος, δεν νομίζετε; Και δεν ήταν το μόνο…
Το «Γλυκισματοποιείον» της Αιόλου
Η ιστορία της πρώτης ελληνικής σοκολατοποιίας αρχίζει το 1841 όταν ο Σπυρίδωνας Παυλίδης ανοίγει στη συμβολή των οδών Αιόλου και Βύσσης το «Γλυκισματοποιείον» του. Τότε, δεν πουλάει ακόμα σοκολάτες, αλλά δημοφιλή γλυκά της εποχής όπως μπακλαβά, λουκούμια, κουφέτα κ.α. Ο Σπυρίδωνας είναι, όμως, ανήσυχο πνεύμα. Ταξιδεύει πολύ, δοκιμάζει, γνωρίζει όλα τα καινούργια θαυμαστά πράγματα του κόσμου. Το 1852, λοιπόν, παρουσιάζει στο «Γλυκισματοποιείον» την πρώτη σοκολάτα που είδαν ποτέ οι Αθηναίοι, σε μορφή ρόφημα.
Η ιστορία πίσω από τον χαρακτηρισμό «Σοκολάτα Υγείας»
Θα περάσουν ακόμα 9 χρόνια ώσπου ο Σπυρίδωνας Παυλίδης να φέρει το 1861 στην Ελλάδα από το Παρίσι την πρώτη χειροκίνητη μηχανή για την παρασκευή σοκολάτας και να δημιουργήσει την πρώτη σοκολάτα σε ολόκληρη τη χώρα! Η Σοκολάτα Υγείας Παυλίδη είναι γεγονός και πίσω από το όνομά της κρύβει μια άγνωστη σε εμάς ιστορία… Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ακόμη η διαδικασία παστερίωσης του γάλακτος και το μη παστεριωμένο γάλα οδηγούσε σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Για το λόγο αυτό ο Σπυρίδωνας Παυλίδης φτιάχνει τη δική του σοκολάτα χωρίς γάλα και την ονομάζει… «Υγείας»! Για να καταλάβετε πόσο καλή ήταν αυτή του η ιδέα, σκεφτείτε μόνο ότι σήμερα, 160 ολόκληρα χρόνια μετά, οι κάτοικοι αυτής της χώρας αποκαλούμε όλες τις σοκολάτες που δεν περιέχουν γάλα «Υγείας» και μάλιστα χωρίς καν να ξέρουμε τον λόγο!
Μαζική παραγωγή σοκολάτας: ένα τεχνολογικό θαύμα της εποχής
Το εργοστάσιο της Σοκολατοποιίας Παυλίδη στην οδό Πειραιώς, εδώ που βρίσκεται μέχρι σήμερα
Μέχρι το 1870 η σοκολάτα παράγεται με τη χειροκίνητη μηχανή που προαναφέραμε και πωλείται στο «Γλυκισματοποιείον» της οδού Αιόλου. Το 1871, όμως, ο Σπυρίδωνας Παυλίδης εισάγει από το εξωτερικό ένα ατμοκίνητο μηχάνημα με το οποίο ξεκινάει τη μαζική παραγωγή σοκολάτας. Αυτό από μόνο του είναι ένα τεχνολογικό θαύμα της εποχής, που καθορίζει μια νέα, βιομηχανική εποχή… Θυμηθείτε ότι βρισκόμαστε στα τέλη του 19ου αιώνα, στη μέση της βιομηχανικής επανάστασης, που για την Ελλάδα όμως μόλις αρχίζει. Το 1876 είναι η χρονιά που ουσιαστικά γεννιέται η Σοκολατοποιία Παυλίδη, καθώς τότε ξεκινάει η λειτουργία του εργοστασίου στην οδό Πειραιώς, εδώ ακριβώς δηλαδή που βρίσκεται μέχρι και σήμερα.
Φέτος η Σοκολάτα Υγείας Παυλίδη κλείνει 160 χρόνια ζωής. Για εμένα, όμως, το πραγματικά σπουδαίο δεν είναι ότι κατάφερε να συμπληρώσει περισσότερο από 1,5 αιώνα ζωής, αλλά το γεγονός ότι παραμένει αναλλοίωτη στον χρόνο. Ακριβώς όπως και η συσκευασία της.
Στο φυσικό κατάστημα στη Βίτωλη Φθιώτιδας έχετε τη δυνατότητα να δοκιμάσετε βραβευμένα μέλια, αλείμματα, γύρη, βασιλικό πολτό, πρόπολη αλλά και παστέλι.
