Τι θα μπορούσε να είναι η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης και ένα παράδειγμα από το εξωτερικό
Λίγες μέρες πριν η OrganOx, μια εταιρεία που κατασκευάζει συσκευές που διατηρούν ζωντανά όργανα εκτός του ανθρώπινου σώματος εξαγοράστηκε από μια παγκόσμια εταιρεία ιατρικής τεχνολογίας, σε μια συμφωνία «ορόσημο» ύψους 1,5 δισεκατομμυρίου δολαρίων από την Terumo Corporation, η οποία εδρεύει στο Τόκιο.
Η OrganOx, θυγατρική του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ιδρύθηκε από τον ελληνικής καταγωγής καθηγητή μηχανικής Constantin Coussios και τον καθηγητή χειρουργό μεταμοσχεύσεων Peter Friend το 2008. Τις ίδιες μέρες ένας άλλος Έλληνας επιστήμονας, ο Αλέξανδρος Σταματάκης προτρέπει πλέον νέους επιστήμονες να αναζητήσουν την τύχη τους εκτός συνόρων διαπιστώνοντας πως στην Ελλάδα δεν μπορούν να έχουν προοπτική, καθώς δεν υπάρχει καμία πολιτική βούληση για σωστή χρηματοδότηση της έρευνας.
Ο Αλέξανδρος, τακτικός καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καρλσρούης και από τους πλέον διακεκριμένους ερευνητές στον τομέα του, κατέβηκε στην Κρήτη με την οικογένεια του το 2023 αποφασισμένος να μετοικίσει στην Ελλάδα, με την ευκαιρία του ERA chair. Προσέλαβε μια ομάδα εφτά ερευνητών (έξι από τους εφτά από το εξωτερικό) και με την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση των 2.5 εκατομμυρίων έβαλε μπροστά κάτι ξεχωριστό.
Μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια έχει βρεθεί σε έξι δικαστικές διαμάχες με το δημόσιο (οι δύο πρώτες δίκες τον δικαίωσαν πλήρως), δεν έχει προκηρυχθεί μόνιμη θέση για αυτόν (και άλλους) από το υπουργείο και πλέον ετοιμάζει τα παιδιά του για την επιστροφή στην Γερμανία.
Κατά ειρωνικό αλλά όχι και τόσο τρόπο, την ίδια περίοδο διοργανώνεται για ακόμη μία φορά η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης με την πολιτική αντιπαράθεση να επικεντρώνεται στην επαναφορά του 13ου μισθού στο Δημόσιο ή σε κάποιου τύπου φορολογικές ελαφρύνσεις.
Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, στα εκατό χρόνια από την ίδρυση του φορέα της, απεικονίζει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο την οικονομική και πολιτική υστέρηση της χώρας. Η αποτυχία αλλαγής παραγωγικού μοντέλου μέσα στην κρίση, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας μέσω μιας οικονομίας έντασης εργασίας με το όραμα της οικονομίας της γνώσης να παραμένει άπιαστο, η αποσπασματική παρουσία της έρευνας και η περιορισμένη υποστήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων αφήνουν την Έκθεση χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, με αποτέλεσμα να χάνει τον ρόλο που θα μπορούσε να έχει ως «βιτρίνα του μέλλοντος» της χώρας.
Μέσα σε αυτό το κενό, η ΔΕΘ μετατράπηκε σταδιακά σε σκηνικό ξεπερασμένης πολιτικής αντιπαράθεσης ως εικόνα μιας τυποποιημένης και δήθεν υψηλά συμβολικής πράξης, όπου οι πολιτικοί ηγέτες απευθύνονται στο έθνος μέσα από ένα σκηνικό που ανασύρεται σχεδόν απαράλλακτα κάθε Σεπτέμβριο. Αλλά τι να σου κάνουν και τα σύμβολα όταν εκλείπει ο συμβολισμός μια οικονομίας και άρα μιας κοινωνίας ακμάζουσας, αισιόδοξης και οργανωμένης;
Αν όμως η ΔΕΘ δεν ανταποκρίνεται με επάρκεια στον ρόλο της έκθεσης, ούτε μπορεί να είναι το ίδιο χρήσιμη (στους πολίτες, όχι στους πολιτικούς) ως τελετουργία, τότε τι είναι; Μόνο μια απάντηση μπορεί να δοθεί σε αυτό το ερώτημα. Είναι το καμπανάκι που πολίτες και πολιτικοί ΜΑΖΙ, επιμένουμε να αγνοούμε. Εκείνο που μας προειδοποιεί - ξεγυμνώνοντάς μας - για την αδυναμία μας να συγκροτήσουμε πραγματικά εξωστρεφείς θεσμούς, για τη διαχρονική αποτυχία μας να αλλάξουμε το παραγωγικό μας μοντέλο από μια οικονομία μαζικού τουρισμού, έντασης εργασίας στον πρωτογενή τομέα και τη μεταποίηση, αλλά και μιας αδύναμης (στην καλύτερη περίπτωση) σύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή. Είναι επίσης εκείνο το καμπανάκι της διευρυνόμενης απόστασης του πολιτικού συστήματος και των πολιτών, μια αυξανόμενη απονομιμοποίηση. Αρκεί όμως το καμπανάκι ή θα χρειαστεί κάποια μεγάλη καμπάνα; Τότε όμως, θα είναι αργά.
15°
