Σχόλιο για τις αντιδράσεις του ΣΥΡΙΖΑ στις αλλαγές που προτείνει η Νέα Δημοκρατία για το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα
Το «Ρουκ Ζουκ» είναι μια νεανική εκπομπή γνώσεων που μεταδίδεται κάθε μεσημέρι. Την έχω παρακολουθήσει αρκετές φορές κι ομολογώ συχνά εντυπωσιάζομαι. Όχι τόσο για το επίπεδο των γνώσεων, αν κι αυτό ορισμένες φορές σε αφήνει έκπληκτο. Περισσότερο με εντυπωσιάζουν οι διαφορές ανάμεσα στις ομάδες που διαγωνίζονται. Η κοινωνική θέση και η ανατροφή σε κάνουν να τις ξεχωρίσεις αμέσως. Είναι η κυρίως εκφορά του λόγου, λιγότερο η αισθητική, φυσικά και οι γνώσεις. Μη φανταστείτε τίποτα το δύσκολο, γενικές γνώσεις μόνο, από αυτές όμως που σου επιτρέπουν να διαβάσεις μια εφημερίδα ή να καταλάβεις μια είδηση, πέρα από το αστυνομικό δελτίο. Βλέπεις παιδιά που δεν μπορούν να κατονομάσουν 4 πόλεις της Ηπείρου ή 4 πρωθυπουργούς, ή πιστεύουν ότι ο Πύργος είναι πόλη της Βόρειας Ελλάδας. Την ίδια στιγμή βέβαια κάποια από αυτά μπορούν, ακούγοντας μόνο τον πρώτο στίχο, να βρουν 6 διαφορετικούς τραγουδιστές μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
Κάθε φορά σκέφτομαι πως αν το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ο «μεγάλος εξισωτής», τότε αποτυγχάνει οικτρά. Και το ίδιο σκεφτόμουν παρακολουθώντας την συζήτηση για την παιδεία στη Βουλή. Όχι τόσο την πολιτική της κυβέρνησης όσο την αδυναμία της αντιπολίτευσης να εκφέρει έναν πειστικό λόγο. Η εποχή, είναι αλήθεια, βολεύει τον Μητσοτάκη. Τι καλύτερο για μια κυβέρνηση από την πανδημία; Συσπειρώνει τους πολίτες γύρω της και τους κάνει επιφυλακτικούς σε κάθε ρίσκο. Εξίσου μεγάλο πλεονέκτημα όμως είναι η πολιτική της αντιπολίτευσης. Αντίθετα από ό,τι υποστήριξε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, νομίζεις ότι περιμένουν η κυβέρνηση να πέσει ως ώριμο φρούτο. Σε όλα τα ζητήματα, ο ΣΥΡΙΖΑ και λιγότερο το ΚΙΝΑΛ απλώς αντιδρούν αρνητικά στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Δεν είναι μόνο ότι συχνά απουσιάζουν οι εναλλακτικές προτάσεις. Είναι πολύ περισσότερο ότι δίνουν τις μάχες που η κυβέρνηση επιλέγει και μάλιστα με τους δικούς της όρους.
Το ζήτημα της ασφάλειας στα πανεπιστήμια είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση αλλά στην πραγματικότητα θα έπρεπε να είναι κατ’ εξοχήν προοδευτικό αίτημα. Το να θέλεις να στείλεις το παιδί σου σε έναν χώρο ο οποίος πληροί στοιχειώδεις συνθήκες καθαριότητας, για να αρχίσουμε από το έλασσον, είναι χωρίς αμφιβολία το αίτημα κάθε γονιού που δεν έχει τα λεφτά να το στείλει στο εξωτερικό ή σε ιδιωτικό κολλέγιο. Και το ίδιο ισχύει για όλους αυτούς τους κανόνες της πειθαρχίας που είναι σύμφυτοι με την έννοια της επιστημονικής γνώσης και δίνουν στην πραγματικότητα αξία στο πτυχίο. Αυτό δεν θα έπρεπε να επιδιώκουν όσοι υπερασπίζονται την δημόσια παιδεία; Έφεραν το Κέιμπριτζ ως υπόδειγμα μη αστυνομικής φύλαξης. Ας έφερναν και τους κανόνες σπουδών που ισχύουν, πόσο εύκολο είναι να αντιγράψεις ή να κάνεις γκράφιτι στους τοίχους ή να διαπομπεύσεις καθηγητές και προσκεκλημένους, να το συζητήσουμε. Όμως όχι, αριστερό και προοδευτικό είναι να υπερασπίζεσαι την σημερινή κατάσταση. Έχουν εκχωρήσει στον Μητσοτάκη το αυτονόητο.
Μένοντας στον χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς και άλλα παραδείγματα όπου το προβαλλόμενο ως προοδευτικό είναι στην πραγματικότητα συντηρητικό. Προχθές η εφημερίδα της Aριστεράς θρηνούσε γιατί η κυβέρνηση, λέει, μετατρέπει την εκπαίδευση σε προνόμιο των πλουσίων επειδή, άκουσον άκουσον, καταργεί το δωρεάν σύγγραμμα. Προοδευτική η παπαγαλία του ενός, συντηρητικό προφανώς το αίτημα για βιβλιοθήκες και κριτική γνώση.
Ακόμα και με το άγιο δισκοπότηρο της Aριστεράς ωστόσο, τα ιδιωτικά κολλέγια, η υποκρισία τον τελευταίο καιρό ξεπέρασε κάθε λογική. Όλοι ξεσηκώθηκαν με την επαγγελματική εξομοίωση των πτυχίων, επισημαίνοντας, ενδεχομένως σωστά, ότι χορηγούνται χωρίς έλεγχο για την ποιότητα. Τι λοιπόν είναι προοδευτικό; Να τα απαγορεύσεις ανοίγοντας τις πόρτες στα ιδρύματα του εξωτερικού ή να τα επιτρέψεις θέτοντας σοβαρούς όρους λειτουργίας; Αλλά όχι, προτιμούν και πάλι το σημερινό καθεστώς, να λειτουργούν στο ημίφως με ομήρους χιλιάδες παιδιά. Ο ορισμός της συντήρησης.
Η ίδια αδυναμία διατύπωσης ενός προοδευτικού λόγου υπάρχει και στη μέση εκπαίδευση. Έναν χώρο ακόμα πιο κρίσιμο, τουλάχιστον ως προς τη δυνατότητα που προσφέρει για την καταπολέμηση των ανισοτήτων. Ένα από τα πρώτα νομοσχέδια που έφερε η κυβέρνηση ήταν για τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία. Και τότε η αντιπολίτευση έδωσε μάχη οπισθοφυλακών να μην αλλάξει τίποτα, όταν ήταν φανερό ότι χιλιάδες οικογένειες τα θεωρούν ίσως τη μόνη δυνατότητα που τους προσφέρεται για να έχουν ποιοτική εκπαίδευση τα παιδιά τους. Μια ακόμα λάθος μάχη, με λάθος όρους,
Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι, αν και υποτίθεται εκπροσωπούν τους μη προνομιούχους, σε καμία στιγμή δεν προσπάθησαν να αναδείξουν την ενίσχυση των υποβαθμισμένων σχολείων, στις υποβαθμισμένες γειτονιές, ως ζήτημα τουλάχιστον ίδιας προτεραιότητας. Θα αρκούσε να παραθέσουν τα ποσοστά επιτυχίας και την βαθμολογία στις πανελλαδικές μεταξύ ενός Λυκείου στο Κερατσίνι και ενός ιδιωτικού ή ακόμα και ενός δημόσιου σχολείου στα Βόρεια Προάστια. Το παράδοξο είναι ότι αυτά τα στοιχεία δεν υπάρχουν. Τέσσερα χρόνια «αριστεροί» υπουργοί παιδείας και δεν ενδιαφέρθηκαν όχι να τα προβάλλουν, αλλά ούτε καν να τα συλλέξουν. Σε όλο τον κόσμο η συζήτηση για την εκπαίδευση ξεκινά και τελειώνει με αυτά τα στοιχεία. Καλά σχολεία για τα παιδιά της ελίτ και της μεσαίας τάξης υπάρχουν παντού. Το πρόβλημα που προσπαθούν να λύσουν οι προοδευτικές δυνάμεις είναι τα άλλα σχολεία, τα υποβαθμισμένα, αυτά που βγάζουν αποφοίτους καταδικασμένους να μένουν μια ζωή στο περιθώριο. Εδώ άντε το πολύ πολύ να μιλήσουμε για το κτηριακό. Για την ποιότητα της εκπαίδευσης τίποτα, εκτός και αν είναι να καταδικάσουμε τις διαδικασίες της PISA. Γιατί ναι, και αυτό, μας λένε, είναι της συντήρησης. Όχι τυχαία φυσικά. Το να συγκρίνουμε και μόνο ποσοστά επιτυχίας και βαθμολογίες συνιστά ντε φάκτο αξιολόγηση και οι συνδικαλιστές ούτε να το ακούσουν. Αυτούς όμως ακούει η δική μας Aριστερά και αυτό μόνο έχει μάθει: να χειρίζεται συντεχνίες. Πώς θα μπορούσε λοιπόν διαφορετικά; Δίνει τις μάχες που αυτές επιλέγουν και τις βαφτίζει προοδευτικές. Ύστερα προσπαθεί να καταλάβει γιατί έχει χάσει την μεσαία τάξη…
