Από τη θεωρία QAnon στους αρνητές του κορωνοϊού

Οι ειδικοί ανησυχούν. Όχι για τον Covid 19 ο οποίος κάποια στιγμή θα ολοκληρώσει τον κύκλο του και θα παραμείνει στο συλλογικό υποσυνείδητο ως η πρώτη σοβαρή απειλή στην ψηφιακή εποχή. Ανησυχούν για την ψυχική και πνευματική υγεία μιας μερίδας πολιτών η οποία τείνει παγκοσμίως να διογκώνεται και να προσλαμβάνει χαρακτηριστικά ιδεοληπτικής επιμόλυνσης με εξαιρετικά ανησυχητικές προοπτικές για τη συλλογική πνευματική ισορροπία μεγάλων υποσυνόλων των κοινωνιών.

Η πανδημία του κορωνοϊού σε συνδυασμό με την πρωτοφανή οικονομική ύφεση επέτεινε το αίσθημα ανασφάλειας πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων, βλέπε ακόμη και δισεκατομμυρίων πολιτών του πλανήτη. Γίγαντες αλλά και πυλώνες της παγκόσμιας οικονομίας βρέθηκαν «ποδοπατημένοι» από την επέλαση του Covid 19.

Κίνα, ΗΠΑ, Ινδία, Βραζιλία, Ρωσία, Ευρωπαϊκή Ένωση, Νότιος Αφρική σήκωσαν τα χέρια ψηλά. Οι αριθμοί δεν λένε ψέματα. Δυστυχώς μάλιστα δεν ερμηνεύονται τόσο εύκολα, κατά το δοκούν. Οι δείκτες αποκαλύπτουν πως η παγκόσμια οικονομία δέχτηκε πολλαπλάσιες πιέσεις από εκείνες της «Μεγάλης Ύφεσης» του 1929. Σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης οι ατμομηχανές της παγκόσμιας οικονομίας αντιμετωπίζουν σωρευτικά από το 2008 και την κρίση Lehman Brothers μία σταθερά διογκούμενη πίεση, η οποία συνοδεύεται από την παράλληλη μετακίνηση των γεωπολιτικών τεκτονικών πλακών με κύριο χαρακτηριστικό την υποχώρηση - παρακμή της αμερικανικής στρατηγικής παρουσίας και την ενίσχυση ενός όλο και περισσότερου αποσταθεροποιημένου πολυπολικού συστήματος επιρροών στον πλανήτη. Αναπόφευκτα η τελευταία διάσταση οδηγεί σε όλο και πολυπλοκότερες συγκρούσεις, όχι μόνον ένοπλες αλλά και σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, σε τοπικά συστήματα ασφαλείας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες συγκρούσεων και ρευστότητας ευδοκιμούν, όπως πάντα συνέβαινε, όλων των αποχρώσεων οι υποκουλτούρες. Στα χνάρια των «πρωταθλητών» της ψευδούς πληροφόρησης και της fake ενημέρωσης του Μεσοπολέμου, δηλαδή των τριών εκδοχών του ευρωπαϊκού φαιού φασισμού και της κυρίαρχης εκδοχής του ερυθρού φασισμού υπό τη μορφή του συστηματοποιημένου Σταλινισμού, οι διακινητές των διαφόρων εκδοχών  σύγχρονης υποκουλτούρας χρησιμοποιούν ως κύριο όχημα βέβαια τα Social Media. Πρόκειται περί ενός ανεξέλεγκτου «αναβατορίου» το οποίο με ελαχιστοποιημένη δαπάνη και σε ελάχιστο χρόνο αποδίδει τα μέγιστα. Αυτό το σύγχρονο «ασανσέρ» μεταφοράς καθέτως και οριζοντίως σε όλες τις κοινωνίες, ανεξαρτήτως βαθμού και ρυθμού οικονομικής, επιστημονικής και θεσμικής ανάπτυξης, εγγυάται την αστραπιαία και ασφαλή διακίνηση κάθε ιδεοληπτικού προϊόντος. Στον Μεσοπόλεμο η διακίνηση είχε επιτευχθεί διά των εντύπων και των οργανωμένων συγκεντρώσεων - συναντήσεων σε εποχές όπου δεν υπήρχε τηλεόραση, ενώ το ραδιόφωνο ήταν υπό πιεστικό κρατικό έλεγχο. Παρ' όλα αυτά η διακίνηση ψευδών ειδήσεων και fake γεγονότων ήταν αποτελεσματικότατη και κυρίως ταχύτατη. Η μεταπολεμική φτώχεια, η μιζέρια, η πείνα και η ανεργία σε μία καθημαγμένη Ευρώπη λειτούργησαν ως φυσικό θερμοκήπιο για τη διάδοση των τριών φασιστικών εκφράσεων - συστημάτων (Ναζισμού, Μουσολινισμού, Φρανκισμού) αλλά και την κυρίαρχη σταλινική εκδοχή, αυτή της Τρίτης Διεθνούς. Υπήρχαν και δευτερεύουσες σταλινικές παραφυάδες, βέβαια, ελλειπτικής τροχιάς.

Στα χρόνια της μεγάλης πανδημίας, ο διαδικτυακός χώρος αποδεικνύεται ως μείζονος στρατηγικής σημασίας μηχανή μετάδοσης συνθημάτων, θεωριών και πολιτικών σχημάτων. Η κατανάλωση αυτών των προϊόντων είναι άμεση, αποδοτική και χωρίς ειδικό κόστος. Το Διαδίκτυο αποτελεί συλλογική αναφορά και δυστυχώς ως τέτοια νομιμοποιεί την πληροφορία που αναρτάται, τουλάχιστον όσον αφορά τον μεσαίας και κατώτερης δυνατότητας κριτικής σκέψης καταναλωτή προϊόντων ενημέρωσης. Ετσι η ψευδής πληροφορία ολοκληρώνει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα την πειστική τροχιά της. «Αναρτήθηκε στο Διαδίκτυο» είναι η κλασική φράση-κλειδί με την οποία νομιμοποιείται ο κάθε καταναλωτής κάποιας πληροφορίας να επικαλεστεί την εγκυρότητα του περιεχομένου της. «Τη διάβασα στο Διαδίκτυο, άρα είναι αληθινή» καταλήγει ο κάθε απλοϊκός καταναλωτής πληροφοριών.

Η αποτελεσματικότητα της διακίνησης των fake πληροφοριών καταδείχτηκε πέραν κάθε αμφιβολίας κατά τις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ. Από την μία μέσω των μοντέλων κοινωνικής δράσης και συστημάτων αναφοράς του δικτύου Ντόναλντ Τραμπ και από την άλλη μέσω της συστηματικής παρεμβολής ψευδών ειδήσεων από το σύστημα διείσδυσης των ρωσικών κέντρων διακίνησης fake πληροφοριών.

Η δραστική μετάλλαξη των αμερικανικού συστήματος αναφοράς ούτε άρχισε ούτε τελειώνει με τον Ντόναλντ Τραμπ. Δηλαδή ο παραγκωνισμός των πολιτικών, κοινωνικών και συνταγματικών αξιών της Αμερικανικής Δημοκρατίας σε όφελος της υποκουλτούρας των θεωριών συνωμοσίας, της λευκής υπεροχής, της βίαιης αντιμετώπισης του Μεταναστευτικού, της νομιμοποιημένης χρήσης ακραίας αστυνομικής βίας, της συστηματικής φυλετικής αντιπαράθεσης και ακόμη συστηματικότερης ομοφοβικής αντιμετώπισης του διαφορετικού, άρχισε δειλά μεν αλλά σταθερά και εξελίχθηκε αμέσως μετά την 11η Σεπτεμβρίου και την επιβολή οριζόντια και κάθετα ενός πλέγματος νόμων και διατάξεων αλλά και συνταγματικών ρυθμίσεων που επέτρεψαν τη σταδιακή διολίσθηση της αμερικανικής κοινωνίας σε μία παρηκμασμένη Δημοκρατία.

Με το σύστημα θεσμών, πληροφοριών και διαχείρισης της ενημέρωσης που επιβλήθηκε για λόγους ασφαλείας από την διακυβέρνηση Τζορτζ Μπους αρχίζει η σταδιακή διολίσθηση για να ολοκληρωθεί επί Ντόναλντ Τραμπ.

Η θεωρία QΑnon είναι ένα αντισημιτικής και ακροδεξιάς έμπνευσης σύστημα πληροφοριών όπου στο επίκεντρό της βρίσκεται ο Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος μάχεται εναντιον ενός κυκλώματος ισχυρών πολιτικά και οικονομικά παιδοφίλων οι οποίοι επιχειρούν να επιβληθούν ως μοντέλο διοίκησης στον Πλανήτη. Ο Τραμπ είναι ο μόνος που μάχεται κατά του κυκλώματος αυτού και φυσικά είναι ο μόνος ο οποίος θα μπορέσει να τους νικήσει. Απλοϊκό ιδεολογικό σχήμα όπου στο επίκεντρο έχει το παιδί και την παιδοφιλία, οπότε ο κάθε αντίπαλος αυτής της θεωρίας κατατάσσεται αυτόματα ως παιδόφιλος. Η θεωρία αυτή άρχισε να διακινείται στις ΗΠΑ αλλά τελευταία διογκώνεται ο αριθμός followers στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως. Βήμα-βήμα προσδέθηκαν στο άρμα της θεωρίας QΑnon και διάφορες άλλες ιδεοληπτικού χαρακτήρα θεωρίες. Έτσι άρχισαν να «κολλάνε» οι αρνητές του Covid 19, οι διάφορες ρατσιστικές ομάδες, οι οπαδοί της Λευκής Υπεροχής, οι ομοφοβικοί, οι οπαδοί της αστυνομικής βίας, οι φανατικοί του αμερικανικού - μεσοδυτικού τρόπου ζωής, οι πολέμιοι του Black Lives Matter, οι πολέμιοι του #MeToo, ακόμη και οι αντιεμβολιαστές και οι αρνητές χρήσης μάσκας. Είναι ξεκάθαρο πως όλοι οι παραπάνω ιδεοληπτικοί φορείς των fake πληροφοριών ανήκουν στο στρατόπεδο του Ντόναλντ Τραμπ.

Στην Ευρώπη όλοι οι παραπάνω προέρχονται σε ένα μεγάλο βαθμό από τις οργανώσεις, τα κόμματα και τις συσπειρώσεις της Ακροδεξιάς ή της Εθνικιστικής Δεξιάς. Στην Ελλάδα, όπως πάντα, τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Γνωστή κυρία, υποψήφια της Χρυσής Αυγής από τη Βόρειο Ελλάδα, πρωταγωνίστησε στις κινητοποιήσεις των αρνητών μάσκας. Είναι και μητέρα μικρού παιδιού, αλλά προφανώς αυτή η λεπτομέρεια δεν την αφορά. Α. Είναι και γνωστή μακεδονομάχος, για να μην ξεχνιόμαστε.

Η υπόθεση της θεωρίας QΑnon με τους παιδόφιλους θυμίζει τόσο πολύ την ακραία περίπτωση fake θεωρίας του Μεσοπολέμου, με τα περίφημα «Πρωτόκολλα» των Σοφών της Σιών» που αποτέλεσε έκτοτε και αποτελεί ακόμη και μέχρι σήμερα την ιερά βίβλο κάθε ακροδεξιάς, φασιστικής, αντισημιτικής έκφρασης. Πρόκειται για ένα κείμενο το οποίο διακινήθηκε συστηματικά από τους καθοδηγητές του Ναζισμού και προσωπικά από τον αρχιθεωρητικό Άλφρεντ Ρόζεμπεργκ, ενώ οι διακινητές γνώριζαν πολύ καλά πως το δήθεν χειρόγραφο ήταν προϊόν κατασκευής συγκεκριμένου πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών του Τσάρου, της περίφημης «ΟΧΡΑΝΑ». Σε αυτό το fake κείμενο βασίστηκαν οι διοργανωτές ενός από τα μεγαλύτερα πογκρόμ κατά των Εβραίων στην Τσαρική Ρωσία.

Ειδικοί επιστήμονες, φορείς της Δημόσιας Υγείας, θεωρητικοί αλλά και εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας της Γαλλίας, δεν κρύβουν την ανησυχία τους μπροστά στη διόγκωση των θεωριών συνωμοσίας τύπου QΑnon, όταν μάλιστα σε αυτές αναμιγνύονται και οι οπαδοί - ακτιβιστές κινημάτων όπως των αντιεμβολιαστών (ιδίως αυτή τη στιγμή), των αρνητών της ύπαρξης του Covid 19, των αρνητών χρήσης μάσκας κ.λπ. Μία λεπτομέρεια. Σύμφωνα με τη γαλλική Le Monde το προφίλ του μέσου αρνητή μάσκας και του εμβολίου κατά του Covid 19 στη Γαλλία είναι γυναίκα, περίπου στα πενήντα της χρόνια, μορφωμένη που στηρίζει το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων». Περίεργα πράγματα, όντως. Καμία σχέση με το αντίστοιχο προφίλ του μέσου Αμερικανού που στηρίζει τα αντίστοιχα κινήματα στις ΗΠΑ. Παρατηρούμε μία «χαλαρότητα» ως προς τις ιδεολογικές καταγωγές των πολιτών που εντάσσονται στον κύκλο των Χαμένων Οπαδών των Θεωριών Συνωμοσίας και των ακτιβιστών που ακολουθούν τους πάσης φύσεως αρνητές του Covid 19.

Με αυτόν τον τρόπο άραγε προσδιορίζεται, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, ο νέος διχασμός των δυτικών κοινωνιών; Μήπως ο διαχωρισμός προοδευτικός έναντι των συντηρητικών είναι πιο διαυγής από τον σχεδόν πια ανύπαρκτο πρακτικά, Δεξιό – Αριστερό, ο οποίος ίσχυε μέχρι σήμερα;

Μήπως ο ελλειπτικός κύκλος της ιστορίας επανήλθε στο ίδιο σημείο εκκίνησης; Στον Μεσοπόλεμο, δηλαδή;  Μετά την τραγωδία του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και με αφορμή την κατάρα της Ισπανικής Γρίπης, την πληγωμένη υπερηφάνεια των ηττημένων, την πείνα και την ανασφάλεια, οι μάζες των ευρωπαίων ανέργων πείστηκαν μαζικά από τις θεωρίες περί αντισημιτισμού και υπεροχής της Άριας Φυλής των Ναζί ή του κομμουνιστικού κινδύνου, υιοθετώντας μέσω της κάλπης το μοντέλο διακυβέρνησης του Χίτλερ ή του Μουσολίνι, ή του Φράνκο. Προοδευτικός ή συντηρητικός; Δημοκρατικός ή απολυταρχικός; Ανεκτικός ή ισοπεδωτικός; Γνωστικός ή σκοταδιστής; Μήπως κάπως έτσι εφεξής θα προσδιορίζεται ο πολιτικός διαχωρισμός μεταξύ των πολιτών και θα καθορίζονται τα πολιτικά σχήματα που θα τους εκπροσωπούν; Οι Τραμπ, Πούτιν, Ερντογάν, Σι Τζινπίνγκ, οι θεοκρατικοί της Τεχεράνης, οι ασιάτες ημιδικτάτορες, ο Λουκασένκο ή ο Όρμπαν, δεν είναι πολιτικά προϊόντα της ίδιας αντιδημοκρατικής και ανελεύθερης μήτρας που χαρακτηρίζεται κυρίως από τη γνωστική απόρριψη; Αν ναι, τότε και μάλιστα πολύ άμεσα τα πράγματα θα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα. Σχεδόν χαοτικά.