Απεργία για ποιους λόγους;

Είναι το θέμα των ημερών. Τι θα κάνουν οι καθηγητές τελικά, θα απεργήσουν εν μέσω πανελλαδικών εξετάσεων; Και με ποιο διακύβευμα; Αν θα δουλεύουν δύο ώρες την εβδομάδα περισσότερο; Είναι δυνατόν μετά από πέντε χρόνια εξοντωτικής κρίσης να είναι αυτός ο μοναδικός λόγος μιας ενδεχόμενης κρίσιμης κινητοποίησης, που μάλιστα διχάζει την κοινωνία;

Προσωπικά τυχαίνει να έχω τέσσερις κοντινούς ανθρώπους που κάνουν αυτή τη δουλειά. Τυχαίνει μάλιστα να την κάνουν καλά, με πάθος, φαντασία και προσωπικό ενδιαφέρον. Γνωρίζω από δικές τους αφηγήσεις τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ξέρω πως κάνουν μάθημα σε τάξεις με 30 παιδιά, από τα οποία αρκετά μπορεί να είναι αλβανικής ή άλλης καταγωγής και κάποια με μαθησιακές δυσκολίες, ακόμα και αυτισμό, αφού οι αντίστοιχες δομές είναι ελλιπείς. Οι οικογένειες πολλών από αυτά αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης, με αποτέλεσμα να έχουν ελλείψεις σε ρούχα και παπούτσια ή και να μην μπορούν να διαθέσουν χρήματα για κολατσιό. Ακόμα, γνωρίζω πόσο δύσκολη είναι η δουλειά του καθηγητή, πόσο κοπιαστική και απαιτητική είναι η διδασκαλία, πόσα εφόδια και ταλέντα απαιτεί για να γίνεται σωστά... Κι επίσης πόσο δύσκολο ψυχικά είναι να αντέξει κανείς την αποτυχία της.

Επιπλέον αντιλαμβάνομαι πόσο εξαιρετικά απαιτητικό είναι να κάνεις μάθημα σε παιδιά που στη συντριπτική τους πλειοψηφία έρχονται στο λύκειο χωρίς κανένα ενδιαφέρον για το σχολείο, αποκλειστικά στραμμένα στα φροντιστήρια και τις τελικές εξετάσεις, που το μόνο που φροντίζουν είναι να μη μείνουν από απουσίες. Πόσο ταλαντούχος και γεμάτος έμπνευση πρέπει να είναι ο δάσκαλος για να τους τραβήξει το ενδιαφέρον και να τους εμφυσήσει αγάπη για τη γνώση και τη μάθηση. Κι ακόμα πως, ως πρωτοδιόριστοι, με 600 ευρώ μισθό καλούνται να αφήσουν το σπίτι και τη ζωή που έχουν και να πάνε να ζήσουν για κάποια χρόνια σε ένα άλλο μέρος. Δεν είναι εύκολο, σε μερικές περιπτώσεις μπορεί και αδύνατον.

Δυστυχώς, ένα επάγγελμα που θα έπρεπε να χαίρει εκτίμησης και σεβασμού είναι πέρα για πέρα απαξιωμένο. Ξεχνάμε πως δεν μιλάμε για απλούς δημόσιους υπάλληλους, αλλά για δημόσιους λειτουργούς που διαπλάθουν το νεαρό δυναμικό της χώρας και κρατούν το όποιο μέλλον στα χέρια τους. Το επάγγελμά τους είναι εξαιρετικά σημαντικό. Τι έφταιξε; Στα δικά μας χρόνια μπορεί οι καθηγητές να μην ήταν εμπνευσμένοι, είχαν όμως ένα κύρος... Με κάποιο τρόπο το σύστημα λειτουργούσε, σίγουρα όχι με τον καλύτερο δυνατό. Τώρα τι γίνεται; Ποιος ευθύνεται για την κατάσταση που επικρατεί στα σχολεία; Μπορούμε να κατηγορήσουμε για αυτό αποκλειστικά και μόνο τους καθηγητές; Δεν έχει μερίδιο ευθύνης ολόκληρη η κοινωνία; Η ισοπεδωτική κυριαρχία της παραπαιδείας δεν είναι προϊόν του συστήματος, της εκπαιδευτικής πολιτικής, όπως και δικών μας επιλογών; Η απαξίωση της γνώσης είναι ο καθρέφτης μας σαν κοινωνία και το εκπαιδευτικό μας σύστημα, από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο, είναι δυσλειτουργικό. Οι καθηγητές, άλλωστε, βγαίνουν κι αυτοί από το ίδιο εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο καλούνται να υπηρετήσουν.

Είναι άδικο και απλουστευτικό να τους βάζουμε στον τοίχο και να πυροβολούμε. Δουλεύουν λίγο, δεν τους ενδιαφέρει, βαριούνται, είναι αποσπασμένοι σε γραφεία... Ναι, όλα αυτά μπορεί κατά περίπτωση να ισχύουν. Όμως, η πόλωση των ημερών για μία ακόμα φορά μάς αποπροσανατολίζει από τα ουσιώδη, από τη συζήτηση που πραγματικά υπάρχει ανάγκη να ανοίξει στο δημόσιο λόγο για το ποια είναι η παιδεία μας και σε ποια σημεία πάσχει. Να μιλήσουμε με στοιχεία, πόσοι είναι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές, πόσες ώρες δουλεύουν και υπό ποιες συνθήκες, με τι προγράμματα σπουδών και σχολικά εγχειρίδια, με τι είδους υποστήριξη από το υπουργείο και τις αρμόδιες δομές, με ποια προσόντα, πόσο καταρτισμένοι είναι, ποιοι κάνουν σωστά τη δουλειά τους, πόσοι και ποιοι είναι εξαφανισμένοι από τη θέση τους, πόσα είναι τα κενά στα σχολεία και πώς θα καλυφθούν, τι είδους πανεπιστημιακή μόρφωση έχουν και τι καλούνται να διδάξουν. (Για παράδειγμα, οποιοσδήποτε απόφοιτος οποιουδήποτε τμήματος Φιλοσοφικής Σχολής γίνεται φιλόλογος, που σημαίνει ότι του ζητείται να διδάξει αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία, κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας, έκθεση-έκφραση, νέα ελληνικά, ιστορία, λατινικά, δηλαδή εξι διαφορετικές επιστήμες. Στη Γαλλία, ο αντίστοιχος καθηγητής καλείται να διδάξει γεωγραφία και ιστορία, αντικείμενα απολύτως συναφή.)

Στο θέμα των ημερών, τώρα, το συνδικαλιστικό όργανο των εκπαιδευτικών απαντάει στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε από την κυβέρνηση λίγο πριν το Πάσχα, χωρίς διαβούλευση, εξαγγέλλοντας απεργία που θα έχει τεράστιο κόστος για τους μαθητές. Κάνουν λάθος γιατί περνάει το μήνυμα στην κοινωνία ότι αντιδρούν επειδή δεν θέλουν να δουλέψουν δύο ώρες παρά πάνω την εβδομάδα, τη στιγμή που όλοι κάνουμε θυσίες προκειμένου να σταθούμε όρθιοι. Προσωπικά, πιστεύω ότι δεν είναι λίγοι όσοι είναι πρόθυμοι να υποστούν θυσίες, αρκεί να υπάρχει μια προοπτική. Και, τελοσπάντων, δεν νομίζω ότι το δίωρο είναι το πραγματικό διακύβευμα. Αντιθέτως, είναι λάθος και αποπροσανατολιστικό, και είναι σημαντικό οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί να εξηγήσουν ακριβώς τις θέσεις τους, ειδικά όσοι ενδιαφέρονται και δίνουν αξία σε αυτό που κάνουν και είναι γνώστες των προβλημάτων. Αν θέλουν να ανακτήσουν το κύρος τους και να υπάρξει βελτίωση των συνθηκών της δουλειάς τους πρέπει να θέσουν τα πραγματικά ζητήματα.