Πριν αρκετά χρόνια το ψωμί είχε τη γεύση του παρασκευαστή του. Οι νοικοκυρές και οι φουρναραίοι πάλευαν κοπιώντας με το ζυμάρι με τα χέρια τους, και ο ιδρώτας τους τραβώντας τις μυρωδιές, κυλώντας, πέρναγε στο ψωμί. Το ψωμί είχε τη γεύση της κόπωσης. Όσο πιο κουρασμένοι, τόσο πιο νόστιμο. Μετά τις μηχανές αρτοπαρασκευής το ψωμί είναι το προβλεπόμενο υγειονομικά χωρίς κόπο. Για πολλά χρόνια οι πολιτικοί έβγαιναν από το λαό, ανάμεσα από τους πολίτες, ξεχώριζαν και διεκδικούσαν την εκλογή τους μαζεύοντας ψήφο-ψήφο από τους πολίτες. Ξεχώριζε η ήρα από το στάρι. Την εποχή του πελατειακού κράτους οι πολιτικοί ανακηρύσσονται από κληρονομικό δίκαιο με μικρή κάλπη: Μητσοτάκης και Φώφη, από δαχτυλίδια και καριερίστες πασόκους: Τσίπρας, από την κομματική γραφειοκρατία: Κουτσούμπας, από την παραζάλη του πάνελ του Παπαδάκη και του Αυτιά: Καμένος, Ζωή, Λεβέντης, Λαφαζάνης και από τον υπόνομο της δεξιάς πολυκατοικίας: Μπαλτάκος, Φαήλος, ναζί, Καρατζαφέρης. Άκοπα, χωρίς άμεση επαφή με τους πολίτες, μόνο περιμένοντας την κομματική επετηρίδα ή τον εντοπισμό της κενής καρέκλας.
Στις επόμενες εκλογές σε 2 χρόνια το ταβάνι για τη ΝΔ είναι περίπου στο 33-36%, οι ψηφοφόροι της που έχουν μετακομίσει σε ΑΝΕΛ και χρυσή ναζί δύσκολο να επανέλθουν, για αυτό και το ταβάνι είναι χαμηλό. Το κόμμα που προτείνει απλή αναλογική για τις επόμενες εκλογές λογικά ξέρει ότι καταρρέει, ο Σύριζα καταρρέει όπως ο Καραμανλής το 2009 ανεξαρτήτως τι επιμένουν τα φιλικά γκάλοπ και ΜΜΕ, και ό,τι 2ψήφιο ποσοστό κάτσει θα είναι «επιτυχία». Η πλειοψηφία των πολιτών είναι στον αέρα χωρίς να βλέπουν διέξοδο από τα άλλα κόμματα, φλερτάρουν και πάλι με την ψήφο διαμαρτυρίας και την αποστασιοποίηση όπως τον Μάιο του 2012 και με την αποχή όπως πέρσι τον Σεπτέμβρη. Τα θαύματα, οι χάρι πότερ, οι τσαμπουκάδες διαπραγματευτές και οι νεφελίμ διαψεύστηκαν, το καράβι έχει χτυπήσει εκ νέου στο παγόβουνο και βάζει νερά. Έστω και τώρα υπάρχει άλλος χαραγμένος δρόμος και πρέπει να τον βαδίσουμε. Η 2η και η 3η διερευνητική εντολή στις επόμενες εκλογές θα είναι καθοριστικές για το σχηματισμό κυβέρνησης και οι 2 θέσεις είναι ανοιχτές δυνητικά για σχεδόν όλα τα κόμματα.
Κάπου εκεί ανάμεσα βρίσκεται η εγκλωβισμένη και διασκορπισμένη κεντροαριστερά-κεντροδεξιά, πολλές αδύναμες σκόρπιες μικρές φωνές λογικής, εκφραζόμενες από πολλούς βολεμένους και εφησυχασμένους κληρονόμους και από λίγους επίμονους μεταρρυθμιστές. Μιλούν για τον ίδιο χώρο αλλά ουσιαστικά δεν ανήκουν στον ίδιο χώρο. Η βόλεψη δεν έχει θέση στο δημοκρατικό σοσιαλισμό-φιλελευθερισμό. Η πελατειακή πολιτική καριέρα, οι καρεκλοκένταυρες συνθήκες, η εξυπηρέτηση συμφερόντων δεν έχουν θέση. Κάθε εβδομάδα γράφονται άρθρα για την ανάγκη της ενωμένης κεντροαριστεράς. Το θέμα είναι πιασάρικο και κάποιοι ψάχνουν τρόπο να επανέλθουν ή να σπείρουν προβλήματα στους υπόλοιπους. Ο χώρος φαίνεται κατακερματισμένος, χωρίς πραγματικά να είναι. Μόνο το Ποτάμι αποτελεί ένα δυναμικό κίνημα με αξιόλογο think tank, με προτάσεις και λύσεις, χωρίς να φοβάται να συγκρουστεί με κατεστημένες αντιλήψεις. Στο Πασόκ παίζουν τις κουμπάρες με τον εκλογικό νόμο που εξυπηρετεί το κόμμα και τους βουλευτές του, με τις συντάξεις των διορισμένων πελατών τους και με τη συνήθη πολιτική του αυτόματου πιλότου «όλα γίνονται χωρίς να χρειαστεί να γίνει τίποτα». Στη Δημάρ κάνουν ό,τι λέει το Πασόκ. Ο ΓΑΠ έχει ιδέες και σχέδιο αλλά στο Πασόκ δεν τον θέλουν. Οι υπόλοιποι είναι εντός, εκτός και επί τα αυτά. Υπάρχουν μόνο στα ΜΜΕ. Καλώς ή κακώς έχουν μείνει εκτός. Οι Ραγκούσης και Διαμαντοπούλου θα μπορούσαν να είχαν κάνει πολλά το 2012, αλλά επέλεξαν να μην κοντράρουν με υποψηφιότητα τον Βενιζέλο. Έχασαν το timing.
Η ενωμένη και ισχυρή Κεντροαριστερά μέχρι τώρα είναι περισσότερο επιθυμία των δημοσιογράφων και των στελεχών του χώρου παρά ανάγκη των ψηφοφόρων. Ή έτσι φαίνεται. Προχθές ο Σταύρος Θεοδωράκης και το Ποτάμι κατέθεσαν μια ρηξικέλευθη πρόταση, εκλογή από τη βάση, από τους πολίτες, της πλατφόρμας θέσεων και του προέδρου του νέου φορέα από τουλάχιστον 200 χιλιάδες πολίτες. Αν όντως οι πολίτες ενδιαφέρονται για την ένωση σε μια ξεκάθαρη βάση θέσεων θα επιλέξουν να πάνε στις κάλπες για το νέο φορέα. Αν οι πολίτες δεν ενδιαφέρονται και απέχουν δεν έχει νόημα η συνέχιση της ατέρμονης κουβέντας των ευκλεών πόθων των επαγγελματιών διαδρομιστών. Η πολιτική του κέντρου είναι αναγκαία για τον τόπο και τους πολίτες. Είναι η εποχή της ζύμωσης, θα κουραστούμε για να παράγουμε τη μαγιά για τη νέα πολιτική ατζέντα για την ιδιωτική 3βάθμια εκπαίδευση, για την ψήφο στα 17, για την ψήφο των 400 χιλ. νέων μεταναστών, για τη νέα οικονομία, για τη μείωση φόρων και δαπανών, για το «τελικό κείμενο», για την επέκταση της διαύγειας. Η ατζέντα είναι μεγάλη, και οι θέσεις πρέπει να είναι ξεκάθαρες και ριζοσπαστικές. Στη βάση θα υπάρξει μια σύγκρουση των θέσεων και κανείς δεν πρέπει να κρυφτεί πίσω από την κενή παροχολογία και τη λαϊκίστικη ρητορική της ακινησίας.
Το πελατειακό κράτος αναπαράγει τους επόμενους πολιτικούς εκπροσώπους του. Οι πολίτες μόνο μπορούν να δώσουν τους επόμενους ηγέτες του. Στις ΗΠΑ ψηφίζεις πρόσωπα ανάμεσα στα άλλα, δεν είναι πάντοτε σωστή η επιλογή, στο στρατόπεδο των δημοκρατικών στις ΗΠΑ δεν εκλέχτηκε ο Μπέρνι Σάντερς, αλλά ο πολίτης διαλέγει ποιος τον εκφράζει στο κόμμα που ψηφίζει, και μετά εκείνος διεκδικεί τη διακυβέρνηση από το σύνολο. Οπότε το πιο λογικό είναι το βήμα εξαρχής στους πολίτες με τη δυνατότητα να δουλέψουν πολλαπλασιαστικά. Εκεί που απέτυχε η επιτροπή διαλόγου των κομμάτων και εκπροσώπων του «κέντρου» να προσθέσει και να πολλαπλασιάσει η επιλογή των πολιτών. Και το αποτέλεσμα να είναι η εκλογή από ένα σώμα τουλάχιστον 200 χιλ. ψηφοφόρων, η βάση. Και οι 200 χιλ. είναι η ελάχιστη βάση για την εκλογή. Είναι ένα όριο που θα μπορούσε να τεθεί προς τα πάνω εφόσον συμφωνηθεί από τους υποψήφιους. Αν οι ψηφοφόροι είναι λιγότεροι δεν έχει νόημα να το συζητούμε άλλο και να το πενθούμε. Ο καθένας να τραβήξει το δικό του δρόμο, όπως και τώρα. Η εκλογή από τη βάση δεν έχει νόημα να προκύψει από το στενό κομματικό πυρήνα. Αν οι πολίτες δεν συμμετέχουν θα είναι γιατί δεν τους ενδιαφέρει η ενωμένη Κεντροαριστερά με τα συγκεκριμένα σχήματα και στελέχη, και θα πρέπει να μετρηθούν και πάλι στις επόμενες εκλογές ως ξεχωριστά κόμματα.
11°
