Η Κίνα βυθίζεται σε «βουνό» ντοματοπολτού καθώς οι εξαγωγές προς την Ιταλία καταρρέουν
Η Κίναβρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή συσσώρευση τοματοπολτού, καθώς οι πωλήσεις της προς την Ιταλία —την κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκή δύναμη στη μεταποίηση ντομάτας— έχουν σχεδόν εξαφανιστεί μέσα στο 2025, στον απόηχο καταγγελιών για παραπλανητική επισήμανση προϊόντων και για χρήση καταναγκαστικής εργασίας στην επαρχία Σιντζιάνγκ.
Τα τελευταία χρόνια η Κίνα μετέτρεψε τη Σιντζιάνγκ σε κέντρο φθηνής, μαζικής παραγωγής ντοματοπολτού, υπερδιπλασιάζοντας τις ποσότητες που επεξεργάζεται. Όμως η κατάρρευση της ζήτησης στην Ιταλία και στη δυτική Ευρώπη έχει αφήσει πίσω της εκατοντάδες χιλιάδες τόνους αδιάθετου προϊόντος. Σύμφωνα με το Tomato News, η Κίνα κάθεται πάνω σε απόθεμα 600.000 έως 700.000 τόνων — ποσότητα που αντιστοιχεί σε περίπου έξι μήνες εξαγωγών.
Την ίδια στιγμή, η ιταλική οργάνωση Coldiretti έχει σηκώσει τη σημαία του «κόκκινου συναγερμού» για την προστασία της εγχώριας παραγωγής, μετά τον εντοπισμό περιπτώσεων όπου ιταλικές εταιρείες παρουσίαζαν προϊόντα με κινεζική πρώτη ύλη ως «100% ιταλικά». Για τη βιομηχανία της χώρας, μια τέτοια πρακτική θεωρείται όχι μόνο παραπλάνηση των καταναλωτών αλλά και βίαιη πίεση στις τιμές των ντόπιων παραγωγών. Ο Φραντσέσκο Μούτι, επικεφαλής της Mutti, μίλησε για «σημαντική νίκη» καθώς η πτώση των κινεζικών εισαγωγών αποκαθιστά, όπως είπε, την αξιοπιστία του ιταλικού προϊόντος.
Τα στοιχεία δείχνουν τη διάσταση της κρίσης για την κινεζική πλευρά. Οι συνολικές εξαγωγές ντοματοπολτού της Κίνας μειώθηκαν κατά 9% στο τρίτο τρίμηνο του 2025, αλλά οι πωλήσεις προς τις χώρες της δυτικής ΕΕ βούτηξαν κατά 67%. Οι εισαγωγές της Ιταλίας από την Κίνα υποχώρησαν κατά 76%. Σε αξία, οι εξαγωγές προς την Ιταλία κατέρρευσαν στα κάτω από 13 εκατ. δολάρια το εννεάμηνο του 2025, από πάνω από 75 εκατ. δολάρια ένα χρόνο νωρίτερα.
Παρά την εκρηκτική αύξηση παραγωγής στη Σιντζιάνγκ —από 4,8 εκατ. τόνους φρέσκιας ντομάτας το 2021 σε 11 εκατ. τόνους το 2024— η πτώση της ευρωπαϊκής ζήτησης υποχρέωσε φέτος το Πεκίνο να μειώσει δραστικά την παραγωγή, σε περίπου 3,7 εκατ. τόνους. Όπως λένε αναλυτές, χωρίς αυτή τη μείωση η Κίνα «θα συνέχιζε απλώς να χτίζει βουνά αποθέματος».
Η βιομηχανία ντομάτας της Σιντζιάνγκ έχει βρεθεί επανειλημμένα στο επίκεντρο διεθνών καταγγελιών για καταναγκαστική εργασία Ουιγούρων. Οι ΗΠΑ απαγόρευσαν από το 2021 τις εισαγωγές προϊόντων τομάτας από την περιοχή, κάτι που το Πεκίνο απορρίπτει ως «κατασκευασμένο ψέμα» από «αντι-κινεζικές δυνάμεις». Ωστόσο, σχετικές έρευνες αλλά και ένα ντοκιμαντέρ του BBC από πέρυσι έχουν εντείνει τις πιέσεις σε ευρωπαϊκές αλυσίδες λιανικής να αποφύγουν προϊόντα που ενδέχεται να περιλαμβάνουν πρώτη ύλη από τη Σιντζιάνγκ.
Η υπόθεση πυροδότησε και αστυνομικές επιχειρήσεις στην Ιταλία: το 2021, οι Καραμπινιέρι κατάσχεσαν τόνους συμπυκνωμένης ντομάτας, η οποία περιείχε κινεζικό τοματοπολτό αλλά είχε παρουσιαστεί ως ιταλικής προέλευσης. Η πρακτική αυτή, όπως λέει ο Μούτι, δημιούργησε «διπλή ζημιά»: υπονόμευσε την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα ιταλικά brands και πίεσε τις τιμές προς τα κάτω, χτυπώντας τους καλλιεργητές.
Με την Ευρώπη πλέον «δύσκολο προορισμό», όπως παραδέχονται και ειδικοί της παγκόσμιας αγοράς, η Κίνα παλεύει να διαχειριστεί την υπερπαραγωγή και να βρει αγοραστές. Μέχρι να ισορροπήσει εκ νέου η ζήτηση, το «κόκκινο βουνό» τοματοπολτού απειλεί να μείνει για καιρό στα κινεζικά εργοστάσια.
14°
