Γαλλία: Από την ελπιδοφόρο ανανέωση στην πολιτική αυτοχειρία
Η σταδιακή κατάρρευση του μακρονισμού από τις αρχές του ’24 κατέδειξε και τα όρια εντός των οποίων μπορεί να κινείται με ασφάλεια η 5η Γαλλική Δημοκρατία
Η κρίση στην κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν, τα όρια της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας και η άνοδος της ακροδεξιάς στη Γαλλία.
Όταν ο Εμανουέλ Μακρόν εντυπωσίαζε το 2017 τη διεθνή πολιτική σκηνή με την ηχηρή ανέλιξή του στο ύπατο αξίωμα της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας, οι αρμόδιοι επί των αναλύσεων σύγχρονοι μάντεις,ενίοτε δε και προφήτες, επιβεβαίωναν τα μηνύματα των οιωνών προβλέποντας την κυριαρχία του κεντρώου χώρου στη Γαλλία. Λάτρης του σημειολογικού γκολισμού, δηλαδή αυτού του μείγματος γαλλικού εθνικισμού και αστικού κλασικισμού, αλλά με έντονο το παραδοσιακό άρωμα της γαλλικής υπαίθρου, ο Μακρόν και η σύζυγός του, της οποίας υπήρξε μαθητής στη Λογοτεχνία και την Ιστορία, επιχείρησε να παντρέψει το νεωτερικό με το πολιτικό σύστημα που διοικεί τη χώρα από 1959. Διότι η 5η Γαλλική Δημοκρατία, πέρα από το Σύνταγμα και τη θεσμική τάξη που τη διέπει, επί της ουσίας ίδρυσε ένα καθεστώς, ένα σύστημα αναφοράς. Αυτό το σύστημα επέτρεψε στη Γαλλία να επιβιώσει από την απώλεια της Ινδοκίνας και κυρίως της Αλγερίας, αλλά και να αυτοαναπαραχθεί μετά τη λαίλαπα του Μάη του ’68.
Αυτός ο γάμος κράτησε μέχρι και τις αρχές του καλοκαιριού του 2024. Ήταν η χρονική στιγμή κατά την οποία ο Εμανουέλ Μακρόν ενέδωσε στον έμφυτο, ως φαίνεται, πολιτικό τυχοδιωκτισμό του, διαλύοντας τη Βουλή και προκηρύσσοντας βουλευτικές εκλογές. Προφανώς είχε την εντύπωση πως θα ήταν ο νικητής αυτής της παρτίδας πόκερ, μπλοφάροντας με την κίνηση διαφυγής προς τα εμπρός. Λάθος υπολογισμός. Ο Μακρόν άνοιξε τον Ασκό του Αιόλου και το Κουτί της Πανδώρας μαζί. Η μετεκλογική άλγεβρα απολύτως μη διαχειρίσιμη. Οι έδρες μοιραστήκαν επί της ουσίας στα τρία. Το ένα τρίτο πήγε στην άκρα δεξιά. Το άλλο σε ένα ιδεολογικό και κυρίως ιδεοληπτικό αριστερό συνονθύλευμα. Και το τελευταίο ένα τρίτο διαμελίστηκε μεταξύ ενός καταρρέοντος μακρονισμού και μιας ετοιμοθάνατης κεντροδεξιάς.
Έκτοτε ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας μετρά ήττες. Προσωπικές, ιδεολογικές, πολιτικές και κυβερνητικές. Η Γαλλία είναι η μοναδική πυρηνική δύναμη της ΕΕ, διαθέτει τον ισχυρότερο στρατό, είναι η 2η οικονομία της Ένωσης αλλά 1η δύναμη στην επιστημονική έρευνα και κυρίως στη στρατιωτική και διαστημική νέα τεχνολογία. Αυτή τη στιγμή το δημόσιο χρέος της αγγίζει το αστρονομικό ύψος των 3,7 τρισ. ευρώ. Με τα σημερινά μεγέθη, χρειάζεται μισό ελληνικό ΑΕΠ τον χρόνο για να εξυπηρετεί το χρέος της, αλλά όλα δείχνουν πως με τις νέες ρυθμίσεις, στις οποίες αναγκαστικά θα προβεί η όποια κυβέρνηση, οι απαιτήσεις εξυπηρέτησης του χρέους θα είναι υψηλότερες. Η Γαλλία είναι πολύ ισχυρή για να χρεοκοπήσει όπως η Ελλάδα. Είναι όμως και πολύ αδύναμη για να αντεπεξέλθει σε μια οικονομική και κοινωνική κρίση, λόγω των οικονομικών της αδιεξόδων.
Η θητεία του Μακρόν λήγει το 2027 και έχει ακόμη πάνω από ενάμιση χρόνο θεσμικά κατοχυρωμένη διάρκεια θητείας. Με τα πολιτικά δεδομένα της στιγμής είναι αδύνατο να εξαντληθεί ο απαιτούμενος συνταγματικός χρόνος μέχρι το τέλος της διακυβέρνησης του σημερινού προέδρου. Επομένως, δύο είναι τα βασικά σενάρια των οποίων η διαχείριση προβλέπεται από το Σύνταγμα.
1) Προκήρυξη βουλευτικών εκλογών έπειτα και από μια τελευταία προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης. Όλα δείχνουν πως στην παρούσα φάση τα αποτελέσματα μιας νέας εκλογικής αναμέτρησης θα οδηγούσαν είτε σε ένα νέο κοινοβουλευτικό τέλμα, αφού δεν θα υπάρξει καθαρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, είτε στην ανάδειξη της άκρας δεξιάς ως πλειοψηφούσας πολιτικής δύναμης. Στην περίπτωση αυτή, ο σημερινός πρόεδρος οδηγείται σε ένα μη διαχειρίσιμο αδιέξοδο και άρα σε έναν εκ των πραγμάτων εξαναγκασμό σε παραίτηση. Μιλάμε για πολύ ηχηρή ήττα.
Δεν είναι καθόλου λίγοι αυτοί που στο Παρίσι πιστεύουν πως πρέπει η χώρα να οδηγηθεί σε μια εκ βάθρων συνταγματική μεταρρύθμιση και σε ένα εκσυγχρονισμένο πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης. 1959-2025 – μιλάμε για 66 ολόκληρα χρόνια που το «Σύστημα Ντε Γκολ» κυβερνά τη Γαλλία. Μέχρι στιγμής ο ίδιος ο πρόεδρος της Γαλλίας διαβεβαιώνει δεξιά κι αριστερά ότι θα συνεχίσει τη θητεία του μέχρι το τέλος του 2027.
Στην έκδοση της 7ης Οκτωβρίου η Le Monde επισημαίνει: «Στη Γαλλία, η αποπομπή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το αξίωμά του διέπεται από το άρθρο 68 του Συντάγματος, το οποίο προβλέπει ότι ο Πρόεδρος μπορεί να απομακρυνθεί μόνο σε περίπτωση αδυναμίας εκτέλεσης των καθηκόντων του, που είναι προφανώς ασυμβίβαστη με την άσκηση των αρμοδιοτήτων του». Η «αδυναμία» αυτή μπορεί να αφορά τόσο την πολιτική όσο και την ιδιωτική συμπεριφορά του Προέδρου, υπό την προϋπόθεση ότι οι πράξεις του έχουν προσβάλει την αξιοπρέπεια του αξιώματός του.
Συγκεκριμένα, η διαδικασία ξεκινά με την υποβολή αιτιολογημένης πρότασης ψηφίσματος από τουλάχιστον 58 βουλευτές ή 35 γερουσιαστές. Αφού κριθεί αποδεκτή από την Επιτροπή Νομοθεσίας, η πρόταση πρέπει να εγκριθεί με πλειοψηφία δύο τρίτων (μετρούνται μόνο οι θετικές ψήφοι) στην Εθνοσυνέλευση και στη Γερουσία. Σε περίπτωση συμφωνίας των δύο Σωμάτων, το Κοινοβούλιο, που συνεδριάζει ως Ανώτατο Δικαστήριο, πρέπει να αποφανθεί, εντός ενός μηνός, με πλειοψηφία δύο τρίτων, σχετικά με την αποπομπή. Εάν ψηφιστεί, η αποπομπή τίθεται άμεσα σε ισχύ.
Είναι τουλάχιστον πιθανό, αν όχι απολύτως ορατό, το ενδεχόμενο η βασανιστική κατάρρευση του αποκαλούμενου «μακρονισμού» ή, κατά τη Liberation, της… «Μακρονίας» να οδηγήσει στην εδραίωση της πολιτικής κυριαρχίας της γαλλικής άκρας δεξιάς, που είναι και η εγγύτερη εκδοχή του «πρωτόγονου λαϊκισμού» σε σύγκριση με άλλες εκδοχές στην Ευρώπη.
13°
