Explainer: Γιατί η Γαλλία κινδυνεύει να γίνει ο νέος ασθενής της Ευρώπης - Αγώνας δρόμους για την κατάθεση του νέου προϋπολογισμού
Σε λιγότερο από δύο χρόνια η Γαλλία έχει αλλάξει πέντε πρωθυπουργούς. Σήμερα, το γαλλικό κοινοβούλιο αγωνίζεται να συγκεντρώσει πλειοψηφία ικανή να ψηφίσει έναν προϋπολογισμό, στη σκιά των απεργιών που κήρυξαν τα συνδικάτα. Η απεργία οδήγησε το ένα τρίτο των εκπαιδευτικών της χώρας σε απεργία και τα περισσότερα φαρμακεία να παραμείνουν κλειστά, ενώ πολλές γραμμές του μετρό στο Παρίσι έκλεισαν.
Την περασμένη Παρασκευή, ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε το γαλλικό χρέος, καθιστώντας ενδεχομένως πιο ακριβό τον δανεισμό για τη γαλλική κυβέρνηση, αντανακλώντας τις αυξανόμενες αμφιβολίες σχετικά με τη σταθερότητα και την ικανότητα της Γαλλίας να εξυπηρετήσει το χρέος της. Η πιθανότητα να χρειαστεί να στραφεί η χώρα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για δάνειο ή να χρειαστεί παρέμβαση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν αποτελεί πλέον ένα φανταστικό σενάριο.
Η Γαλλία έχει μερικά πλεονεκτήματα: ο πλούτος, οι υποδομές της, η θεσμική ανθεκτικότητα, θα τη βοηθήσουν να ξεπεράσει αυτό που πολλοί θεωρούν ως ένα ιστορικό σημείο καμπής. Υπάρχει όμως και ένα άλλο σενάριο: η Γαλλία να αναδυθεί μόνιμα αποδυναμωμένη, θύμα εξτρεμιστών της αριστεράς και της δεξιάς, ένας νέος ασθενής της Ευρώπης, όπως σημειώνει το BBC. Από τις αρχές του καλοκαιριού του 2024, αντί στη χώρα να δημιουργηθεί μια ισχυρότερη βάση για διακυβέρνηση, το νέο κοινοβούλιο ήταν πλέον χωρισμένο σε τρία μέρη: κέντρο, αριστερά και ακροδεξιά. Ο Μισέλ Μπαρνιέ και στη συνέχεια ο Φρανσουά Μπαϊρού διστάζουν να διανύσουν μερικούς μήνες ως πρωθυπουργοί, αλλά και οι δύο απάντησαν στο κεντρικό ερώτημα που αντιμετωπίζουν όλες οι κυβερνήσεις: πώς πρέπει το κράτος να συγκεντρώνει και να δαπανά τα χρήματά του.
Ο Φρανσουά Μπαϊρού, ένας 74χρονος κεντρώος, μετέτρεψε το ζήτημα του γαλλικού χρέους σε τοτέμ - το οποίο τώρα ανέρχεται σε περισσότερα από 3 τρισεκατομμύρια ευρώ ή περίπου στο 114% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Ήθελε να σταθεροποιήσει τις αποπληρωμές μειώνοντας κατά 44 δισεκατομμύρια ευρώ τον προϋπολογισμό του 2026. Οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι πολλοί ψηφοφόροι στέκονταν κατά των ιδεών του πρωθυπουργού. Ειδικά κατά της κατάργησης δύο εθνικών αργιών για να καλυφθούν οι δαπάνες για περισσότερη άμυνα.
Η άμεση λύση του Εμανουέλ Μακρόν ήταν να εμπιστευτεί ένα μέλος του στενού του κύκλου. Ο Σεμπαστιάν Λεκορνύ, ο 39χρονος που διορίστηκε πρωθυπουργός την περασμένη εβδομάδα έγινε έμπιστος του προέδρου κατά τη διάρκεια βραδινών συναντήσεων με ουίσκι και κουβέντα στα Ηλύσια Πεδία. Μετά τον διορισμό, ο Μακρόν δήλωσε πεπεισμένος ότι «μια συμφωνία μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων είναι εφικτή, με σεβασμό στις πεποιθήσεις καθεμίας». Λέγεται ότι ο Μακρόν εκτιμά την αφοσίωση του Λεκορνύ και την αίσθηση ότι ο πρωθυπουργός του δεν έχει εμμονή με το δικό του πολιτικό μέλλον.
Μετά από εντάσεις με τους δύο προκατόχους του - Μισέλ Μπαρνιέ και Φρανσουά Μπαϊρού - σήμερα ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός τα βρίσκουν μεταξύ τους. «Με τον Λεκορνύ, ουσιαστικά σημαίνει ότι ο Μακρόν είναι πρωθυπουργός», υποστηρίζει ο οικονομολόγος Φιλίπ Αγιόν. Ο Μακρόν θέλει ο Λεκορνύ να κάνει μια αλλαγή. Από το να κλίνει κυρίως προς την πολιτική δεξιά, ο Μακρόν θέλει τώρα μια συμφωνία με την αριστερά - και συγκεκριμένα με το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS).
Αγώνας δρόμου για την κατάθεση του προϋπολογισμού
Σύμφωνα με το νόμο, ο Λεκορνύ πρέπει να έχει καταθέσει προϋπολογισμό έως τα μέσα Οκτωβρίου. Αυτός πρέπει στη συνέχεια να ψηφιστεί έως το τέλος του έτους. Αριθμητικά, ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να το κάνει αυτό είναι αν το κεντρώο μπλοκ του συνεργαστεί από «μετριοπαθείς» από τα δεξιά και τα αριστερά του - με άλλα λόγια τους συντηρητικούς Ρεπουμπλικάνους (LR) και τους Σοσιαλιστές (PS). Αλλά το πρόβλημα είναι το εξής: κάθε παραχώρηση προς τη μία πλευρά αυξάνει μόνο την πιθανότητα να αποχωρήσει η άλλη πλευρά.
Για παράδειγμα, οι Σοσιαλιστές απαιτούν έναν πολύ χαμηλότερο στόχο για τη μείωση του χρέους. Θέλουν έναν φόρο στους υπερπλούσιους επιχειρηματίες και την κατάργηση της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος του Μακρόν του 2023 (η οποία αύξησε το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στα 64 έτη). Αλλά αυτές οι ιδέες αποτελούν ανάθεμα για τους φιλοεπιχειρηματίες Ρεπουμπλικάνους, οι οποίοι έχουν απειλήσει να ψηφίσουν κατά οποιουδήποτε προϋπολογισμού τις περιλαμβάνει. Το κύριο συνδικάτο εργοδοτών MEDEF (Mouvement des Entreprises de France) έχει μάλιστα δηλώσει ότι θα διοργανώσει τις δικές του «μαζικές διαδηλώσεις» εάν η απάντηση του Λεκορνύ στο αδιέξοδο του προϋπολογισμού είναι η αύξηση των φόρων.
Αυτό που κάνει την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη είναι ο χρόνος: η επικείμενη αποχώρηση του Μακρόν καθιστά ακόμη πιο απίθανο να κάνει παραχωρήσεις οποιαδήποτε πλευρά. Υπάρχουν σημαντικές δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο και στη συνέχεια οι προεδρικές εκλογές τον Μάιο του 2027. Σε κάθε άκρο της πολιτικής σκακιέρας βρίσκονται ισχυρά κόμματα - ο Εθνικός Συναγερμός (RN) στα δεξιά, η Ανυπότακτη Γαλλία (LFI) στα αριστερά - τα οποία είναι έτοιμα να στηλιτεύσουν το παραμικρό σημάδι συμβιβασμού με το κέντρο.
Το σενάριο καταστροφής του Μακρόν και το ΔΝΤ
Η εναλλακτική λύση είναι η αποτυχία και η παραίτηση ενός ακόμη πρωθυπουργού. Αυτό είναι το σενάριο της καταστροφής του Μακρόν: μια ακόμη διάλυση που οδηγεί σε περισσότερες εκλογές, τις οποίες ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν μπορεί να κερδίσει αυτή τη φορά. Ή ακόμα – όπως απαιτούν ορισμένοι – την παραίτηση του ίδιου του Μακρόν.
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Φιλίπ Ντεσερτίν, διευθυντή του Ινστιτούτου Υψηλών Χρηματοοικονομικών στο Παρίσι, «δεν μπορούμε απλώς να απορρίψουμε την υπόθεση της παρέμβασης του ΔΝΤ, όπως κάνουν οι πολιτικοί. Είναι σαν να βρισκόμαστε πάνω σε ένα ανάχωμα. Φαίνεται αρκετά συμπαγές. Όλοι στέκονται πάνω του και μας λένε συνέχεια ότι είναι συμπαγές. Αλλά από κάτω η θάλασσα το κατατρώει, μέχρι που μια μέρα όλα ξαφνικά καταρρέουν. Δυστυχώς, αυτό θα συμβεί αν συνεχίσουμε να μην κάνουμε τίποτα».
Σύμφωνα με τη Françoise Fressoz της εφημερίδας Le Monde, «Όλοι έχουμε εθιστεί πλήρως στις δημόσιες δαπάνες. Είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται από κάθε κυβέρνηση εδώ και μισό αιώνα -αριστεράς και δεξιάς- για να σβήσει τις φλόγες της δυσαρέσκειας και να αγοράσει κοινωνική ειρήνη. Όλοι μπορούν τώρα να καταλάβουν ότι αυτό το σύστημα έχει τελειώσει τον κύκλο του. Βρισκόμαστε στο τέλος του παλιού κράτους πρόνοιας. Αλλά κανείς δεν θέλει να πληρώσει το τίμημα ή να αντιμετωπίσει τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν».
Αυτό που συμβαίνει τώρα στη Γαλλία είναι η συγκυρία πολλών κρίσεων ταυτόχρονα: πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής - και αυτό είναι που κάνει τη στιγμή να μοιάζει τόσο σημαντική.
Σύμφωνα με τον δημοσκόπο Ζερόμ Φουρκέ «είναι σαν ένα ακατανόητο θεατρικό έργο που παίζεται μπροστά σε ένα άδειο θέατρο». Στους ψηφοφόρους λένε ότι το χρέος είναι ζήτημα εθνικής ζωής ή θανάτου, αλλά πολλοί είτε δεν το πιστεύουν είτε δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί θα έπρεπε να είναι αυτοί που πρέπει να πληρώσουν.
15°
