Covid-19: «Η αδελφή μας πέθανε από καρκίνο εξαιτίας των θεωριών συνωμοσίας της μητέρας μας»

Ο Gabriel και ο Sebastian Shemirani παρακολούθησαν με ανησυχία καθώς η μητέρα τους, Kate, απέκτησε φήμη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, και τελικά απομακρύνθηκε από τον κατάλογο νοσηλευτών λόγω της διάδοσης παραπληροφόρησης για τον Covid‑19.

Στη συνέχεια, η αδερφή τους Paloma διαγνώστηκε με καρκίνο. Οι γιατροί της είπαν ότι υπήρχε υψηλή πιθανότητα επιβίωσης με χημειοθεραπεία. Όμως το 2024, επτά μήνες μετά, πέθανε — αφού αρνήθηκε τη θεραπεία.

Οι αδελφοί κατηγορούν τις αντιεπιστημονικές θεωρίες της μητέρας τους για τον θάνατο της Paloma σε ηλικία 23 ετών — καθώς οι ογκολόγοι δηλώνουν στο BBC Panorama ότι αυτές οι πεποιθήσεις γίνονται όλο και πιο αποδεκτές.

Ο μεγαλύτερος αδελφός της, ο Sebastian, λέει: «Η αδερφή μου πέθανε ως άμεση συνέπεια των ενεργειών και πεποιθήσεων της μητέρας μας και δεν θέλω κανένας άλλος να βιώσει τον ίδιο πόνο ή απώλεια που νιώθω εγώ».

Και οι δύο αδελφοί λένε ότι επικοινώνησαν μαζί μου εξαιτίας της Paloma σε ελπίδα να αποτρέψουν άλλους θανάτους, και πιστεύουν ότι οι εταιρείες κοινωνικών μέσων πρέπει να λάβουν πιο αυστηρά μέτρα κατά της ιατρικής παραπληροφόρησης — την οποία το BBC βρήκε να προωθείται ενεργά σε αρκετές μεγάλες πλατφόρμες.

«Δεν μπόρεσα να σώσω την αδερφή μου από τον θάνατο. Αλλά θα σήμαινε τα πάντα για μένα αν μπορούσα να κάνω ώστε να μην ήταν απλά ένας ακόμα άνθρωπος που πεθαίνει με αυτό τον τρόπο», λέει ο Gabriel.

Ο ογκολόγος Dr Tom Roques, αντιπρόεδρος του Royal College of Radiologists, που εκπροσωπεί επίσης ειδικούς στον καρκίνο, δηλώνει ότι γίνεται όλο και πιο δύσκολο να καταπολεμηθεί η ιατρική παραπληροφόρηση, εξαιτίας της προβολής προσώπων όπως ο Robert F. Kennedy Jr., οι οποίοι είχαν εκφράσει επιστημονικά ανεπαρκείς απόψεις .

Όταν έχεις έναν υπουργό Υγείας των ΗΠΑ που «προωθεί ενεργά απόψεις όπως η σύνδεση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού, που έχουν καταρριφθεί πριν χρόνια, τότε αυτό κάνει πολύ ευκολότερο για άλλους να διαδίδουν ψευδείς απόψεις», λέει.

«Νομίζω ο κίνδυνος είναι ότι όλο και πιο επιβλαβείς εναλλακτικές θεραπείες γίνονται πιο mainstream. Αυτό μπορεί να βλάψει ενεργά ανθρώπους».

«Θεωρίες συνωμοσίας στο δρόμο για το σχολείο»

Η Paloma και ο δίδυμος αδελφός της Gabriel, μαζί με τον Sebastian και τη μικρότερη αδελφή τους, μεγάλωσαν στη μικρή πόλη Uckfield στο Sussex, όπου εκτέθηκαν σε θεωρίες συνωμοσίας στο σπίτι, λένε οι αδελφοί.

«Το “soundtrack” στο δρόμο για το σχολείο», λέει ο Gabriel, ήταν ο συνωμοσιολόγος Alex Jones που μιλούσε για τη σφαγή του Sandy Hook ως στημένη ή ότι οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου «ήταν εσωτερική δουλειά».

Οι αδελφοί λένε ότι ο πατέρας τους ήταν αυτός που πρώτος ασχολήθηκε με τις θεωρίες συνωμοσίας, κάτι που κέντρισε το ενδιαφέρον της μητέρας τους. Τα παιδιά απορρόφησαν εξωφρενικές ιδέες, όπως ότι η Βασιλική Οικογένεια είναι μεταμορφούμενοι σαύρονες, λέει ο Gabriel. «Ως παιδί εμπιστεύεσαι τους γονείς σου. Οπότε βλέπεις αυτό ως αλήθεια», λέει.

Ο Sebastian πιστεύει ότι η μητέρα τους χρησιμοποιούσε αυτές τις ιδέες για να τους ελέγχει. Σε μία περίσταση, η Kate αποφάσισε ότι το wi‑fi ήταν επικίνδυνο και το απενεργοποίησε στο σπίτι, λέει, αγνοώντας τις εκκλήσεις του ότι είχε να υποβάλει εργασία για τις GCSE. «Αυτό τροφοδότησε μόνο τη χαρά που είχε για τη χρήση του παράλογου συστήματος πεποιθήσεών της για να με ελέγχει», λέει.

Σύμφωνα με τους γιους της, οι αντι-ιατρικές απόψεις της Kate ενισχύθηκαν το 2012, όταν διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού.

Αν και αφαιρέθηκε ο όγκος μέσω χειρουργείου, πιστώνει τις εναλλακτικές θεραπείες για την ανάρρωσή της και λέει online ότι χρησιμοποίησε ένα πρόγραμμα με χυμούς και ίσως coffee enemas για να γίνει «free από τον καρκίνο». Δεν χρησιμοποιεί τη λέξη «θεραπεύτηκα».

Η Paloma απορρόφησε κάποιες από αυτές τις ιδέες, λέει η Chantelle, μία από τις καλύτερές της φίλες από το σχολείο. «Η Paloma μιλούσε για τη μητέρα της που θεραπεύτηκε, και πίστευε ότι το αντηλιακό μπορούσε να προκαλέσει καρκίνο. Θυμάμαι ότι κάηκε τόσο πολύ στο σχολείο», λέει.

Μετά το διαζύγιο των γονιών τους, ο Gabriel και ο Sebastian απομακρύνθηκαν από τη μητέρα τους. Αλλά η Paloma διατήρησε επαφή μαζί της, ακόμη και όταν μπήκε στο Cambridge το 2019.

«Η στρατηγική της Paloma ήταν να εξευμενίζει, να είναι γλυκιά, να προσπαθεί να κερδίσει την αγάπη που δεν είχε λάβει πιο πριν», λέει ο Sebastian.

Μηνύματα που η Paloma μοιράστηκε με τον τότε σύντροφό της Ander Harris — και τα οποία έχει κοινοποιήσει στο BBC — αποκαλύπτουν μια σχέση με τη μητέρα της που είχε στιγμές αγάπης και φροντίδας, αλλά και στιγμές που η Paloma θεωρούσε τοξική και καταχρηστική.

Τα Χριστούγεννα του 2022, είπε στον Ander ότι η μητέρα της την κατηγορούσε επειδή άλλα παιδιά δεν είχαν έρθει σπίτι για τα Χριστούγεννα. «Είμαι τόσο τόσο τόσο άρρωστη που με κακοποιούν», έγραψε, υπονοώντας με μια βρισιά ότι αυτή η συμπεριφορά συνέβαινε συνέχεια.

Η μητέρα της συνέχιζε να μπαίνει στο δωμάτιό της και να είναι «κακιά», έγραψε η Paloma, προσθέτοντας ότι τη χτύπησε. Η Paloma έφυγε για το σπίτι μιας φίλης. Αργότερα έστειλε στο μήνυμά της αποχαιρετισμού στη μητέρα της, λέγοντας ότι ήταν «η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Με πλήγωσες κάθε φορά που σε άφησα να μπεις και δεν θα το ξανακάνω ποτέ. Έχω βαθιά πληγωθεί».

Στο πανεπιστήμιο, η Paloma φαίνεται να απομακρύνεται από τις πεποιθήσεις της μητέρας της κάποιες φορές. Η Chantelle λέει ότι άρχισε να τρώει κρέας και να χρησιμοποιεί οδοντόκρεμα με φθόριο. Όμως και η Chantelle και ο Ander λένε ότι παρέμεινε σκεπτική σχετικά με το εμβόλιο για την Covid‑19 και αρνήθηκε να το κάνει.

«Ανησυχία σχετικά με την επιρροή των γονιών»

Στα τέλη του 2023, λίγο μετά την αποφοίτησή της, η Paloma άρχισε να έχει πόνους στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή. Πήγε στο νοσοκομείο.

Οι γιατροί υπέθεταν ότι μπορεί να ήταν όγκος, αλλά ο Ander λέει ότι εκείνη και η Paloma, «μία από τις πιο έξυπνες ανθρώπους που έχω γνωρίσει», αρχικά είχαν την ελπίδα ότι δεν θα ήταν κακοήθης. Η Paloma έκανε χιούμορ, αποκαλώντας τον όγκο «Maria the Lung Mass».

Όμως στις 22 Δεκεμβρίου, η Paloma και ο Ander πήγαν στο Νοσοκομείο Maidstone, όπου οι γιατροί της έκαναν τη διάγνωση: non-Hodgkin λέμφωμα. Αν δεν αντιμετωπιστεί, αυτός ο τύπος καρκίνου μπορεί να αποβεί θανατηφόρος, αλλά οι γιατροί είπαν στην Paloma ότι είχε 80% πιθανότητα ίασης αν έκανε χημειοθεραπεία.

Η Paloma ενημέρωσε τη μητέρα της. Ο Ander λέει ότι η Paloma ήθελε ακόμα τη στήριξή της, παρότι η σχέση τους είχε πρόσφατα περάσει δύσκολες φάσεις. Η Kate είπε ότι θα πήγαινε στο νοσοκομείο. Η Paloma όμως ανησυχούσε γι’ αυτό, λέει ο σύντροφός της, και μίλησε με το προσωπικό για τις ανησυχίες της.

Τα στοιχεία που είδε το BBC δείχνουν ότι οι σκέψεις της Paloma ίσως επηρεάστηκαν από τη μητέρα της τις δύο ημέρες που έμεινε στο νοσοκομείο.

Η Kate έστειλε μήνυμα στον Ander: «ΠΕΣ ΤΗΣ ΤΗΣ PALOMA ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΟΓΡΑΨΕΙ [Ή] ΝΑ ΣΥΜΦΩΝΗΣΕΙ ΛΕΚΤΙΚΑ ΓΙΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Ή ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΘΕΡΑΠΕΙΑ».

Ο Ander και η μητέρα του, που επίσης ήταν εκεί, εξέφρασαν στους νοσοκομειακούς υπαλλήλους ανησυχίες σχετικά με τις πεποιθήσεις της Kate και τη σχέση της με την Paloma.

Το προσωπικό μοιράστηκε μεταξύ τους ανησυχίες για την ασφάλεια της Paloma λόγω «επιρροής του γονέα», αλλά επίσης πίστευε ότι είχε τη νοητική ικανότητα να λάβει δικές της αποφάσεις.

Για συμβουλή, η Paloma επικοινώνησε με πρώην σύντροφο της Kate, τον Patrick Vickers, με τον οποίο είχε καλή σχέση, λέει ο Ander. Εκείνος ήταν εναλλακτικός θεραπευτής.

Όταν η Paloma τον ρώτησε για την «80% πιθανότητα ίασης» που ανέφεραν οι γιατροί, ο κ. Vickers είπε ότι ήταν «υπερβολική». Της πρότεινε να αρχίσει τη θεραπεία Gerson και να εξετάσει το ενδεχόμενο χημειοθεραπείας μόνο αν τα συμπτώματα δεν βελτιώνονταν μετά από έξι εβδομάδες.

Ο κ. Vickers είπε στο BBC ότι οποιεσδήποτε «υποθέσεις ότι διαδραμάτισα ρόλο στο θάνατο της είναι νομικά ανακριβείς». Είπε επίσης ότι μοιράστηκε έγγραφα με το BBC υπέρ της θεραπείας Gerson.

Η θεραπεία Gerson περιλαμβάνει αυστηρή φυτοφαγική διατροφή, μαζί με χυμούς, συμπληρώματα και coffee enemas. Κάποιοι ισχυρίζονται — χωρίς επιστημονικά στοιχεία — ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία διαφόρων καρκίνων.

Η Paloma ανησυχούσε για τις αρνητικές παρενέργειες της χημειοθεραπείας, λέει ο Ander, καθώς μπορεί να προκαλέσει κόπωση, αδιαθεσία, απώλεια μαλλιών και να επηρεάσει τη γονιμότητα. Το προσωπικό νοσηλείας της μίλησε για κατάψυξη ωαρίων και περούκες όταν διαγνώστηκε.

Αλλά η φιλανθρωπική οργάνωση Cancer Research UK λέει ότι η θεραπεία Gerson μπορεί επίσης να έχει σοβαρές παρενέργειες, όπως αφυδάτωση, φλεγμονή του εντέρου, και προβλήματα στην καρδιά και τους πνεύμονες.

Κάποια στιγμή στις δύο ημέρες στο νοσοκομείο, λέει ο Ander, η Paloma πήρε την απόφαση. Αποφάσισε να μην συνεχίσει τη χημειοθεραπεία — τουλάχιστον για την ώρα — και θα δοκίμαζε πρώτα τη θεραπεία Gerson.

Στις 23 Δεκεμβρίου, η Kate έστειλε ηχητικό μήνυμα στον Ander δίνοντάς του οδηγίες να οδηγήσει την Paloma σπίτι της, λέγοντας ότι είχε κανονίσει γιατρούς. Είπε ότι ο χρόνος της Paloma με μια φίλη που ήθελε να δει θα έπρεπε να είναι περιορισμένος τα Χριστούγεννα — και πρόσθεσε ότι μπορούσαν «να τη δουν ίσως μισή ώρα ή ό,τι θέλουν εδώ, ή να το κάνουν μέσω FaceTime».

Ο Ander λέει ότι ένιωσε ότι δεν μπορούσε να αντιταχθεί. Η Paloma «ήταν σε κατάσταση μάχης ή φυγής και πραγματικά ήθελε να τη φροντίσουν και, ξέρεις, να μην πάρει τις δύσκολες αποφάσεις», λέει. «Η μητέρα της κάπως επέπεσε κι εκμεταλλεύτηκε αυτό».

Προώθηση παραπληροφόρησης

Η Kate Shemirani προωθεί ιδέες που συνέστησε στην κόρη της σε ευρύτερο κοινό στο διαδίκτυο. Πρώην νοσηλεύτρια του NHS τη δεκαετία του 1980, ονομάζει τον εαυτό της «Natural Nurse» στα social media.

Στην ιστοσελίδα της, πουλάει κουκούτσια βερίκοκου για τα «πιθανά οφέλη για την υγεία», μαζί με διατροφικά συμπληρώματα, και παρέχει πληροφορίες και συμβουλές.

Χρεώνει περίπου £70 για ετήσια συνδρομή στην ιστοσελίδα της, και χρεώνει ασθενείς — συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν καρκίνο — £195 για μία συνεδρία αποτελούμενη από 12‑εβδομαδιαίο πρόγραμμα.

Στα social media ανεβάζει βίντεο προωθώντας τα προϊόντα της και μερικές φορές επικρίνει «άλλους που δεν έχουν πληροφορίες» επειδή αντιμετωπίζουν τον καρκίνο με χημειοθεραπεία, ή «αντλούν αέριο μουστάρδας στις φλέβες τους», όπως το χαρακτηρίζει.

Όταν ξέσπασε η πανδημία Covid το 2020, η Kate Shemirani υπήρξε ένας από πολλούς influencers θεωριών συνωμοσίας που βρήκαν ευρύτερο κοινό. Οι πεποιθήσεις της φαίνεται να εξελίχθηκαν από εναλλακτικές ιδέες υγείας σε εκτεταμένες αντι-εμβολιαστικές, αντι-κατεστημένες θεωρίες.

Προώθησε τις ψευδείς απόψεις ότι η πανδημία ήταν φάρσα, ότι τα εμβόλια ήταν μέρος σχεδίου μαζικής εξόντωσης, και ότι γιατροί και νοσηλευτές θα έπρεπε να τιμωρηθούν για το ρόλο τους.

Το 2021, μια επιτροπή του Nursing and Midwifery Council αποφάσισε ότι η Kate Shemirani θα έπρεπε να διαγραφεί από τον κατάλογο νοσηλευτών για την προώθηση παραπληροφόρησης για την πανδημία. Πολλές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ανέστειλαν επίσης τα προφίλ της. «Έπεσε στην αφάνεια», λέει ο Sebastian.

Αλλά όταν ο Elon Musk αγόρασε το X το 2022, πολλοί λογαριασμοί θεωριών συνωμοσίας επανήλθαν, συμπεριλαμβανομένου της Kate. Επανενεργοποιήθηκε και στο Facebook και έκανε λογαριασμό στο TikTok.

Το κοινό της έχει αυξηθεί ξανά — τους τελευταίους έξι μήνες τα περιεχόμενά της έχουν προβληθεί περισσότερες από 4,5 εκατομμύρια φορές στις μεγάλες πλατφόρμες. Βρήκα δεκάδες σχόλια στο X όπου καλεί ανθρώπους να έρθουν σε επαφή μαζί της, συμπεριλαμβανομένων και αυτών με καρκίνο.

Το TikTok λέει ότι έκλεισε τον λογαριασμό της Kate Shemirani για παραβίαση πολιτικών παραπληροφόρησης. Σύμφωνα με τη Meta, το Instagram και το Facebook δεν επιτρέπουν επιβλαβή ιατρική παραπληροφόρηση.

Απόσυρση υποστήριξης ζωής

Η Paloma συνέχισε με τη θεραπεία Gerson. Κάποιες από τις φίλες της παρατήρησαν πως γινόταν ολοένα πιο άρρωστη.

Σε μία βιντεοκλήση, λέει η Chantelle, η Paloma είπε ότι είχε νέο όγκο στη μασχάλη, και η μητέρα της της είχε πει ότι αυτό σήμαινε πως ο καρκίνος έβγαινε από το σώμα της. «Ήξερα πως πραγματικά δυσκολευόταν», λέει, προσθέτοντας ότι η Paloma είπε ότι είχε χάσει τον έλεγχο των σωματικών της λειτουργιών.

Αλλά λέει ότι η Paloma επίσης αισθανόταν πως την πίεζαν οι γιατροί και οι φίλοι να ξανασκεφτεί την απόφασή της να ακολουθήσει εναλλακτικές θεραπείες. Η Chantelle λέει ότι η ίδια δεν συμφωνούσε ούτε με την εναλλακτική θεραπεία, αλλά ήθελε να είναι εκεί για τη φίλη της.

Η Paloma ανέφερε ότι άλλοι προσπαθούσαν να της αλλάξουν γνώμη και συζήτησε για το ενδεχόμενο να «τους κόψει» από τη ζωή της, προσθέτει η Chantelle. «Σκέφτηκα ότι δεν θέλω να με κόψει, ειδικά όταν δυσκολευόταν έτσι», λέει.

Μέσα στους μήνες που μιλούσαν τηλεφωνικά, η Chantelle λέει ότι παρατήρησε ότι η Kate Shemirani «φρόντιζε πολύ καλά την Paloma». Αλλά δεν πιστεύει ότι η Paloma θα είχε πάρει τις ίδιες αποφάσεις χωρίς τη μητέρα της.

«Δεν νομίζω ότι η ιδεολογία της ήταν αρκετά ισχυρή για να πάρει αυτές τις αποφάσεις είναι προσωπική μου άποψη. Οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές απόψεις για αυτά τα πράγματα, αλλά νομίζω ότι η μητέρα της έπαιξε τεράστιο, τεράστιο ρόλο», λέει η Chantelle.

Τον Μάρτιο του 2024, η Paloma έκοψε τη σχέση της με τον Ander. Άλλοι φίλοι και συγγενείς ένιωσαν ότι η Kate την απομάκρυνε από αυτούς.

Ο Gabriel λέει ότι ζήτησε να συναντήσει την Paloma λίγο μετά τη διάγνωσή της, αλλά εκείνη είπε ότι δεν μπορούσε να βγει έξω λόγω «κακής ατμόσφαιρας». Η μητέρα της την είχε πείσει ότι ο «υγρός αέρας» θα την έκανε να αρρωστήσει περισσότερο, λέει.

Οι Sebastian και Gabriel ανησύχησαν τόσο πολύ που ο Gabriel ξεκίνησε μια νομική υπόθεση. Δεν υποστήριζε ότι η Paloma δεν είχε νοητική ικανότητα, αλλά ήθελε να γίνει αξιολόγηση της κατάλληλης ιατρικής θεραπείας γι’ αυτήν.

Αλλά τα γεγονότα τους πρόλαβαν και η υπόθεση έκλεισε χωρίς συμπέρασμα τον Ιούλιο — επειδή η Paloma είχε πεθάνει.

Ο Gabriel έμαθε για τον θάνατο της αδελφής του μερικές ημέρες αργότερα, μέσω τηλεφωνικής κλήσης από τον δικηγόρο τους. Έπρεπε να το πει στον αδελφό του. «Είναι σαν να καιγόσουν ζωντανός και αισθάνεσαι τον καυτό πόνο κάθε φορά που το λες», λέει ο Gabriel.

Ο Sebastian λέει ότι ένοιωσε ένοχος. «Δεν το έχω ξεπεράσει καθόλου», λέει.

Όταν το άκουσε ο Ander, «έσπασα», λέει. «Ήμουν απλά, όπως, να ουρλιάζω και να κλαίω με όλη μου τη δύναμη».

Η Paloma υπέστη καρδιακή προσβολή λόγω του όγκου της. Την μετέφεραν στο νοσοκομείο, αλλά μετά από μερικές ημέρες, εκλεισαν την υποστήριξη ζωής.

Ένας ιατροδικαστικός έλεγχος αναμένεται να ξεκινήσει τον επόμενο μήνα για να διαπιστωθούν οι συνθήκες του θανάτου της Paloma.

Η Kate Shemirani έχει προωθήσει μια σειρά αναπόδεικτων θεωριών στα social media και σε περιθωριακά πολιτικά podcasts για το πώς πιστεύει ότι η Paloma δολοφονήθηκε από το ιατρικό προσωπικό — και ότι ακολούθησε συγκάλυψη. Το BBC δεν έχει δει στοιχεία για να υποστηρίξει αυτούς τους ισχυρισμούς.

Ο θάνατος της Paloma ήταν καταστροφικός για την οικογένειά της και τους αγαπημένους της. Αλλά για τον Sebastian και τον Gabriel, είναι επίσης προειδοποίηση για τις πιθανές συνέπειες για ανθρώπους που πιστεύουν σε αντι-ιατρικές θεωρίες συνωμοσίας, όπως αυτές της μητέρας τους.