Εχplainer: Γιατί είναι τόσο κρίσιμες οι σπάνιες γαίες της Ουκρανίας και γιατί τις θέλει ο Τραμπ;

Η Ουκρανία δήλωσε την Παρασκευή ότι στοχεύει να ολοκληρώσει τις συνομιλίες μέχρι το τέλος της επόμενης εβδομάδας σχετικά με μια συμφωνία με την Ουάσινγκτον για την από κοινού εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων, μια συμφωνία που οι Ουκρανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι θα συμβάλει σε κάποιο βαθμό στην αποδυνάμωση της αμερικανικής υποστήριξης προς αυτούς στον πόλεμό τους με τη Ρωσία.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι θέλει η Ουκρανία να προμηθεύει τις Ηνωμένες Πολιτείες με ορυκτά σπάνιων γαιών ως μια μορφή πληρωμής για την οικονομική υποστήριξη των πολεμικών προσπαθειών της χώρας εναντίον της Ρωσίας.

Ακολουθεί μια επισκόπηση των κρίσιμων ορυκτών, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών, και άλλων φυσικών πόρων στην Ουκρανία που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν τις ΗΠΑ και άλλους εταίρους:

Τι είναι και που χρησιμοποιούνται;

Οι σπάνιες γαίες είναι μια ομάδα 17 μετάλλων που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μαγνητών που μετατρέπουν την ενέργεια σε κίνηση για ηλεκτρικά οχήματα, κινητά τηλέφωνα, πυραυλικά συστήματα και άλλα ηλεκτρονικά συστήματα. Δεν υπάρχουν βιώσιμα υποκατάστατα. Το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ θεωρεί 50 ορυκτά κρίσιμα, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών, όπως το νικέλιο και το λίθιο. Τα κρίσιμα ορυκτά είναι απαραίτητα για βιομηχανίες όπως η άμυνα, οι συσκευές υψηλής τεχνολογίας, η αεροδιαστημική και η πράσινη ενέργεια.

Τι διαθέτει η Ουκρανία;

Η Ουκρανία διαθέτει κοιτάσματα 22 από τα 34 ορυκτά που χαρακτηρίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως κρίσιμα, σύμφωνα με στοιχεία. Περιλαμβάνουν βιομηχανικά και κατασκευαστικά υλικά, σιδηροκράματα, πολύτιμα και μη σιδηρούχα μέταλλα και ορισμένα στοιχεία σπάνιων γαιών.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωλογίας της Ουκρανίας, η χώρα διαθέτει σπάνιες γαίες, όπως το λανθάνιο και το κίριο, που χρησιμοποιούνται στις τηλεοράσεις και τον φωτισμό, το νεοδύμιο, που χρησιμοποιείται σε ανεμογεννήτριες και μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, και το έρβιο και το ύτριο, οι εφαρμογές των οποίων κυμαίνονται από την πυρηνική ενέργεια έως τα λέιζερ. Η έρευνα που χρηματοδοτείται από την ΕΕ δείχνει επίσης ότι η Ουκρανία διαθέτει αποθέματα σκανδίου. Τα λεπτομερή στοιχεία είναι ταξινομημένα.

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ανέφερε ότι η Ουκρανία είναι επίσης βασικός δυνητικός προμηθευτής λιθίου, βηρυλλίου, μαγγανίου, γαλλίου, ζιρκονίου, γραφίτη, απατίτη, φθορίου και νικελίου.

Η Κρατική Γεωλογική Υπηρεσία δήλωσε ότι η Ουκρανία διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα επιβεβαιωμένα αποθέματα λιθίου στην Ευρώπη, το οποίο εκτιμάται σε 500.000 μετρικούς τόνους - ζωτικής σημασίας για μπαταρίες, κεραμικά και γυαλί.

Η χώρα διαθέτει αποθέματα τιτανίου, τα οποία βρίσκονται κυρίως στις βορειοδυτικές και κεντρικές περιοχές της, ενώ το λίθιο βρίσκεται στο κέντρο, στα ανατολικά και στα νοτιοανατολικά. Τα αποθέματα γραφίτη της Ουκρανίας, βασικό συστατικό στις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων και στους πυρηνικούς αντιδραστήρες, αντιπροσωπεύουν το 20% των παγκόσμιων πόρων. Τα κοιτάσματα βρίσκονται στο κέντρο και στα δυτικά. Η Ουκρανία διαθέτει επίσης σημαντικά αποθέματα άνθρακα, αν και τα περισσότερα βρίσκονται πλέον υπό τον έλεγχο της Ρωσίας σε κατεχόμενα εδάφη.

Τι έχει πει το Κίεβο για τα ορυκτά του;

Ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε στο Reuters στις 7 Φεβρουαρίου ότι είναι έτοιμος να κάνει μια συμφωνία με τον Τραμπ που θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή των ΗΠΑ στην ανάπτυξη των τεράστιων κοιτασμάτων κρίσιμων ορυκτών της συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών.

Ο Ζελένσκι εξέφρασε αρχικά την ιδέα στη στρατηγική του «σχεδίου νίκης», που παρουσιάστηκε στους συμμάχους του Κιέβου το περασμένο φθινόπωρο. Το κείμενο ενός μνημονίου προθέσεων, που δημοσιεύθηκε από την ουκρανική κυβέρνηση στις 18 Απριλίου, ανοίγει τον δρόμο για μια συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης με τις ΗΠΑ και τη δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας. Μεταλλευτικοί αναλυτές και οικονομολόγοι λένε ότι η Ουκρανία δεν διαθέτει επί του παρόντος εμπορικά λειτουργικά ορυχεία σπάνιων γαιών. Η Κίνα, με την οποία ο Τραμπ έχει απειλήσει με εμπορικό πόλεμο, είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός σπάνιων γαιών και πολλών άλλων κρίσιμων ορυκτών στον κόσμο.

Τι ευκαιρίες εξόρυξης δίνει η Ουκρανία;

Ο πρώτος αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας, δήλωσε τον Ιανουάριο ότι η κυβέρνηση επεξεργάζεται συμφωνίες με δυτικούς συμμάχους, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, για έργα που σχετίζονται με την εκμετάλλευση κρίσιμων υλικών. Η κυβέρνηση εκτιμά το συνολικό επενδυτικό δυναμικό του τομέα σε περίπου 12-15 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2033.

Η Κρατική Γεωλογική Υπηρεσία δήλωσε ότι η κυβέρνηση προετοιμάζει περίπου 100 τοποθεσίες που θα αδειοδοτηθούν και θα αναπτυχθούν από κοινού, αλλά δεν παρείχε περαιτέρω λεπτομέρειες. Παρόλο που η Ουκρανία διαθέτει υψηλά καταρτισμένο και σχετικά φθηνό εργατικό δυναμικό και ανεπτυγμένες υποδομές, οι επενδυτές επισημαίνουν μια σειρά από εμπόδια στις επενδύσεις. Αυτά περιλαμβάνουν αναποτελεσματικές και πολύπλοκες ρυθμιστικές διαδικασίες, καθώς και δυσκολία πρόσβασης σε γεωλογικά δεδομένα και απόκτησης οικοπέδων. Τέτοια έργα θα χρειαστούν χρόνια για να αναπτυχθούν και απαιτούν σημαντικές προκαταρκτικές επενδύσεις, ανέφεραν.

Πηγή: Reuters