Τι θα βγάλει η κάλπη στην Ισπανία: Τα σενάρια της επόμενης ημέρας

Αβεβαιότητα και προβληματισμός. Οι κάλπες άνοιξαν στην Ισπανία, με τους πολιτικούς αναλυτές να θεωρούν ολοένα και πιο πιθανό το σενάριο σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας, την ώρα που η ανησυχία για δυναμική επιστροφή της άκρας δεξιάς μέσω του Vox εντείνεται. Ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έρχεται πρώτος στις δημοσκοπήσεις, ωστόσο θεωρείται απίθανο να εξασφαλίσει αυτοδυναμία και ως εκ τούτου θα κληθεί να συγκροτήσει -για άλλη μια φορά- κυβέρνηση συνεργασίας. Ενδεικτικό του «ρευστού» πολιτικού κλίματος στην ευρωπαϊκή χώρα αποτελεί το γεγονός ότι είναι οι τρίτες κάλπες σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια.

Το Vox είναι εδώ

Περιθωριακό μέχρι και πριν από 6 μήνες, το κόμμα του Σαντιάγο Αμπασκάλ προκάλεσε πολιτικό «σεισμό», όταν συγκέντρωσε σχεδόν 11% στις τοπικές εκλογές στη νότια περιφέρεια της Ανδαλουσίας. Με περισσότερο από 10% των ψήφων στις δημοσκοπήσεις και μια 30αριά έδρες (από τις συνολικά 350 στο Κοινοβούλιο), το Vox θα μπορούσε να κάνει μια ισχυρή είσοδο στη Βουλή σε μια χώρα όπου η άκρα δεξιά ήταν απούσα από τα πολιτικά πράγματα μετά τον θάνατο του Ισπανού δικτάτορα Φράνκο το 1975.

Ο απερχόμενος σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος ανέβηκε στην εξουσία τον περασμένο Ιούνιο χάρη σε μια πρόταση μομφής κατά του συντηρητικού Μαριάνο Ραχόι (Λαϊκό Κόμμα, PP), έχει προειδοποιήσει για ένα κύμα της άκρας δεξιάς στην Ισπανία, όπως συνέβη στη Φινλανδία, όπου το κόμμα των Αληθινών Φινλανδών ήρθε δεύτερο στις εκλογές που έγιναν στα μέσα Απριλίου.

Σύμφωνα με τις έρευνες της κοινής γνώμης, οι επιδόσεις του Λαϊκού Κόμματος (PP), των Φιλελεύθερων του Ciudadanos και του Vox δεν αναμένεται πάντως να τους επιτρέψουν να συγκροτήσουν μια πλειοψηφία, όπως αυτήν που τους επέτρεψε να διώξουν τους Σοσιαλιστές από την εξουσία στις αρχές της χρονιάς, στο προπύργιό τους, την Ανδαλουσία.

«Υπάρχει πραγματικός, σίγουρος, κίνδυνος το Vox να πάει σήμερα πολύ καλύτερα απ' ό,τι λένε οι δημοσκοπήσεις και να καταστεί δυνατό να σχηματισθεί μια πλειοψηφία της δεξιάς με τη στήριξη της άκρας δεξιάς» είχε δηλώσει λίγα 24ωρα νωρίτερα ο Σάντσεθ, ζητώντας την ψήφο των Ισπανών.

Ο επικεφαλής του PP, ο Πάμπλο Κασάδο, ο οποίος διεξήγαγε μια πολύ επιθετική εκστρατεία εναντίον του Σάντσεθ, χαρακτηρίζοντάς τον μεταξύ άλλων «Δούρειο Ίππο» των Καταλανών και των Βάσκων εθνικιστών, άφησε για πρώτη φορά ανοικτό το ενδεχόμενο για συμμετοχή του Vox σε ενδεχόμενη κυβέρνηση της Δεξιάς.

Η κρίση της Καταλονίας και η άνοδος του Vox

Το κόμμα αυτό με τον αντιμεταναστευτικό και αντιφεμινιστικό λόγο, το οποίο ιδρύθηκε από πρώην μέλη του PP, αύξησε τη δύναμή του -κυρίως- προτείνοντας τη χρήση πυγμής εναντίον των αυτονομιστών στην Καταλονία, των οποίων τα κόμματα θέλει να απαγορεύσει.

Η περιοχή αυτή της βορειοανατολικής Ισπανίας υπήρξε το 2017 το θέατρο μιας απόπειρας απόσχισης που αποτέλεσε τη χειρότερη πολιτική κρίση που γνώρισε η Ισπανία εδώ και 40 χρόνια. Ακόμα και σήμερα το θέμα παραμένει στην επικαιρότητα, προκαλώντας πολιτική αντιπαράθεση. Εκείνη τη χρονιά ο τότε πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλες Πουτζδεμόν πραγματοποίησε δημοψήφισμα, αδιαφορώντας για τις προειδοποιήσεις της Μαδρίτης να μην προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια. Όταν έφθασε η στιγμή να έρθει αντιμέτωπος με τις συνέπειες των πράξεών του, επιβιβάστηκε στο πρώτο αεροπλάνο και έφυγε για το Βέλγιο. Πλέον, διώκεται για προδοσία. 

«Σήμερα, θα επιλέξουμε ανάμεσα στην αντι-Ισπανία και τη ζώσα Ισπανία» υπογράμμισε τη Μεγάλη Παρασκευή ο επικεφαλής του Vox, Σαντιάγο Αμπασκάλ, ο οποίος έχει την υποστήριξη της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και του Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας του Βορρά στην Ιταλία.

Το Vox διεξήγαγε μαζικά εκστρατεία στα social media, αποφεύγοντας τις πολλές εμφανίσεις σε «παραδοσιακά» ΜΜΕ και ακολουθώντας τη στρατηγική του προέδρου των Φιλιππίνων Ροντρίγκο Ντουτέρτε, του Αμερικανού Ντόναλντ Τραμπ και του Βραζιλιάνου Ζαΐχ Μπολσονάρου.

Δύσκολη εξίσωση ο σχηματισμός κυβέρνησης

Καθώς το πολιτικό τοπίο στην Ισπανία είναι κατακερματισμένο, αναμένεται ότι η διεξαγωγή εντατικών διαβουλεύσεων θα είναι απαραίτητη για να καταστεί δυνατός ο σχηματισμός κυβέρνησης.

Ο Πέδρο Σάντσεθ δεν αναμένεται να κερδίσει παρά 120-130 έδρες σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, μακράν της απόλυτης πλειοψηφίας των 176 εδρών. Θα είναι συνεπώς υποχρεωμένος να προχωρήσει σε συμμαχίες με τη ριζοσπαστική αριστερά των Podemos, η οποία αντιμετωπίζει δυσκολίες, και με περιφερειακά κόμματα, μεταξύ των οποίων οι Καταλανοί υποστηρικτές της ανεξαρτησίας που τον Ιούνιο υποστήριξαν την άνοδό του στην εξουσία.

Όμως, ο σοσιαλιστής ηγέτης θα προτιμούσε να αποφύγει να χρειαστεί και πάλι αυτούς τους τελευταίους: η Δεξιά δεν έχει πάψει να τον κατηγορεί πως τα βρήκε με τους «εχθρούς της Ισπανίας» και πως αυτοί οι ίδιοι αυτονομιστές είναι που τον υποχρέωσαν να συγκαλέσει αυτές τις πρόωρες εκλογές, αρνούμενοι να ψηφίσουν τον προϋπολογισμό του.

Το σενάριο μιας συμμαχίας με τους Ciudadanos, κάτι που ήδη επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς το 2016, δεν έχει αποκλειστεί ξεκάθαρα από τον Σάντσεθ. Έστω κι αν ο Άλμπερτ Ριβέρα, ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων, υπογράμμισε εκ νέου την Παρασκευή πως η «εκδίωξη» του σοσιαλιστή πρωθυπουργού από την εξουσία αποτελεί «εθνική επείγουσα ανάγκη».