Όταν, πριν από χρόνια, η Σαντάλ Μουφ ζητούσε να ομνύουμε στο όνομα της αγωνιστικής και συγκρουσιακής δημοκρατίας, μπορεί να καλούσε, ταυτόχρονα, να προασπίσουμε τον αξιακό και θεσμικό πυρήνα της φιλελεύθερης δημοκρατίας, παρέμενε όμως στα στενά πλαίσια του «δημοκρατικού» λαϊκισμού, τον οποίον δίδαξε πριν από εκείνη ο Ερνέστο Λακλάου και προσπαθεί να εφαρμόσει στη χώρα μας ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ο επίκουρος καθηγητής του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παναγής Παναγιωτόπουλος, υποβάλλει μία νέα, ριζοσπαστική και ελπιδοφόρα ιδέα στο θαυμάσιο επίμετρό του, το οποίο κοσμεί το βιβλίο με τίτλο «Η ομιλία του Μακρόν στην Πνύκα», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μελάνι.
Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος βλέπει στον λόγο του Γάλλου Προέδρου στις 7 Σεπτεμβρίου 2017 στην Πνύκα μια ομοιότητα με τον Στέφαν Τσβάιχ και την πολιτική του τοποθέτηση ερμηνεύει σαν μια πρόταση «να εξοπλιστούμε με όπλα όμοια με αυτά που διαθέτει ο εχθρός –ο εθνικισμός και ο ολοκληρωτισμός– για να τον νικήσουμε, να ασπαστούμε εμείς τις φόρμες της διαμαρτυρίας. Με άλλα λόγια να αποδεχτούμε ότι υπάρχει δημοκρατικός Λαός, ότι η λαϊκότητα και οι φόρμες της πολιτικοποίησης της εκπροσώπησής του δεν είναι μονοπώλιο εκείνων που αμφισβητούν τη δημοκρατία – ότι όσοι μάχονται τον εξτρεμισμό πρέπει να είναι έτοιμοι και αυτοί να καταλάβουν τους δρόμους και να σκηνοθετήσουν το δικό τους πλήθος».
Σε μία Ευρώπη την οποία περικυκλώνουν οι δυνάμεις του Όρμπαν, του Σαλβίνι, της Λε Πεν, των πολιτικών του Brexit, της δραματικά ανερχόμενης γερμανικής AfD και, ασφαλώς, του καταστατικά ευρωσκεπτικιστικού ΣΥΡΙΖΑ, η παρουσία του Εμμανουέλ Μακρόν θα μπορούσε, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, να δώσει το έναυσμα για «να καταλάβουμε τους δρόμους».
Άλλωστε, ο ίδιος ο Εμμανουέλ Μακρόν στον λόγο του στην Πνύκα προσδιόρισε με ενάργεια το πρόβλημα, ενώ είναι απολύτως χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο ίδιος δεν ανέφερε ούτε για μία φορά το όνομα της Άνγκελα Μέρκελ… Αντιθέτως, πρότεινε «έναν προϋπολογισμό της Ευρωζώνης, με έναν αληθινό εκτελεστικό υπεύθυνο αυτής της Ευρωζώνης, και ένα κοινοβούλιο της Ευρωζώνης στο οποίο θα πρέπει να λογοδοτεί». Άκρατη θεσμολαγνεία; Σε καμία περίπτωση.
Ο Εμμανουέλ Μακρόν έχει σχέδιο και όραμα, τα οποία –για να το πούμε ευγενικά και δημιουργικά– δεν έχουν βρει ακόμη το έδαφος, προκειμένου να αναπτυχθούν. Ο γάλλος Πρόεδρος ζήτησε, από την Πνύκα, τον Σεπτέμβρη του 2017, «να επιλέξουμε έναν άλλον δρόμο, τον τρίτο (…) που δεν ήταν ο δρόμος της δημαγωγίας, αλλά εκείνος της δημοκρατίας, της αντιπαράθεσης, της συζήτησης της οικοδόμησης με κριτικό πνεύμα και διάλογο, εκείνος που συνίσταται στη βαθιά ανάλυση κάθε ζητήματος και της πολυσύνθετης φύσης του, δηλαδή αυτό που επιθυμούμε για την κοινή πολιτεία. Αυτό είναι που θέλω για το πρώτο εξάμηνο του 2018 σε όλα τα κράτη της ηπείρου μας, της Ευρώπης μας, να ξαναβρούμε το άλας εκείνου που εφευρέθηκε στον χώρο που βρισκόμαστε, που γέννησε τις δημοκρατίες μας. Λοιπόν, ναι, με αυτούς τους δημοκρατικούς κανόνες επί έξι μήνες, ας συζητήσουμε γι’ αυτό τον οδικό χάρτη που οι κυβερνήσεις θα έχουν ετοιμάσει στις βασικές αρχές του και ας ξαναβρεθούμε έξι μήνες αργότερα για να συνοψίσουμε και σε αυτή τη βάση, που θα έχει συζητηθεί, μοιραστεί μέσω επιτόπιων συζητήσεων, μέσω ψηφιακών συζητήσεων σε όλη την Ευρώπη, ας οικοδομήσουμε αυτό που θα αποτελέσει το θεμέλιο μιας επανεφεύρεσης της Ευρώπης μας για τα δέκα χρόνια, τα δεκαπέντε χρόνια που έρχονται (…)».
Δεν συνέβη τίποτε. Ο εχθρός προελαύνει, αλλά δεν έχει χαθεί τίποτε. Ο γάλλος Πρόεδρος έχει και πυξίδα και όραμα, τα οποία δεν διέθετε –τι τραγική εξέλιξη!– ο προκάτοχός του Φρανσουά Ολάντ… Να αναγνωρίσουμε την ήττα στις πρώτες μάχες, να καταλάβουμε εμείς τώρα τους δρόμους και να ζητήσουμε την εγκαθίδρυση «της κυριαρχίας της Ευρώπης, της δημοκρατίας και της εμπιστοσύνης», τις τρεις αξιακές προτεραιότητες, οι οποίες αποτέλεσαν ρητώς τους άξονες του εμβληματικού –έχει δίκιο ο Παναγής Παναγιωτόπουλος– λόγου του Εμμανουέλ Μακρόν, στην Πνύκα.
Εξαιρετικό βιβλίο, θαυμάσιο επίμετρο, εμβληματικός ο λόγος του Γάλλου Προέδρου.
19°
