Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης και η φωτογράφος Villy Calliga τριγυρνούν στην πόλη και συναντούν πρόσωπα της τέχνης, της πολιτικής, της δημόσιας ζωής, σε ανύποπτες καθημερινές στιγμές, φτιάχνοντας κάθε φορά ένα μικρό, πλάγιο πορτραίτο.
Η έξαρση της εγκληματικότητας, η παρατεταμένη ασυδοσία των δημόσιων χώρων και κυρίως των πανεπιστημίων έχουν διαρρήξει για ακόμη μία φορά το δημόσιο αίσθημα ασφάλειας των πολιτών. Περισσότερο ίσως και από αυτά καθ’ εαυτά τα συμβάντα, οι ανησυχίες εντείνονται όταν η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη εμφανίζει αμφιθυμικές αντιδράσεις και δηλώσεις και η κυβέρνηση φαίνεται να αμφιταλαντεύεται συνεχώς με αμηχανία γύρω από το θέμα.
Αυτά τα θέματα ασφάλειας η αριστερά ερμηνεύει πάντα αιτιοκρατικά αδυνατώντας να είναι αποτελεσματική και η δεξιά, θεωρητικά ανύποπτη και ιδεολογικά αδιάφορη, τεντώνει με ευκολία συνήθως τα σκοινιά του αυταρχισμού υπηρετώντας το ξεπερασμένο δόγμα νόμος και τάξη. Στη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας το φιλελεύθερο αξιακό πλαίσιο δεν κατάφερνε συνήθως να επιβληθεί ως συγκροτημένη πολιτική στα ζητήματα ασφάλειας και προστασίας του πολίτη.
Και όταν αυτό συνέβη σε τρεις παρένθετες περιόδους, 1999-2003, 2009-2010 και το 2012 φέρει την προσωπική σφραγίδα του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Για πολλούς αποτελεί τον ιδανικό, υπερκομματικό και κοινής αποδοχής υπουργό Προστασίας του Πολίτη της χώρας.
Σε ένα σπάνιο παιχνίδι της μοίρας ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης τοποθετήθηκε υπουργός Δημόσιας Τάξης το 1999, γεγονός που φάνταζε κάτι μεταξύ έκπληξης και παράτολμου πειραματισμού τότε. Ήταν μία κίνηση που υπερέβαινε τις πάγιες πρακτικές της εποχής για το συγκεκριμένο υπουργείο. Η banal ιδέα ήταν η τοποθέτηση ενός απόστρατου στρατηγού ο οποίος υποτίθεται θα κινούνταν με άνεση, γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα, στον άδυτο κόσμο της αστυνομικής επιχειρησιακότητας. Η ακόμη πιο τετριμμένη λύση ήταν η δοτή εκλογική εύνοια ενός πολιτικού-βαρόνου λόγω του συχρωτισμού με το πολυάριθμο προσωπικό των σωμάτων ασφαλείας. Με τον πρώτο τρόπο εξέλειπαν τα ώριμα πολιτικά αντανακλαστικά, με τον δεύτερο εκμηδενίζονταν η αναγκαία επιχειρησιακή αντίληψη.
Η σύγχρονη φιλελεύθερη επιλογή, της αποδοχής της αστυνομίας ως απαραίτητο θεσμικό εργαλείο που εγγυάται την ομαλή λειτουργία της δημοκρατίας, της ζωής και των ελευθεριών της κοινωνίας φαίνεται να μην υπήρχε μέχρι εκείνη τη στιγμή στα πολιτικά ήθη.
Photo: Villy Calliga
Ο Χρυσοχοΐδης δεν αντιμετώπισε την πρόκληση ούτε με τη φοβικότητα της ηλεκτρικής καρέκλας, ούτε σαν αυτόματο πιλότο που εκτοξεύει την πολιτική καριέρα. Η ταυτόχρονη συνύπαρξη της νομικής - πολιτικής καλλιέργειας αλλά και η βαθιά συναίσθηση της λαϊκότητας ήταν κατά τη γνώμη μου τα δύο κρίσιμα ιδιοχαρακτηριστικά του, που τον οδήγησαν να αντιμετωπίσει την αποστολή χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα, αλλά καθαρά και αποφασιστικά, σαν project tampula rasa. Από τη λαϊκή γείωσή του αντλούσε την επιχειρησιακότητα και κατανοούσε το «γήπεδο» του πεζοδρομίου. Η πολιτική και νομική κουλτούρα, από την άλλη, τον βοηθούσε να αντιλαμβάνεται την έννοια της ασφάλειας με πολιτικό λεξιλόγιο, εντός του θεσμικού και δημοκρατικού πλαισίου.
Εκτός από την τεράστια επιτυχία της εξάρθρωσης της 17 Νοέμβρη, εγκατέστησε το νέο δόγμα της νηφάλιας αποφασιστικότητας με σεβασμό στη δημοκρατία και έφερε ηρεμία στις ευαίσθητες υπηρεσίες εμφυσώντας αξιοκρατικά κριτήρια, γεγονός καθόλου δεδομένο για την εποχή. Ο Χρυσοχοΐδης κατάφερε έτσι να δώσει μία ευρωπαϊκή πνοή στην αστυνομία, γνωρίζοντας πως το κλειδί σε μία υπηρεσία που απο τη φύση της είναι διαχείριση της πρόληψης και της καταστολής, είναι η θεσμικότητα και οι δημοκρατικές λειτουργίες.
Εξάλλου την πρώτη εκείνη εποχή της θητείας του, η αστυνομία υιοθέτησε ίσως για πρώτη φορά μία εντυπωσιακή εξωστρέφεια στη χώρα και στη διεθνή κοινότητα και οι διακρατικές συνεργασίες πήραν ουσιαστικό χαρακτήρα. Η προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων και η επιτυχής τους έκβαση στηρίχθηκε κατά βάση στο νέο κοσμοπολιτισμό της υπηρεσίας. Ίσως ο ίδιος να ταξίδεψε περισσότερο τότε από οποιονδήποτε προκάτοχό του ή και μετέπειτα διάδοχό του στην Ευρώπη και την Αμερική.
Σήμερα, έχοντας ζήσει από μέσα το καμίνι των πλατειών των Αγανακτισμένων, τις αντιμνημονιακές υστερίες των διαδηλώσεων και έχοντας βιώσει δύσκολες προσωπικές στιγμές, όπως η απώλεια του υπασπιστή του Βασιλάκη από εκρηκτικό μηχανισμό που προορίζονταν για τον ίδιο, βλέπει με ανησυχία τις πολιτικές εξελίξεις παρότι φύσει αισιόδοξος άνθρωπος. Όπως λέει: «Όταν η χώρα έχει ακόμη τόσες αστάθειες και καχεκτική αναπτυξιακή προοπτική, η ένταση των εθνικών θεμάτων λειτουργεί υπονομευτικά σε υπερπολλαπλάσιες δόσεις. Διακρίνω αμηχανία στη διαχείρισή τους από την κυβέρνηση. Αμηχανία που προκύπτει πέραν των άλλων και από τη διπλή και αντιφατική γραμμή που υπάρχει στα εθνικά στο εσωτερικό της».
Ο ίδιος υπήρξε πολύ ενεργός σε κεντρικό ρόλο στη συνεδριακή συγκρότηση του Κινήματος Αλλαγής. Πιστεύει πως δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και η ομογενοποίηση πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο. Για το θέμα που ανακύπτει πολλές φορές και διχαστικά για τις μετεκλογικές συνεργασίες του Κινήματος Αλλαγής πιστεύει πως είναι επίπλαστο. «Η ελκυστικότητα και φιλοευρωπαϊκή κατεύθυνση του προγραμματικού λόγου μας πρέπει να έχει καθαρό σήμα. Αν επιτευχθεί αυτό, τότε ο χώρος μας θα είναι το επίκεντρο των εξελίξεων» υπογραμμίζει. Η έξαρση της εγκληματικότητας των τελευταίων ημερών έχει κινητοποιήσει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την πανεπιστημιακή κοινότητα και δημιουργεί διάχυτη ανησυχία στην κοινωνία. Ο ίδιος διαβάζει κάτω από τις γραμμές. «Η αστυνομία είναι ένας ευαίσθητος οργανισμός που χρειάζεται πάντα αποφασιστικές και γρήγορες προσαρμογές. Χρειάζεται διαρκής κινητοποίηση και ενθάρρυνση. Μιλάμε για τρεις γενιές εγκληματικών στοιχείων που δρουν στη χώρα. Απαιτείται συνεκτικό σχέδιο αποτελεσματικής αντιμετώπισής τους».
Η ανομία σε δημόσιους χώρους προκαλείται από μία ιδιότυπη στρεβλή αντίληψη περί της ελευθερίας της έκφρασης και δράσης. Είναι επίσης προϊόν μιας πολύχρονης ανοχής και παθητικότητας που μοιάζει σαν νομιμοποίηση.
Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης θεωρεί πάντως πως ειδικά η αναβάθμιση των δημοσίων χώρων δεν είναι αποκλειστικά αστυνομικό έργο. Αντίθετα, όπως λέει: «Η αναβάθμιση των προβληματικών σήμερα δημόσιων χώρων είναι ένα πολυτομεακό ζήτημα που αντιμετωπίζεται συνδυαστικά. Σε ολόκληρο τον σύγχρονο κόσμο συνυπάρχουν πολεοδομικές παρεμβάσεις, σημειακές αστικές αναβαθμίσεις και αποκατάσταση της κεντρικότητας προβληματικών σημείων. Αυτοί οι αστικοί πειραματισμοί έχουν αποδειχθεί παντού πολύ ευεργετικοί. Η αστική αναζωογόνηση, μετατρέφει οριστικά την φυσιογνωμία του χώρου και η ανάγκη συνδρομής της αστυνόμευσης ελαχιστοποιείται. Πρέπει να κατανοηθεί πως το βάρος της αστυνόμευσης πρέπει να μετακινηθεί στην πρόληψη με μόνιμα χαρακτηριστικά, ώστε να μειώνεται συνεχώς η ανάγκη της καταστολής. Εδώ χρειάζεται μετασχηματισμό της αντίληψής μας, αλλά και πολλούς αναγκαίους θεσμικούς εκσυγχρονισμούς».
Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ξέρει να πολιτικοποιεί και τα αμιγώς επιχειρησιακά θέματα. Είναι ένας επίμονος πολιτικός. Ενεργός και έμπειρος στην κεντρική πολιτική σκηνή, θα είναι παρών στα ψηφοδέλτια του Κινήματος Αλλαγής στη Β’ Αθηνών. Τον συναντήσαμε ένα μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας. Όταν ολοκληρώσαμε τη συζήτηση ήξερα πως ο τίτλος, με ελλειπτικό υπαινιγμό, θα έπρεπε να είναι: «Ο άνθρωπος που ξέρει τη δουλειά».
Η Villy Calliga ζει και δραστηριοποιείται στην Αθήνα.Τα τελευταία δέκα χρόνια κινείται επαγγελματικά σε πολλαπλούς τομείς (αρχιτεκτονική φωτογραφία, documentary, πορτραίτα ιδιωτών, φωτογραφία μόδας, photocollage, illustration κλπ )
Έχει επιμεληθεί σειρές φωτογραφικών και εικαστικών εκθέσεων (Transformations, Kyoto Dream, Περιπλανήσεις, Colors, Senses One Life One Body, Μορφές και αλλοιώσεις, Emvrio Anagenesis κλπ). Διοργάνωσε και επιμελήθηκε τους εικαστικούς κύκλους Twenty Boxes και Urban Lab για νέους φωτογράφους και εικαστικούς, στην Αθήνα. Τον τελευταίο χρόνο επικεντρώθηκε στην αφηγηματική της φωτογραφίας ολοκληρώνοντας το ‘’Desmoi - The Mother Daughter project’’, μια φωτογραφική μελέτη της σχέσης μητέρας-κόρης.
