Τι γίνεται με τις αυτοεκδόσεις στην Ελλάδα;

Υπάρχει «στίγμα» σχετικά με τις αυτοεκδόσεις; Eίναι σωστές oι πρακτικές που ακολουθούνται; Έχουν αξία τα βιβλία ή εκδίδονται μόνο για να κάνουν καλό στο «εγώ» του συγγραφέα; Ρωτήσαμε μερικούς γνωστούς εκδοτικούς που ειδικεύονται στις αυτοεκδόσεις για να μάθουμε περισσότερα.

Η έννοια της «αυτοέκδοσης» σίγουρα δεν είναι κάτι καινούργιο. Διάσημοι πεζογράφοι, ποιητές και φιλόσοφοι, από τον Τζον Λοκ και τον Ουόλτ Ουίτμαν μέχρι την Τζέιν Όστεν και την Έμιλι Ντίκινσον, είχαν τυπώσει έργα τους με δικά τους έξοδα. Μία από τις διασημότερες αυτοεκδόσεις στην ιστορία της λογοτεχνίας είναι το σατιρικό μυθιστόρημα «Τρίστραμ Σάντι», του Βρετανού συγγραφέα Λόρενς Στερν, που κυκλοφόρησε σε δύο τόμους, από το 1759 έως το 1767, και παρουσιάστηκε ως αυτοβιογραφία του μυθοπλαστικού χαρακτήρα του τίτλου. Στην Ελλάδα, στην αυτοέκδοση κατέφυγαν πολλές φορές και καταξιωμένοι συγγραφείς όπως ο Κώστας Ταχτσής ή ο λαογράφος Ηλίας Πετρόπουλος, για έργα τους τα οποία κρίθηκαν ακατάλληλα («Το τρίτο στεφάνι») ή πολύ μακάβρια («Ελλάδος κοιμητήρια») για να εκδοθούν με τον παραδοσιακό τρόπο.

Σήμερα, αν κάποιος θελήσει να αυτοεκδόσει ένα έργο του γραμμένο στα αγγλικά, έχει να διαλέξει ανάμεσα στο iBookstore της Apple, τις αυτοεκδόσεις του βιβλιοπωλείου Barnes & Noble, το Kindle Direct Publishing της Amazon και άλλες παρόμοιες online πλατφόρμες, που τον ενημερώνουν ακριβώς πόσο στοιχίζει το καθετί. Για μια αυτοέκδοση στα ελληνικά, ένας επίδοξος συγγραφέας έχει επίσης αρκετές επιλογές, όπως τις εκδόσεις Γραφή, Φυλάτος, Σύγχρονοι Ορίζοντες, Αδράχτι, Οσελότος και LeBee, μεταξύ άλλων, που προσφέρουν υπηρεσίες αυτοέκδοσης.

Αν όμως υπάρχουν τόσες εναλλακτικές, γιατί ακούμε τόσο σπάνια τον όρο αυτοέκδοση και γιατί ελάχιστοι επαγγελματίες συγγραφείς επιλέγουν σήμερα να εκδώσουν το βιβλίο τους με αυτόν τον τρόπο; Είναι οικονομικοί οι λόγοι; Σύμφωνα με τον Δημήτρη Σαριγγαλά, υπεύθυνο των εκδόσεων Γραφή, στα Τρίκαλα, που προσφέρουν εκτός από παραδοσιακές υπηρεσίες έκδοσης και υπηρεσίες αυτοέκδοσης ή συνέκδοσης, «είναι –και οφείλει να είναι– πολύ πιο οικονομικό το να αυτοεκδόσει κανείς το βιβλίο του από το να συνεισφέρει οικονομικά στην προώθηση του πρώτου του βιβλίου, για παράδειγμα, αν αυτό κυκλοφορήσει σε κάποιον από τους παραδοσιακούς εκδοτικούς οίκους. Εκείνο που στοιχίζει περισσότερο στην περίπτωση μιας παραδοσιακής έκδοσης είναι η επιμέλεια, η προώθηση στα ΜΜΕ, η οργάνωση παρουσιάσεων και η διακίνηση και τοποθέτηση του βιβλίου σε μεγάλα βιβλιοπωλεία, όπως τα Public, την Πολιτεία, τον Ιανό κ.λπ. Εκείνο, λοιπόν, που απομακρύνει έναν επίδοξο νέο συγγραφέα από την αυτοέκδοση δεν είναι το κόστος, αλλά το στίγμα που φέρει ο συγκεκριμένος τρόπος έκδοσης στους λογοτεχνικούς κύκλους».

Αυτοέκδοση και προκαταλήψεις

«Προκαταλήψεις υπήρχαν και –σε έναν βαθμό– εξακολουθούν να υπάρχουν», εξηγεί ο ιδρυτής και υπεύθυνος των εκδόσεων Φυλάτος, Κωνσταντίνος Φυλάτος. «Το κυριότερο επιχείρημα εναντίον των αυτοεκδόσεων ήταν πάντα η υποτιθέμενη έλλειψη ποιότητας. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, εμείς επιμένουμε στη διαδικασία αξιολόγησης για όλα τα βιβλία. Δεν κάνουμε “vanity press”. Κάθε βιβλίο πρέπει να πληροί συγκεκριμένα ποιοτικά κριτήρια για να προχωρήσει στην έκδοση. Με αυτή την έννοια, ίσως ξεφεύγουμε λίγο από τον κλασικό ορισμό της αυτοέκδοσης, καθώς προσθέτουμε ένα φίλτρο ποιότητας που συνήθως συνδέεται με τους παραδοσιακούς εκδοτικούς οίκους».

Οι εκδόσεις Φυλάτος διατηρούν γραφεία στη Θεσσαλονίκη (Βασιλίσσης Όλγας 89) και, όπως μας λέει ο εκδότης τους, ξεκίνησαν να προσφέρουν υπηρεσίες αυτοέκδοσης πριν από περίπου μία δεκαετία. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα τους, αυτοέκδοση «είναι η διαδικασία μέσω της οποίας ένας συγγραφέας αναλαμβάνει τα έξοδα έκδοσης του βιβλίου του και οι εκδόσεις Φυλάτος την εκδοτική διαδικασία και το promotion του βιβλίου. Επιπλέον είναι ο μόνος εκδοτικός στην Ελλάδα που παρέχει ολοκληρωμένο πακέτο Ebook έκδοσης σε όλες τις πλατφόρμες του εξωτερικού. Μέσα από την αυτοέκδοση ο κάθε συγγραφέας αποκομίζει το 100% των κερδών από την κάθε πώληση βιβλίου».

«Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το πόσο ευρύ είναι το δημογραφικό φάσμα», απαντάει ο Κωνσταντίνος Φυλάτος στην ερώτηση σχετικά με το τι είδους άνθρωποι εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τις υπηρεσίες αυτοέκδοσης τις οποίες παρέχουν. «Δεν υπάρχει “τυπικός” συγγραφέας αυτοέκδοσης. Συνεργαζόμαστε με νέους δημιουργούς που κάνουν τα πρώτα τους βήματα, ακαδημαϊκούς, αλλά και επαγγελματίες (γιατρούς, ψυχολόγους, συμβούλους επιχειρήσεων) που θέλουν να μοιραστούν τις γνώσεις τους και να “εργαλειοποιήσουν” το βιβλίο τους. Η προσέγγισή μας έχει οδηγήσει στην έκδοση βραβευμένων βιβλίων λογοτεχνίας, και non-fiction, συμπεριλαμβανομένου ενός που τιμήθηκε με βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών. Θεωρούμε ότι η αυτοέκδοση είναι ένα ισχυρό εργαλείο που μεταφέρει μεγάλο μέρος του ελέγχου, τόσο σε έναν πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα όσο και σε έναν πιο έμπειρο συγγραφέα που έχει ήδη βρει το κοινό του και επιθυμεί μεγαλύτερη ευελιξία και έλεγχο στις πωλήσεις».

Επειδή η φιλοσοφία του εκδοτικού οίκου είναι ότι ένα βιβλίο θα πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις για να αναλάβουν την εκτύπωσή του, όπως αναφέρεται ρητά και στην ιστοσελίδα τους, κάθε έργο που φτάνει στα χέρια τους περνά από μια αυστηρή διαδικασία αξιολόγησης. «Δεν νομίζω ότι έχει αξία ένας συνεργάτης που πάντα λέει ναι σε όλα ανεξάρτητα με την αξία της κάθε πρότασης», λέει ο κύριος Φυλάτος, αναφερόμενος στην ιδιαιτερότητα των εκδόσεών του, που απορρίπτουν έως και το 50% των προτάσεων που λαμβάνουν, παρέχοντας πάντα μια αιτιολογημένη έκθεση στους συγγραφείς για τους λόγους και βοηθώντας τους συχνά να υποβάλουν εκ νέου το έργο τους για αξιολόγηση.

«Βρείτε έναν συνεργάτη με τον οποίο έχετε σύμπνοια και εμπιστευτείτε τον. Άλλωστε, όλοι οι συγγραφείς βλέπετε τα βιβλία σας σαν παιδιά σας, κι εμείς το ίδιο. Βρείτε κάποιον που σας εμπνέει εμπιστοσύνη και έχει καλό track record. Εμείς προσφέρουμε μια κάθετη, ολοκληρωμένη παραγωγική λύση, διατηρώντας την ευελιξία της αυτοέκδοσης. Όλα τα στάδια, από τη φιλολογική επιμέλεια και τον οπτικό σχεδιασμό μέχρι την κυκλοφορία, τη διανομή και το marketing, γίνονται από το εξειδικευμένο, μόνιμο προσωπικό μας με πολυετή πείρα. Αυτό εξασφαλίζει συνοχή και υψηλή ποιότητα. Έπειτα, διαθέτουμε ένα ανεξάρτητο σύστημα αναφοράς πωλήσεων, που προσφέρει πλήρη διαφάνεια στον συγγραφέα ανά πάσα στιγμή. Τέλος, έχουμε τη δυνατότητα κυκλοφορίας του βιβλίου στο εξωτερικό υπό το brand μας, αλλά συνεργαζόμαστε με διεθνείς εκδοτικούς οίκους, όπως ο TCP και ο Nature/Springer (για ακαδημαϊκές και επιστημονικές εκδόσεις), και γραφεία μεταφράσεων και agencies στα fiction βιβλία, ώστε να διασφαλίσουμε πώληση δικαιωμάτων των βιβλίων μας σε ξένους εκδότες».

Οι εκδόσεις Αδράχτι, επίσης με βάση τη Θεσσαλονίκη (Ερμού 13), είναι άλλος ένας εκδοτικός οίκος που προσφέρει υπηρεσίες αυτοέκδοσης, ο οποίος «γεννήθηκε» επίσημα τον Ιούνιο του 2024 – μετά, δηλαδή, από την πανδημία του κορονοϊού. Ο υπεύθυνος των εκδόσεων, Κλέαρχος Σταματουλάκης, δήλωσε σχετικά με την ίδρυση των εκδόσεων: «Πάντα ήθελα να γράφω βιβλία, αλλά μέχρι σχετικά πρόσφατα, τα τελευταία πέντε χρόνια, δεν είχα σκεφτεί το κομμάτι των εκδόσεων – παρόλο που ήταν κι ένα όνειρο του πατέρα μου να ασχοληθεί με τον χώρο. Δυστυχώς, ως νέος εκδοτικός, δεν έχουμε το κεφάλαιο για να στηρίξουμε οικονομικά το κάθε βιβλίο που αποφασίζουμε να εκδώσουμε, παρόλο που αυτό σκοπεύουμε κι ελπίζουμε να καταφέρουμε στο μέλλον. Έτσι, προσφέρουμε διάφορα πακέτα συνέκδοσης αλλά και αυτοέκδοσης. Το δημογραφικό μας ποικίλει: από νέους ανθρώπους που ξεκινάνε τώρα το ταξίδι της συγγραφής, μέχρι μεγαλύτερους νέους ταξιδευτές. Άτομα που στέλνουν το πρώτο τους χειρόγραφο και ανθρώπους που έχουν εκδώσει ξανά στο παρελθόν».

Και ο Κλέαρχος Σταματουλάκης παραδέχεται πως υπάρχει στιγματισμός στον χώρο του βιβλίου όσον αφορά τις αυτοεκδόσεις. «Πολλοί θεωρούν ότι ένα βιβλίο το οποίο βγήκε ως αυτοέκδοση, ίσως είναι κατώτερο. “Κανείς δεν το επέλεξε και πω πω, ο συγγραφέας έπρεπε να πληρώσει!”, αυτό είναι το βασικότερο επιχείρημα εναντίον τους που έχω ακούσει. Αυτή, όμως, είναι η πραγματικότητα για τους περισσότερους μικρούς και μεσαίους εκδοτικούς. Δεν είναι καθόλου κακό να προχωρήσει ένας συγγραφέας σε αυτοέκδοση, μια και αυτό μπορεί να του δώσει και μεγαλύτερες “ελευθερίες” στο τελικό αποτέλεσμα του βιβλίου του».

Ο «τιμοκατάλογος» μιας αυτοέκδοσης

«Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο ποσό, μια ταρίφα για να πούμε “θέλουμε τόσα, ορίστε το βιβλίο σου”», εξηγεί ο Κλέαρχος Σταματουλάκης. «Κάθε βιβλίο είναι μοναδικό και κάθε συγγραφέας έχει διαφορετικές βλέψεις και ανάγκες. Γι’ αυτό έχουμε δημιουργήσει διαφορετικά πακέτα με διαφορετικούς συνδυασμούς υπηρεσιών, για να επιλέξει ο συγγραφέας ποιο του ταιριάζει. Εκτός αυτού, το κόστος έχει να κάνει με διάφορους παράγοντες – την έκταση του έργου, τον βαθμό επιμέλειας που χρειάζεται, το είδος του εξωφύλλου κ.λπ. Οι εκδόσεις μας αναλαμβάνουν τη φιλολογική και γραφιστική επιμέλεια και, φυσικά, την εκτύπωση. Μετά έχουμε την τοποθέτηση των βιβλίων σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία (Ιανό, Πρωτοπορία, Public) και τη διακίνησή τους στα μεγαλύτερα δίκτυα διανομών της χώρας. Επίσης αναλαμβάνουμε την προώθηση, που περιλαμβάνει την οργάνωση βιβλιοπαρουσιάσεων, την προβολή του συγγραφέα σε διάφορα μέσα, προώθηση του βιβλίου σε βιβλιοφιλικές λέσχες, social media και έντυπα. Τέλος, μια νέα υπηρεσία που έχουμε ξεκινήσει να παρέχουμε είναι η νοηματική επιμέλεια, καθώς και η εξατομικευμένη συμβουλευτική πάνω στο κείμενο σε συγγραφείς που έχουν “κολλήσει” ή που θέλουν να επεκτείνουν το έργο τους και χρειάζονται υποστήριξη».

Ανάμεσα στην αυτοέκδοση και τη συνέκδοση

Κάποιοι εκδοτικοί, όπως το Αδράχτι, σχοινοβατούν μεταξύ των εννοιών της αυτοέκδοσης και της συνέκδοσης, εφόσον παρέχουν και ορισμένες υπηρεσίες που συνήθως συναντάμε σε παραδοσιακούς εκδοτικούς οίκους. «Ένας από τους βασικούς στόχους των εκδόσεων Αδράχτι, είναι η φροντίδα του κάθε βιβλίου και του κάθε συγγραφέα», είπε χαρακτηριστικά ο κύριος Σταματουλάκης. «Θέλω να μπορώ να διαχειριστώ το κάθε βιβλίο, όπως θα έκανα αν ήταν δικό μου, και να είναι όσο πιο κοντά γίνεται στα όνειρα του συγγραφέα. Θέλω να έχει μια υπέροχη εμπειρία όταν το κρατήσει για πρώτη φορά στα χέρια του και να απολαύσει την προώθησή του και το μοίρασμά του με τον κόσμο. Δεν εκδίδουμε απλώς βιβλία – τα συνοδεύουμε βήμα βήμα, από το πρώτο χειρόγραφο μέχρι να φτάσουν στα χέρια των αναγνωστών, με επαγγελματισμό, δημιουργικότητα και μεράκι. Όντας βιβλιοφάγος από μικρός και συγγραφέας, δεν μπορώ να πιάσω ένα βιβλίο και να μην του δώσω στο έπακρο τη φροντίδα, την προσοχή και την επιμέλεια που του αξίζει. Το ίδιο και με τον συγγραφέα. Δεν είναι ένα ακόμα άτομο. Είναι ένας συγγραφέας που μας εμπιστεύτηκε για να πραγματοποιήσει ένα όνειρό του. Αυτός γίνεται αυτόματα και δικός μας στόχος».

Όμοια, οι εκδόσεις Γραφή, αν και υφίστανται ως επιχείρηση εδώ και σχεδόν πέντε χρόνια, έχουν εδραιωθεί, τόσο ως παραδοσιακός εκδοτικός οίκος όσο και ως εκδοτικός που παρέχει υπηρεσίες αυτοέκδοσης και συνέκδοσης. Συγγραφείς όπως ο Στέργιος Πλήκας, που κυκλοφόρησε πρόσφατα το βιβλίο του «Στο σπάσιμο της μέρας» (Σεπτέμβριος 2025) με τον συγκεκριμένο εκδοτικό, διατηρούν σταθερή συνεργασία μαζί τους, στο πλαίσιο της συνέκδοσης.

Όπως μας εξηγεί ο υπεύθυνος των εκδόσεων, Δημήτρης Σαριγγαλάς: «Υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ αυτοέκδοσης και συνέκδοσης. Στην αυτοέκδοση, ο συγγραφέας αναλαμβάνει πλήρως την πρωτοβουλία και την ευθύνη του έργου του: επιλέγει να επενδύσει στην παραγωγή του βιβλίου του και διατηρεί όλα τα δικαιώματα, τα έσοδα και την ευθύνη της διάθεσης και προβολής του. Ο δικός μας ρόλος είναι να φροντίζουμε με επαγγελματισμό και σεβασμό προς τον συγγραφέα και το έργο του, όλα τα στάδια (σελιδοποίηση, σχεδιασμός εξωφύλλου, εκτύπωση), έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουμε ένα ποιοτικό αποτέλεσμα. Η συνέκδοση, αντιθέτως, είναι μια εκδοτική συνεργασία: πρόκειται για έργα που η Γραφή πιστεύει και υποστηρίζει ενεργά, συμμετέχοντας στο κόστος, στη διανομή και στην προώθηση. Ο διαχωρισμός αυτός είναι για εμάς θέμα διαφάνειας και σεβασμού, ώστε κάθε συγγραφέας να γνωρίζει με σαφήνεια τη φύση της συνεργασίας μας».

Στην ερώτηση αν υπάρχουν προκαταλήψεις απέναντι στις αυτοεκδόσεις, και ο κύριος Σαριγγαλάς απάντησε καταφατικά. «Κατά τη γνώμη μου, δεν θα έπρεπε να υπάρχει [προκατάληψη], γιατί [η αυτοέκδοση] είναι ένα φαινόμενο που υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, ειδικά στο εξωτερικό. Υπάρχουν άλλωστε και συγγραφείς που το επιλέγουν γιατί θέλουν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο. Εμένα μου έχει τύχει να κάνω αυτοέκδοση σε λογοτέχνες οι οποίοι έχουν κάνει και προηγούμενες εκδόσεις, αλλά δεν επιθυμούν να περιμένουν στην ουρά για να αξιολογηθεί το έργο τους, ή να επέμβει κάποιος στο έργο τους και να κάνει πολλές διορθώσεις κατά την επιμέλεια. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις συγγραφέων που θέλουν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο στο κομμάτι των πωλήσεων. Από επιλογή, μερικές φορές, κάποιοι δεν θέλουν να εκτεθούν και επιλέγουν να βγάλουν λίγα αντίτυπα, τα οποία θα μοιράσουν στους φίλους τους και θα κάνουν μια παρουσίαση στην πόλη τους. Αυτό τους αρκεί. Υπάρχει, βέβαια, το επιχείρημα ότι, αν ένα βιβλίο άξιζε πραγματικά, θα είχε εκδοθεί με παραδοσιακό τρόπο, οπότε εκδίδεται με αυτόν τον τρόπο γιατί δεν αξίζει. Δεν ισχύει όμως αυτό, καθώς υπάρχουν παραδείγματα –λίγα μεν, αλλά υπάρχουν– όπου έχει επιτευχθεί μεγάλος όγκος πωλήσεων, μέσα από πλατφόρμες κ.λπ. Ο συγγραφέας, σε αυτή την περίπτωση, εισπράττει τα χρήματα μόνος του, χωρίς ενδιάμεσους ή κάποιον εκδότη να παίρνει μεγάλα ποσοστά επί των πωλήσεων».

Ενώ θα φανταζόμασταν πως οι επίδοξοι συγγραφείς που στρέφονται στην αυτοέκδοση είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι, που ίσως έχουν προσπαθήσει να κυκλοφορήσουν το βιβλίο τους μέσω ενός μεγάλου εκδοτικού οίκου και έχουν αποτύχει, ο Δημήτρης Σαριγγαλάς καταρρίπτει αυτόν τον μύθο, εξηγώντας: «Οι άνθρωποι που απευθύνονται σ’ εμάς για αυτοέκδοση προέρχονται απ’ όλη την Ελλάδα και είναι κυρίως νέοι άνθρωποι, πρωτοεμφανιζόμενοι, που φιλοδοξούν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην πεζογραφία ή στην ποίηση. Το μεγαλύτερο ποσοστό των επίδοξων συγγραφέων που έχουν απευθυνθεί σε εμάς για αυτοεκδόσεις γράφουν βιωματικά. Είναι συχνά αυτοβιογραφικά βιβλία, με ιστορίες των ίδιων ή συγγενικών τους προσώπων, αλλά και εκδόσεις που αφορούν τον τόπο στον οποίο ζουν». Κόντρα, ίσως, στη στενή έννοια του όρου αυτοέκδοση, οι εκδόσεις Γραφή παρέχουν συμβουλές σε συγγραφείς που αποφασίζουν να αυτοεκδόσουν το έργο τους και τους καθοδηγούν στο πώς να προωθήσουν το νέο τους βιβλίο μέσω των social media και των βιβλιοπωλείων που μπορούν να το διακινήσουν σε όλη την Ελλάδα.

Το ρίσκο των αυτοεκδόσεων για τους εκδοτικούς

Με έδρα τα Εξάρχεια (Βατάτζη 55), οι εκδόσεις Οσελότος είναι ένας από τους πιο γνωστούς αθηναϊκούς εκδοτικούς οίκους που παρέχει υπηρεσίες αυτοέκδοσης. Στην ερώτηση πώς ξεκίνησε και πώς πήρε το ρίσκο να ασχοληθεί με τις αυτοεκδόσεις η υπεύθυνη του εκδοτικού, Λένα Παντοπούλου, απαντά: «Η ιδέα δεν προέκυψε ξαφνικά, ήταν το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης πορείας μέσα στον χώρο του βιβλίου. Από το 1991 συνεργαζόμουν με πολλούς παραδοσιακούς εκδοτικούς οίκους, αναλαμβάνοντας το layout και τον σχεδιασμό δεκάδων τίτλων. Έζησα από κοντά τη χαρά της δημιουργίας ενός βιβλίου, αλλά και τη δυσκολία πολλών συγγραφέων να βρουν τον δρόμο τους προς την έκδοση. Έτσι, όταν το 2009 αποφασίσαμε να ιδρύσουμε τις εκδόσεις Οσελότος, είχα ήδη καταλάβει πόσο μεγάλη ανάγκη υπήρχε για έναν διαφορετικό τρόπο έκδοσης – πιο ανθρώπινο, διαφανή και συμμετοχικό. Θέλαμε να δώσουμε φωνή σε όλους όσοι έχουν κάτι να πουν μέσα από το γράψιμό τους. Η αυτοέκδοση τότε θεωρούνταν ρίσκο· για εμένα όμως ήταν μια δημιουργική πρόκληση. Να αποδείξουμε ότι μπορεί να γίνει με ποιότητα, επαγγελματισμό και σεβασμό προς τον συγγραφέα. Και σήμερα, βλέποντας πάνω από 2.300 βιβλία και 1.800 συγγραφείς να έχουν βρει τον δρόμο τους μέσα από τον Οσελότο, νιώθω βαθιά ικανοποίηση που ακολουθήσαμε αυτό το μονοπάτι».

Σχετικά με το ποιοι επίδοξοι συγγραφείς πλησιάζουν συνήθως τον Οσελότο για τις υπηρεσίες αυτοέκδοσης που παρέχει, η κυρία Παντοπούλου εξηγεί: «Το πιο όμορφο στη δουλειά μας είναι ότι συναντάμε ανθρώπους κάθε ηλικίας και υπόβαθρου. Από εφήβους που γράφουν το πρώτο τους μυθιστόρημα μέχρι ανθρώπους που στα 60 ή 70 τους αποφασίζουν να εκδώσουν τις αναμνήσεις ή την ποίησή τους. Έχουμε συνεργαστεί με παιδικούς συγγραφείς, εκπαιδευτικούς, ερευνητές, επιστήμονες, καλλιτέχνες, ακόμα και με ανθρώπους που γράφουν απλώς από ανάγκη ψυχής. Η αυτοέκδοση, στην ουσία, έχει σπάσει τα στεγανά: δεν αφορά “επαγγελματίες” συγγραφείς, αλλά όλους όσοι θέλουν να μοιραστούν κάτι αληθινό».

Τέλος, στην ερώτηση ποια συμβουλή θα έδινε σε κάποιον που επιλέγει να αυτοεκδώσει το βιβλίο του, η εκδότρια απαντά: «Θα του έλεγα πρώτα απ’ όλα να το απολαύσει. Η αυτοέκδοση δεν είναι μια τυπική διαδικασία, είναι ένα ταξίδι δημιουργίας και αυτογνωσίας. Από τη συγγραφή του πρώτου κεφαλαίου μέχρι τη στιγμή που θα κρατήσει το βιβλίο στα χέρια του, κάθε στάδιο είναι μια εμπειρία μοναδική. Πολύ σημαντικό είναι να συνεργαστεί με ανθρώπους που αγαπούν πραγματικά το βιβλίο και σέβονται τον δημιουργό και να τους εμπιστευτεί. Θα του συνιστούσα, επίσης, να κάνει προσεκτική έρευνα αγοράς πριν επιλέξει εκδοτικό. Να εξετάσει το έργο, τη διαφάνεια και την εμπειρία κάθε οίκου, να ζητήσει σαφείς πληροφορίες για το τι προσφέρεται και με ποιον τρόπο, ώστε να γνωρίζει ότι βρίσκεται σε καλά χέρια. Ένας σωστός συνεργάτης στην αυτοέκδοση είναι πολύτιμος σύμμαχος και μπορεί να καθορίσει το τελικό αποτέλεσμα. Το μεγάλο πλεονέκτημα της αυτοέκδοσης είναι ότι ο συγγραφέας έχει τον έλεγχο. Καθορίζει ο ίδιος την πορεία του έργου του: από την τιμή και τη διανομή μέχρι την προβολή. Η διαδικασία είναι πιο ευέλικτη, άμεση και ειλικρινής. Ίσως να απαιτεί περισσότερη προσωπική δουλειά, αλλά αυτό είναι και το όμορφο της υπόθεσης – στο τέλος, το βιβλίο δεν είναι απλώς ένα προϊόν, είναι ένα κομμάτι του εαυτού του, ολοκληρωμένο με τον τρόπο που εκείνος το οραματίστηκε».

Εκείνο που αξίζει να σημειώσουμε είναι ότι όλοι οι εκδότες στους οποίους απευθυνθήκαμε συμφωνούν ότι ένας νέος συγγραφέας, είτε επιλέξει να αυτοεκδώσει το βιβλίο του είτε επιλέξει να προχωρήσει σε μια συνέκδοση με κάποιον εκδοτικό, πρέπει να σιγουρευτεί πως μπορεί να εμπιστευτεί τους συνεργάτες του και πως εκείνοι εκτιμούν πραγματικά το έργο του. Αν και το στίγμα σχετικά με τις αυτοεκδόσεις υπάρχει, μπορεί σιγά σιγά να εξαλειφθεί, αν οι πρακτικές που ακολουθούνται είναι σωστές και ένα βιβλίο δεν κυκλοφορεί απλά και μόνο για να κάνει καλό στο «εγώ» του συγγραφέα του. Μια αυτοέκδοση, όπως και μια παραδοσιακή έκδοση ενός βιβλίου, θέλει μεράκι και ενδιαφέρον καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, τόσο από πλευράς του συγγραφέα όσο και από πλευράς των εκδοτών.