Θοδωρής Παπακώστας - Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος κι ένας Βίκινγκ μπαίνουν σ’ ένα μπαρ | Προδημοσίευση από το βιβλίο που θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Key Books
Τι κοινό μπορεί να έχουν ένας Αιγύπτιος γραφέας, ένας Βαβυλώνιος ιερέας κι ένας Βίκινγκ πολεμιστής; Στο νέο του βιβλίο, ο αρχαιολόγος Θοδωρής Παπακώσταςστήνει μια ευρηματική και καθηλωτική αφήγηση, με φόντο... ένα μπαρ. Εκεί, με την Περσεφόνη να κρατά το ποτήρι της και να ρωτά, ξετυλίγονται οι ιστορίες τριών μεγάλων αρχαίων πολιτισμών: της Αιγύπτου, της Μεσοποταμίας και των Βίκινγκς.
Ξεχάστε τα βαρετά εγχειρίδια. Εδώ, η ιστορία ζωντανεύει, συνοδεία χιούμορ, σαρκασμού, αλλά και επιστημονικής ακρίβειας. Από τις πυραμίδες και τον Όσιρι έως την Ενούμα Ελίς και τον Θορ, το βιβλίο ταξιδεύει τον αναγνώστη από τις όχθες του Νείλου, στα ζιγκουράτ της Βαβυλώνας και στις παγωμένες θάλασσες του Βορρά.
Πρόκειται για έναν ευσύνοπτο και γοητευτικό οδηγό στον κόσμο της αρχαίας ιστορίας και μυθολογίας, που απευθύνεται όχι μόνο σε λάτρεις της αρχαιολογίας, αλλά και σε κάθε αναγνώστη που αγαπά τις καλές αφηγήσεις και την ανθρώπινη ματιά πίσω από τα αρχαιολογικά δεδομένα.
Όπως και στα προηγούμενα έργα του, έτσι κι εδώ, ο Παπακώστας καταφέρνει να ενώσει την επιστήμη με την αφήγηση, τη γνώση με την απόλαυση, κάνοντάς μας να δούμε τον αρχαίο κόσμο όχι ως κάτι μακρινό και νεκρό, αλλά ως ένα ζωντανό, ανθρώπινο αφήγημα που –ποιος ξέρει– μπορεί να ειπωθεί με ένα ποτό στο χέρι.
Θοδωρής Παπακώστας - Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος κι ένας Βίκινγκ μπαίνουν σ’ ένα μπαρ: Διαβάστε αποσπάσματα από το νέο βιβλίο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Key Books στις 19 Ιουνίου
«Τέσσερα ήταν τα παιδιά του Γκεμπ και της Νουτ. Ενίοτε και πέντε. Ο Όσιρις, η Ίσιδα, η Νέφθις και ο Σεθ. Ενίοτε και ο Ώρος. Ο Όσιρις ήταν ο μεγαλύτερος, παντρεύτηκε την Ίσιδα και πήρε τον θρόνο. Ο Όσιρις ήταν ένας καλός και δίκαιος βασιλιάς. Αλλά ο Σεθ ζήλευε. Αποφάσισε να εκδικηθεί τον αδελφό του, του επιτέθηκε και τον δολοφόνησε!»
«Ο Σεθ βρήκε μια δικαιολογία και τον ξεμονάχιασε, ίσως κάπου στην έρημο χωρίς μάρτυρες, να μη δει κανείς το υποχθόνιο σχέδιό του, να μην υπάρχει κανείς να πει τι συνέβη πραγματικά. Εκεί ήταν που είτε μεταμορφώθηκε σε άγριο ζώο, κάποιον κροκόδειλο, κάποιον ταύρο, είτε τον χτύπησε με κάποιο εργαλείο. Είτε τον έπνιξε στον Νείλο, είτε τον ποδοπάτησε και τον πέταξε στο ποτάμι. Γι’ αυτό για τους Αιγύπτιους, το να πνιγείς στον Νείλο ήταν διαφορετικός, ιερός θάνατος. Αργότερα πλάστηκαν κι άλλοι μύθοι, τελείως διαφορετικοί. Πήγε ο Σεθ στα κρυφά και πήρε τα μέτρα του αδελφού του και κατασκεύασε ένα κιβώτιο ακριβώς στα μέτρα του».
«Τη λέρα! Ήθελε να τον βάλει στο φέρετρο;» είπε τινάζοντας το πέτο της.
«Ναι, αλλά δεν του το είπε. Σε κάποια γιορτή, έφερε το κιβώτιο κι έβαλε δικούς του ανθρώπους να κάνουν πως μπαίνουν μέσα, αλλά να μην τους χωράει τέλεια. Για άλλους να είναι μεγάλο, για άλλους να είναι μικρό. Ώσπου αποφάσισε και ο Όσιρις να δοκιμάσει να μπει μέσα και ήταν ιδανικό για το μέγεθός του».
«Του ήρθε κουτί το κουτί».
«Με το που μπήκε μέσα ο Όσιρις, έκλεισε απότομα το κιβώτιο ο Σεθ και τον κλείδωσε μέσα. Πήρε το κιβώτιο και το έριξε στον Νείλο και από εκεί το ρεύμα έβγαλε το κιβώτιο στη Μεσόγειο. Είτε σφαγμένος είτε ποδοπατημένος είτε κλειδωμένος στο κιβώτιο, ο Όσιρις χάθηκε στα κύματα της Μεσογείου. Η Ίσιδα, εκείνη τη στιγμή, έλειπε μακριά από το παλάτι, στην Κόπτο της Άνω Αιγύπτου, όταν έφτασε στα αυτιά της ο θρήνος από τις θεές των βόρειων βάλτων που είχαν ήδη μάθει τα φρικτά νέα. Θλιμμένη και απαρηγόρητη, αποφάσισε να βρει τον σύζυγό της. Τον έψαχνε για χρόνια. Κατέληξε να τον εντοπίσει στη Βύβλο του Λιβάνου, απ’ όπου και τον έφερε πίσω στην Αίγυπτο. Αλλά ο Σεθ πήρε πρέφα ότι ο Όσιρις επέστρεψε και, μέσα στη νύχτα, πήγε και άνοιξε το κιβώτιο και έκοψε τον Όσιρι σε δεκατέσσερα κομμάτια, που τα σκόρπισε σε όλη την Αίγυπτο. Η Ίσιδα δεν το έβαλε κάτω. Μεταμορφώθηκε σε πτηνό και πέταξε πάνω από όλη τη χώρα. Έψαξε ολόκληρη την Αίγυπτο κι όπου έβρισκε κάποιο κομμάτι του άντρα της το έθαβε επί τόπου. Αυτό δικαιολογούσε τα διάφορα ιερά και ναούς του θεού σε όλη τη χώρα. Η Ίσιδα βρήκε δεκατρία τμήματα του συζύγου της. Το δέκατο τέταρτο δεν το βρήκε ποτέ».
«Ποιο ήταν αυτό;»
«Το τσουτσουνέλι του. Είχε πέσει μέσα στον Νείλο και το είχαν φάει τα ψάρια».
«Πάει το θεϊκό τσουτσουνέλι! Και τι έκανε;»
«Εδώ έρχεται μια άλλη εκδοχή της ιστορίας όπου η Ίσιδα μάζευε τα κομμάτια του Οσίριδος και τα ένωνε. Στο τέλος, έφτιαξε ένα ξύλινο ομοίωμα του μορίου του και, με μαγεία, τον ζωντάνεψε, συνευρέθηκε μαζί του και έμεινε έγκυος στον θεό Ώρο. Έπειτα, ο Όσιρις έγινε η πρώτη μούμια και κατέβηκε να βασιλέψει στον κάτω κόσμο, ενώ η Ίσιδα έμεινε να κυοφορεί τον διάδοχό του».
«Μου έρχονται τόσο πολλά παιδιάστικα σχόλια να κάνω, αλλά θα κρατηθώ. Και έμεινε η Ίσιδα έγκυος και μόνη;»
«Και φυσικά εκτεθειμένη ακόμη στην οργή του Σεθ. Μια νέα περιπέτεια ξεκινούσε».
Η μάνα κουράγιο και το παιδί της:
Η Γέννηση του Ώρου
«Ως έγκυος η Ίσιδα πήγε και κρύφτηκε στο Δέλτα του Νείλου. Οι πυκνοί πάπυροι που φύτρωναν στους βάλτους του ποταμού παρείχαν κάλυψη για τη θεά και ο μοχθηρός Σεθ δεν μπορούσε να την εντοπίσει. Είχε μαζί της για προστασία τη θεά Σερκέτ, θεά των σκορπιών».
«Γιατί των σκορπιών συγκεκριμένα;»
«Στην έρημο της Αιγύπτου, οι σκορπιοί ήταν ένα συχνό πρόβλημα, παρότι δεν είναι όλα τα τσιμπήματα θανατηφόρα. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι η θεά Σερκέτ μπορούσε να προστατεύσει από το τσίμπημα του σκορπιού. Είχε άλλοτε τη μορφή ενός μεγάλου σκορπιού ή η ουσία της απλωνόταν σε ένα κοπάδι σκορπιών. Με ένα τέτοιο κοπάδι κατέληξε να φτάσει στα χωριά του Δέλτα η Ίσιδα, και ζήτησε βοήθεια από μια πλούσια γυναίκα που βρήκε μπροστά της. Η πλούσια την έδιωξε μακριά. Λίγο πιο κάτω, η θεά συνάντησε μια φτωχή κοπέλα, η οποία την καλοδέχτηκε στο καλύβι όπου ζούσε μέσα στον βάλτο. Η θεά ήταν ασφαλής, αλλά οι σκορπιοί τα είχαν πάρει με την πλούσια και ήθελαν να την τιμωρήσουν. Ένωσαν τις δυνάμεις τους και πήγαν και τσίμπησαν τον μικρό γιο της. Μέσα στη νύχτα, η Ίσιδα ξύπνησε από τον θρήνο και τις προσευχές της πλούσιας που έκλαιγε για τον χαμό του νεογέννητου παιδιού της. Ως μέλλουσα μητέρα η ίδια, τη λυπήθηκε. Πήγε και έσωσε τη ζωή του παιδιού βγάζοντας με μαγεία το δηλητήριο από το κορμί του. Η πλούσια γυναίκα, μετανιωμένη, έδωσε όλα τα υπάρχοντά της στη φτωχή κοπέλα του βάλτου. Τέλος καλό, όλα καλά, και η Ίσιδα βρήκε το καταφύγιό της, ώσπου δέκα μήνες μετά γέννησε τον νέο θεό Ώρο».
«Δέκα; Μισό. Απ’ όσο ξέρω, εννέα μήνες κρατάει η ανθρώπινη εγκυμοσύνη».
«Θα ακούσεις αρκετές φορές να αναφέρεται στην αρχαιότητα εγκυμοσύνη δέκα μηνών. Είναι απλό. Εμείς σήμερα έχουμε μήνες που συμβαδίζουν με την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο και διαρκούν 30 με 31 μέρες. Στους περισσότερους αρχαίους λαούς, οι μήνες συμβάδιζαν με την περιφορά της Σελήνης γύρω από τη Γη, και οι μήνες είχαν 28 μέρες. Αν το μετρήσεις σε εβδομάδες, και στις δύο περιπτώσεις η κύηση διαρκεί γύρω στις 40 εβδομάδες, όσο και σήμερα».
***
«Γεννήθηκε ο Ώρος, αλλά ο θείος του δεν θα ησύχασε. Πώς πήρε πίσω τον θρόνο του πατέρα του;»
Ορκίζεστε να πείτε την αλήθεια
χωρίς φόβο και χωρίς πάθος;
Θεόδωρος Παπακώστας - βιογραφικό
Ο Θεόδωρος Παπακώστας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε αρχαιολογία στο πανεπιστήμιο του Reading. Πήρε το μεταπτυχιακό του στην προϊστορική αρχαιολογία από το πανεπιστήμιο του Nottingham και το 2017 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην κλασική αρχαιολογία από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το 2018 δημιούργησε τον archaeostoryteller, επικοινωνώντας την αρχαιογνωσία σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα. Έχει παρουσιάσει δύο σειρές αρχαιολογικών ντοκιμαντέρ και το ομώνυμο podcast του, archaeostoryteller, παραμένει μέσα στα top 5 πανελλαδικά.
Το πρώτο του βιβλίο «Χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ;» κυκλοφόρησε το 2021 από την Key Books, έγινε bestseller, βραβεύτηκε και μεταφράστηκε σε 15 γλώσσες. Ακολούθησε το 2022 το επίσης βραβευμένο bestseller «Αρχαιολογία αγάπη μου… έλα πάρε με από δω» και το 2023 το παιδικό «Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ;» αμφότερα από τις εκδόσεις Key Books.
Ανακαλύψτε τις φετινές εκδόσεις ελληνικής λογοτεχνίας: μυθιστορήματα, διηγήματα και αφηγήσεις που ξεχωρίζουν αυτό το καλοκαίρι από τους κορυφαίους εκδοτικούς οίκους
34°
