Αναγνώστης με αιτία: Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει για το βιβλίο «Τζακ» της Μέριλιν Ρόμπινσον, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο
Πριν χρόνια, τη δεκαετία του ’90, μια φίλη Ελληνίδα ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε Αλβανό. Η αστική οικογένειά της το έφερε βαρέως – και με το δίκιο της, όπως αποδείχτηκε αργότερα. Κανείς δεν μπορούσε να κατανοήσει την κίνηση αυτή της κοπέλας που όχι μόνο παντρεύτηκε αλλοεθνή αλλά κυοφόρησε και το παιδί του. Ομολογώ, ακόμη κι εγώ που ήθελα να πιστεύω ότι δεν ήμουν ξενοφοβικός (ρατσιστής το λένε άλλοι), την κοιτούσα με μισό μάτι. Ήταν όμορφη κοπέλα, μορφωμένη, με προοπτικές, τι ήθελε να έρθει σε ρήξη με τα στερεότυπα της ελληνικής κοινωνίας; Στην πορεία η φίλη μου άρχισε να παρουσιάζει ψήγματα μελαγχολίας που αργότερα οδήγησαν στην κατάθλιψη. Ο άντρας της, έχοντας διαπράξει κάποια κολάσιμη πράξη, κατέφυγε στην πατρίδα του. Έχασα για πάντα τα ίχνη της φίλης μου –δεν υπήρχε Facebook τότε.
Την ιστορία αυτή μου θύμισε το μυθιστόρημα «Τζακ», της Αμερικανίδας Μέριλιν Ρόμπινσον – στην εγγυημένη μετάφραση της Κατερίνας Σχινά. Μονάχα που εδώ το θέμα είναι διαφυλετικό. Ένας λευκός άντρας ερωτεύεται μια νέγρα κι εκείνη ανταποδίδει τα αισθήματά του. Ανήκουν και οι δυο στη μεσαία τάξη, έχουν κι οι δυο πατεράδες υψηλά ιστάμενους στο ιερατείο – αν και σε διαφορετικές εκκλησίες. Οι πρώτες ογδόντα σελίδες αναπτύσσονται γύρω από την τυχαία συνάντηση των κεντρικών ηρώων σε ένα νεκροταφείο. Λατρεύω τα νεκροταφεία, ιδίως όταν γίνονται θερμοκήπια ερώτων. Γιατί πού καλύτερα μπορεί να ανθίσει ένας έρωτας πάρεξ εκεί που υμνείται ο θάνατος;
Η συγγραφέας του μυθιστορήματος μας παραδίδει έναν άντρα που λες κι έχει βγει από τις σελίδες του Κνουτ Χάμσουν. Από την Πείνα ίσως, ή από το Ένας αλήτης παίζει με τη σουρντίνα. (Τι υπέροχα βιβλία! Δεν χρειάζεται να πω ότι αγαπώ σφόδρα τον Νορβηγό αυτόν συγγραφέα).
Ο λευκός άντρας στο μυθιστόρημα της Ρόμπινσον είναι τρόπον τινά ένας παρίας. Δεν εργάζεται, αρέσκεται στις μικροκλοπές, τρέφεται από κάποια χρήματα που του αφήνει ενίοτε ο αδελφός του, έχει απομακρυνθεί από την οικογένειά του και πιάνεται από τον έρωτά του για την όμορφη νέγρα όπως ο ναυαγός από μια σανίδα που πλέει κοντά του.
Από την άλλη, η όμορφη μαύρη κοπέλα, που εργάζεται ως δασκάλα και ζει μακριά από την οικογένειά της, στο Σεντ Λούις, ερωτεύεται τον μεγαλύτερό της λευκό άντρα με την προσήλωση που φανερώνουν οι γυναικείες ψυχές σε κάθε κατατρεγμένο.
Αποδέχονται και οι δυο τη σπίλωση που συνεπιφέρει η ανάμιξη των δύο φυλών – μαύρης και λευκής. Δυστυχώς για τους ίδιους ζουν σε μια εποχή που δεν έχει ακόμη επιβληθεί η ποσόστωση του χρώματος και της κάθε λογής ιδιαιτερότητας στις σειρές του Netflix αλλά και σε κάθε άλλης παρόμοιας πλατφόρμας.
Το περιβάλλον των δύο ηρώων φροντίζει να τους επισημαίνει διαρκώς ότι μόνο πόνο προσφέρει αυτή η αδόκιμη σχέση τους. Ο άντρας καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες να απαγκιστρωθεί, όμως η αδυναμία του χαρακτήρα του τον προδίδει αενάως. Από την άλλη, η κοπέλα αποδεικνύεται βράχος ακλόνητος, ένας φάρος αληθινός στον φουρτουνιασμένο βίο του συντρόφου της.
Θα θριαμβεύσει άραγε στο τέλος ο έρωτας ή θα επικρατήσουν οι κοινωνικές συμβάσεις;
Θα καταφέρει η συγγραφέας να αποφύγει το χάπι εντ;
17°
