Προτζέκτορας: Συνέντευξη με τη Μαρία Παπαϊωάννου για τη συγγραφή, τα βιβλία, τη ζωή της, την ασθένεια και την κατάθλιψη
«Γεννήθηκα στην Αθήνα και συγκεκριμένα στα Εξάρχεια, το οργουελικό 1984. Γεννήθηκα στο κέντρο της Αθήνας όταν οι τοίχοι άρχιζαν να γεμίζουν συνθήματα και τα όμορφα παιδιά της punk τριγύριζαν στους δρόμους με τον πορτοκαλί φωτισμό, πίσω από το ξενοδοχείο Park και γύρω από τις θρυλικές οδούς Στουρνάρη και Πατησίων.
Η Αθήνα πέρα από γενέτειρά μου είναι και η πόλη που με ανέθρεψε, που με τα Walkman στα αυτιά την έχω περπατήσει όλη, από άκρη σε άκρη, στην θυμωμένη εφηβεία μου, στην πρώτη νιότη μου, στους πρώτους έρωτες, με τον πρώτο μισθό από την δουλειά στην τσέπη. Λεωφόρος Αλεξάνδρας, Μάρνη, Ιπποκράτους, Πλατεία Βάθη, 3η Σεπτεμβρίου, Αχαρνών, Λιοσίων».
Υπήρξαν όμως και κάποιοι άλλοι δρόμοι. Αυτοί που σε οδήγησαν στη συγγραφή.
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που η πρόσβαση στη μεγάλη βιβλιοθήκη ήταν ελεύθερη και χωρίς λογοκρισία. Είχα τη δυνατότητα να διαβάσω ό,τι ήθελα και αυτό μου άνοιγε περισσότερο την όρεξη. Ετερόκλητα αναγνώσματα, Ταχτσής, Διδώ Σωτηρίου, Χεμινγουέι, Καμύ αλλά και Λάβκραφτ, Πόε, Stephen King, κυριολεκτικά με γαλούχησαν. Ως παιδί και αργότερα ως γυναίκα ήμουν ένα κοινωνικό πλάσμα φαινομενικά αλλά εξαιρετικά εσωστρεφές και μοναχικό επί της ουσίας, σε σημείο αγοραφοβίας. Η φιλαναγνωσία και η κάποια κλίση στην γραφή έκαναν την ενασχόληση με τη συγγραφή μονόδρομο.
Παρ’ όλα αυτά, ασχολήθηκες αρχικά με το θέατρο.
Υπήρξα φρικτή μαθήτρια σε μια εποχή που το εκπαιδευτικό σύστημα απέβαλε το ίδιο τους κακούς μαθητές και βρήκα παρηγοριά στη δραματική σχολή του Άκη Δαβή. Ωστόσο, σύντομα κατάλαβα ότι όσο και αν το αγαπούσα το θέατρο δεν μπορούσα να το υπηρετήσω όπως εκείνο απαιτεί, με μοναστική αφοσίωση και εξάσκηση πρωταθλητή. Ο πρώτος μου γάμος, τότε, προέκυψε χωρίς πολλή σκέψη και με πήρε μακριά από την Αθήνα.
Βρέθηκα στη Φλώρινα, σε ηλικία μόλις 23 χρονών να ψάχνω τα πατήματά μου στον κόσμο των οικογενειαρχών της επαρχίας. Ένα πολιτισμικό σοκ για ένα κορίτσι από τα Εξάρχεια, το δίχως άλλο. Η γραφή ήταν εκείνη που σε στιγμές σκληρής μοναξιάς με έσωσε. Θυμάμαι να γράφω βράδια ολόκληρα και το ξημέρωμα να σκίζω και να καταχωνιάζω σελίδες σε συρτάρια, ανάμεσα σε ρούχα και παπλώματα.
Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1984, όταν η punk μεσουρανούσε και ίσως κάπως υποσυνείδητα όλο αυτό να με έχει επηρεάσει. Γράφω περισσότερο για να ενοχλώ παρά για να τέρπω
Και επιστρέφεις στην Αθήνα.
Ναι, το διαζύγιο ήταν η φυσική εξέλιξη της ιστορίας με το ευτύχημα ότι επέστρεψα στην Αθήνα με την κοιλιά και την καρδιά μου γεμάτες από την κόρη μου. Η πόλη στα χρόνια της βαθιάς κρίσης με τις ταμπέλες νέον από τα δεκάδες Κέντρα Αγοράς Χρυσού να λαμπυρίζουν στα απογοητευμένα μάτια μου, δεν θύμιζε σε τίποτα το γεμάτο ζωή αστικό κέντρο με την μεγάλη εμπορική αγορά, που είχα αφήσει τέσσερα χρόνια πριν.
Προτού βγει το διαζύγιό μου, είχα γνωρίσει τον άντρα που ερωτεύτηκα ακαριαία και που έμελλε να γίνει ο δεύτερος σύζυγός μου. Από εκείνη την στιγμή και μετά η γραφή μπήκε στην ζωή μου συστηματικά και όχι μόνο σε στιγμές απελπισίας. Φύσει κλειστή και φοβική, η ιδανική στιγμή της ημέρας είναι η ώρα που θα σηκωθώ το πρωί, θα φτιάξω τον καφέ μου και θα ανοίξω τον υπολογιστή για να γράψω.
Μαρία Παπαϊωάννου «Rebound» (εκδ. Ιωλκός)
Είσαι ένας άνθρωπος που μίλησες ανοιχτά για την κατάθλιψη και το πώς την αντιμετώπισες.
Έγκυος στον γιο μου νόσησα από κλινική κατάθλιψη. Προτού περάσουν σαράντα μέρες από τη γέννησή του ξεκίνησα να γράφω το πρώτο μου βιβλίο, τη συλλογή διηγημάτων μου με τίτλο «Rebound» (2017, εκδ. Ιωλκός), στο οποίο περιγράφονται η σχέση μου με την Αθήνα και ο τρόπος με τον οποίο η ίδια η πόλη με γιάτρεψε από την ψυχική νόσο.
Ακολουθούν οι Συζυγίες, το δεύτερο βιβλίο σου.
Το δεύτερο βιβλίο μου, με τίτλο «Συζυγίες» (εκδ. Ο Μωβ Σκίουρος, 2019) ήταν αποτέλεσμα συστηματικής παρατήρησης και μελέτης του κόσμου των ζευγών. Μου αρέσει να παρατηρώ και νομίζω αυτό είναι το πιο ισχυρό όπλο στην φαρέτρα ενός συγγραφέα. Θυμάμαι, όταν έγραφα τις «Συζυγίες», πήγαινα σε φιλικά τραπέζια ως καλεσμένη και έμενα αποσβολωμένη με τα ζευγάρια των συνδαιτημόνων να μιλούν, να υπαινίσσονται χωρίς να ξέρουν ότι εγώ, όταν γύριζα σπίτι αργά το βράδυ, προτού βγάλω τα παπούτσια μου, έτρεχα να σημειώσω όσα με είχαν εντυπωσιάσει για να τα χωρέσω στο βιβλίο μου.
Κι έρχεται, ακόμα μια φορά η ζωή και σου δίνει το υλικό για το επόμενο βιβλίο σου.
Στα 33 μου ήρθα αντιμέτωπη με έναν από τους μεγαλύτερους φόβους μου: το μη αναστρέψιμο. Υποβλήθηκα σε υστερεκτομή, αφαίρεσα τη μήτρα και τις σάλπιγγές μου, λόγω ασθενείας. Το σοκ ήταν δυσβάσταχτο, η κατάθλιψη επέστρεψε πιο αδυσώπητη από πριν, ωστόσο τα κατάφερα. Κατάφερα να μασήσω τον πόνο και να τον καταπιώ, να τον βάλω μέσα μου και μετά να τον αποβάλλω επιλέγοντας να κρατήσω μόνο τα θρεπτικά συστατικά του.
Όταν λες τα θρεπτικά συστατικά του πόνου;
Ποια είναι αυτά; Οι αντοχές που μου άφησε σαν αντισώματα στα φρικτά για πολλούς, θέματα. Έτσι, έγραψα το τρίτο μου βιβλίο, μια συλλογή 17 διηγημάτων τρόμου και φανταστικού, με τίτλο «Burn Out» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νίκας. Τα διηγήματα έχουν ως κεντρικό θέμα την περιοχή της Ριτσώνας με το αποτεφρωτήριο και τη δομή των προσφύγων. Όπως και στα δύο πρώτα βιβλία μου, ήθελα να μιλήσω για ό,τι αποφεύγουμε από φόβο. Εν προκειμένω τον θάνατο, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την εμπορευματοποίηση του πένθους και την διακίνηση των ψυχών με την ανοχή της κοινωνίας.
8°
Όταν λες τα θρεπτικά συστατικά του πόνου;
