Ο Παρθενών, όπως όλα τα μεγάλα αριστουργήματα, κρύβει στη μορφή του και την εμπειρία ζωής του δημιουργού του, του Ικτίνου: τις επιθυμίες, τους έρωτες, τις απογοητεύσεις, τις αμφιβολίες, τις αγωνίες και τους φόβους του. Τη δίνη αυτής της εμπειρίας σαρώνει η μυθιστορηματική αφήγηση του Τάκη Θεοδωρόπουλου, ταξιδεύοντας στην άλλη άκρη του χρόνου, στην καρδιά μιας Αθήνας, όπου ο δήμος είναι «τύραννος», όπως τον αποκαλεί ο Ευριπίδης, και οι θεοί εξακολουθούν να ενδιαφέρονται και να παρεμβαίνουν στο ανθρώπινο σύμπαν. Οδηγός στην περιπέτεια η δαιμονική και μαγευτική συγχρόνως Σελάνα, σύντροφος ζωής του αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Το βιβλίο «Σελάνα - Το μυθιστόρημα του Παρθενώνα», του Τάκη Θεοδωρόπουλου, μια μυθιστορηματική «βιογραφία του Παρθενώνα» θα κυκλοφορήσει στις 8 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Στον πρόλογο το συγγραφέας εξηγεί πώς και γιατί γράφτηκε.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το μυθιστόρημα που κρατάς στα χέρια σου, αναγνώστη, ζει τρώγοντας τα αποφάγια που άφησε στο τραπέζι της η λογιοσύνη και η επιστήμη τόσων αιώνων. Για τον Παρθενώνα και τον μακραίωνα βίο του έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες, από περιηγητές ως αρχιτέκτονες, αρχαιολόγους και ιστορικούς. Εγώ δεν διαθέτω καμία από τις προαναφερθείσες δεξιότητες, με αποτέλεσμα να τις αντιμετωπίζω όλες με τον ίδιο θαυμασμό.
Το επαναλαμβάνω: με το μυθιστόρημα αυτό γεύτηκα τα αποφάγια που άφησε στο τραπέζι της η ευωχία των μελετητών τόσων αιώνων. Πέρασα χρόνια διαβάζοντας τα έργα τους, άλλοτε με περιέργεια, άλλοτε με θαυμασμό, κι άλλοτε από υποχρέωση. Όμως άλλο έψαχνα, κι ας ήξερα πως δεν θα μπορέσω να το βρω στις σελίδες που καταγράφουν με εξαιρετική ακρίβεια αριθμούς, διαστάσεις, αποστάσεις και όσα άλλα μέσα διαθέτει ο ανθρώπινος νους για να περιγράψει το ορατό. Οι πειρασμοί ήσαν πολλοί. Σκέφτηκα μια Bιογραφία του Παρθενώνα που θα στηριζόταν αποκλειστικά σε ιστορικές μαρτυρίες, από τον Κέκροπα ως τον Μανόλη Κορρέ. Όμως τελικά υπέκυψα στην έξη μου –την έξη του μυθιστοριογράφου– διότι αυτή υπηρετεί καλύτερα το ζητούμενο.
Ποιο είναι το ζητούμενο; Το αίσθημα που γεννάει ο Γέρων όταν, περπατώντας στην οδό Πατησίων, σηκώνω άθελά μου το βλέμμα και τον συναντώ στο βάθος της προοπτικής, ανάμεσα στις λερές προσόψεις των πολυκατοικιών και την αθλιότητα της κίνησης.
Υπερόπτης ο Γέρων. Σαν να σε κοιτάζει από το ύψος του βράχου του και να σε μελετάει, ενώ νομίζεις πως εσύ τον μελετάς. Κρίνει τις κινήσεις σου; Εντάξει, η εθνική παράνοια όλων των συμπατριωτών μου με τον Παρθενώνα είναι γνωστή. Όμως δεν είναι μόνον αυτό. Είναι και τα ερωτήματα που σου υποβάλλει. Ένα σώμα που φέρνει πάνω του τα σημάδια αιώνων ζωής όμως ανήκει στο παρόν σου. Ο Παρθενών δεν είναι ούτε ιδέα, ούτε θεωρητικό σχήμα. Είναι μορφή, ύπαρξη που στέκει μπροστά στα μάτια σου. Είναι βλέμμα που διασταυρώνεται με το δικό σου. Κι ένα βλέμμα είναι πάντα αινιγματικό σαν την ίδια τη ζωή.
Ναός της Αθηνάς, κιβωτός της αθηναϊκής ηγεμονίας, επέζησε και των δύο. Όπως η Ορέστεια επέζησε του δημιουργού της, του Αισχύλου. Το έναυσμα μου το έδωσε το ταφικό επίγραμμα του τραγωδού που το έγραψε ο ίδιος και όπου, αν και τιμημένος ποιητής, αναφέρει μόνον ότι πολέμησε στον Μαραθώνα. Παρεξηγήσιμο, πλην όμως εξηγήσιμο. Εκείνο που δίνει το μέτρο της ποίησης είναι το κεφάλαιο ζωής που κουβαλούν οι λέξεις της. Γιατί να μην ισχύει το ίδιο και για το αριστούργημα της αρχιτεκτονικής τέχνης που γεννήθηκε στην ίδια ατμόσφαιρα με την τραγωδία; Άλλο αίνιγμα κι αυτό. Πώς είναι δυνατόν ο Παρθενών, μνημείο του μέτρου και της αρμονίας, να γεννήθηκε από τον ίδιο κόσμο που γέννησε την αιματοβαμμένη σκηνή της ανθρώπινης κατάστασης, η οποία συνεχίζει να μας συγκινεί; Μήπως είναι κι αυτός φτιαγμένος από τα υλικά της τραγωδίας; Έμενε να βρω τον ποιητή του. Και διεπίστωσα ότι δεν ξέρω τίποτε γι’ αυτόν.
Ο Ικτίνος είναι ένα όνομα χωρίς βιογραφία, ένας άνθρωπος σκιά. Πότε γεννήθηκε, πότε και πώς πέθανε, πού έμαθε την τέχνη του; Είναι ένα αρχιτεκτονικό ύφος που οι ειδήμονες εντοπίζουν στον πρώτο όροφο του Τελεστηρίου στην Ελευσίνα και στον ναό του Επικουρείου Απόλλωνος στις Βάσσες της Αρκαδίας. Ξέρουμε για τον Περικλή, ξέρουμε για τον Φειδία, όμως δεν ξέρουμε τίποτε για τον Ικτίνο. Υπάρχει μια αναφορά στον Βιτρούβιο που τον αναφέρει μαζί με κάποιον Κάρπιο ως συγγραφέα της αρχιτεκτονικής του ναού. Ιδανικό σκοτάδι για τον μυθιστοριογράφο που σαν υπνοβάτης ψάχνει την πραγματικότητα γύρω του. Αν εξακολουθεί να τραβάει το βλέμμα το ερείπιο, είναι γιατί στις ξεδοντιασμένες του κιονοστοιχίες κυκλοφορεί η σκιά μιας ανθρώπινης ζωής, του δημιουργού του πάνω απ’ όλα.
Κάπως έτσι γράφτηκε η Σελάνα. Βλέπετε, δεν μπορούσα να τον αφήσω μόνον. Επειδή όμως το Μυθιστόρημα του Παρθενώνα δεν τελειώνει με τη δημιουργία του, ευελπιστώ να συνεχίσω με τα επόμενα επεισόδια του μακραίωνος βίου του.
11°
