Αύγουστος του Νίκου Παπάζογλου: Η ιστορία πίσω από το εμβληματικό τραγούδι που περιλαμβάνεται στον δίσκο Χαράτσι
Αύγουστος του 1978. Το φυλλοκάρδι των Θεσσαλονικέων δεν έχει σταματήσει να αγωνιά για την επόμενη μέρα: Μπορεί να πέρασαν δύο μήνες και κάτι από τον μεγάλο σεισμό του Ιουνίου, αλλά το τραύμα παραμένει ανοιχτό, οι φοβίες ντούρες, το άγχος χτυπάει ταβάνι. Φοβούμενος μην τυχόν και ο Εγκέλαδος επέστρεφε και η πόλη χόρευε ξανά μανά με το ζόρι τις ζεϊμπεκιές του τρόμου, ο Νίκος Παπάζογλου έστειλε τη σύζυγό του Βαρβάρα Γουίλιαμς και τη νεογέννητη κόρη τους στους συγγενείς τους στην Αμερική. Ο ίδιος παρέμεινε στη Θεσσαλονίκη επιφυλακή. Τον φαντάζομαι να διανυκτερεύει στο στούντιο Αγροτικόν της Τούμπας και σεναριογραφώ-σκηνοθετώ τη συνέχεια κάπως έτσι. Χτύπημα τηλεφώνου, το σηκώνει. Ποιος, «Σαββόπουλος εδώ, άντε έλα στο Πήλιο, που μου κάθεσαι και διπλολιώνεις από τη ζέστη κι απ’ τον φόβο». Ο Παπάζογλου δεν αρνείται την πρόταση. Πακετάρει, ανεβαίνει στο αμάξι, πιάνει Παγασητικό, ανεβαίνει το βουνό και νά τος.
Δεν περνούν λίγες μέρες και ο κοκκινοφούλαρος εγκαταλείπει το φιλόξενο σπίτι του Νιόνιου και της Άσπας επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη άρον άρον. Έρωτας ήταν η αιτία. Μπαμπέσης, κεραυνοβόλος και βασανιάρης, τρεχάτε ποδαράκια μου μακριά, αφού εκεί στο Πήλιο συναντήθηκε, όπως δήλωσε ο ίδιος στην εκπομπή της Βίκυς Φλέσσα χρόνια αργότερα, με μια αιθέρια ύπαρξη. Μια θεά, μια καλλονή, που στη θέα της ανταριάστηκαν τα ήπατα και του κόπηκαν ανάσες και πόδια. Πάνω χώρα (μυαλά) και κάτω χώρα (λίμπιντο) σε ανάφλεξη, πρέπει να την κάνω μακριά, σκέφτεται γεμάτος τύψεις το στεφάνι του τη Βαρβάρα και τη νεογέννητη κόρη του Αδελαΐδα, που μια Μεσόγειο κι έναν Ατλαντικό μακριά του στην Αμερική κοιμόνταν αμέριμνες.
Έτσι γεννήθηκε το τραγούδι Αύγουστος, που το είχε ήδη σκαρώσει στο μυαλό του εκείνες τις μαρτυρικές στιγμές που πάλευε να μην απιστήσει. Είναι σαν ημερολόγιο εκείνου του κολασμένου διλήμματος στο Πήλιο το τραγούδι που περιέχεται στο Χαράτσι, δίσκος που κυκλοφόρησε δυο χρόνια μετά από εκείνο το συναισθηματικό πατατράκ: «Μα γιατί το τραγούδι να ’ναι λυπητερό/ με μιας θαρρείς κι απ’ την καρδιά μου ξέκοψε»… «Σ’ αγαπώ μα δεν έχω μιλιά να σ’ το πω/ κι αυτός είναι ένας καημός αβάσταχτος/ λιώνω στον πόνο γιατί νιώθω κι εγώ/ ο δρόμος που τραβάμε είναι αδιάβατος/ κουράγιο θα περάσει θα μου πεις». Όλα περνάνε. Νόμος, tutto passa. Kαι η θέα των λυτών της μαλλιών που την άμμο σαν καταρράκτης έλουζαν, και τα χιλιάδες φιλιά που απλόχερα του χάριζε, και το βλέμμα της (ένας τόσος δα μικρός ουρανός), όλα περνάνε, tutto passa.
«Πρώτη φορά που το έγραψα σε χαρτί ήταν μέσα στο στούντιο που είχα κάτω από το ταχυδρομείο της Παπάφη και εκεί τότε στην περιοχή ζούσε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Ακούω βήματα να κατεβαίνουν τις σκάλες και λέω “ποιος να είναι τέτοια ώρα”, τον βλέπω και λέω “ωχ αμάν, ο Ντίνος”. Κρύβω το τετράδιο αλλά αυτός το είχε δει και μου λέει “για να δω τι γράφεις εδώ”», εξομολογείται ο Παπάζογλου στην τηλεοπτική εκπομπή του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Όταν ο Χριστιανόπουλος διάβασε την πρώτη στροφή, «Μα γιατί το τραγούδι να ’ναι λυπητερό, ενώ η ψυχή μου είναι σε τέτοια ανάταση, γιατί να μη γιορτάζει και αυτή μαζί μου εδώ, στην έκσταση η έξαψη», του είπε πως αυτό δεν είναι τραγούδι αλλά ποίημα. «Μα πώς του λέω, έχω τη μουσική του». «Παίξε την», τον προστάζει ο Ντίνος, ο Παπάζογλου χτυπάει τη μελωδία στην κιθάρα και ο Χριστιανόπουλος του βγάζει κόκκινη κάρτα: «Έκσταση, έξαψη κι όλα τα αφηρημένα ουσιαστικά έξω. Είναι ευκολία».
Είχε απόλυτο δίκιο. Ο Παπάζογλου άκουσε τη συμβουλή του Χριστιανόπουλου, έκοψε τις λυρικάντζες και ο Αύγουστος, δυο χρόνια μετά τη στιχομυθία τους (πολύ τον τυράννησε, όπως δήλωσε, ώσπου να τον γράψει σωστά), μοίρασε μέσω βινυλίου και κασέτας συμβουλές για όσους/ες βίωναν ανάλογες ταραχές.
15°
