2ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής: Το πρόγραμμα 28-30 Απριλίου: Οι δωρεάν εκδηλώσεις σε εκκλησίες, μουσεία, αρχαιολογικούς και συναυλιακούς χώρους
Γρηγοριανά μέλη γραμμένα για τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά και γαλλικό μπαρόκ, λατινοαμερικάνικη θρησκευτική μουσική και έργα από την παράδοση των Μεβλεβί δερβίσηδων, όπερα αλλά και σύγχρονη μουσική. Από την Κυριακή των Βαΐων έως την Μεγάλη Τρίτη (28-30 Απριλίου) το 2ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικήςτο φεστιβάλ μας προσφέρει μια ευκαιρία να περπατήσουμε στην Αθήνα και να αναζητήσουμε μελωδίες που δημιουργήθηκαν για θρησκευτική χρήση ή επικαλούνται το θείο στοιχείο, όχι μόνο σε κλασικούς συναυλιακούς χώρους αλλά και σε εμβληματικά τοπόσημά της που δεν επισκεπτόμαστε συχνά.
Σε 13 χώρους αυτή τη φορά και σταθερά χωρίς εισιτήριο, το αφιέρωμα που παρουσιάζουν το Υπουργείο Πολιτισμού, η Εθνική Λυρική Σκηνή και η Eurolife FFH επιστρέφει διευρύνοντας την εμβέλεια των δράσεών του από τον Κήπο του Προεδρικού Μεγάρου και τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου έως εκκλησίες διαφορετικών δογμάτων, δημοφιλή μουσεία αλλά και στις αίθουσες της ΕΛΣ.
Πάνω από 500 νεότεροι και διακεκριμένοι καλλιτέχνες (μουσικοί, χορωδοί, τραγουδιστές, ψάλτες, συνθέτες, ηθοποιοί) θα δώσουν το παρόν σε περισσότερες από 50 συναυλίες και καλλιτεχνικές δράσεις. Σύντομες στη διάρκειά τους (περί τα 30΄) θα επαναλαμβάνονται ώστε να μπορέσουν να φθάσουν σε περισσότερους αποδέκτες. Μάλιστα, φέτος 11 από αυτά τα έργα αποτελούν αναθέσεις σε Έλληνες συνθέτες.
Στην δεύτερη έκδοσή του, λοιπόν, το πρόγραμμα φιλοξενεί μετά από 22 χρόνια στην ΕΛΣ τον διεθνώς καταξιωμένο αρχιμουσικό και πιανίστα Κωνσταντίνο Καρύδη· ένα νέο μεταμοντέρνο ορατόριο με στοιχεία όπερας της Λένας Πλάτωνος που θα παρουσιαστεί στον Κήπο του Προεδρικού Μεγάρου· μια καινούργια σύνθεση του κορυφαίου βαρύτονου Τάση Χριστογιαννόπουλου που βασίζεται σε 24 προσευχές του Ιωάννου Χρυσοστόμου· την παγκόσμια πρώτη παρουσίαση της σουίτας δωματίου από την όπερα Πάπισσα Ιωάννα του Γιώργου Βασιλαντωνάκη· μια συνάντηση του Ρέκβιεμ του Μότσαρτ με το ηπειρώτικο μοιρολόι από την CoGNiMUSCollektiv και τον Γιώργο Ζιάβρα· ένα γκαλά όπερας με άριες που εκφράζουν το θρησκευτικό συναίσθημα σε επιμέλεια Δημήτρη Γιάκα αλλά και μια «συνομιλία» των έργων Via crucis του Φραντς Λιστ και Ο δρόμος του Σταυρού του Πωλ Κλωντέλ σε διεύθυνση Μάρκελλου Χρυσικόπουλου.
Ο Γιώργος Κουμεντάκης και η Λίνα Μενδώνη για το 2ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής
«Αυτό που μας απασχολεί περισσότερο είναι η μεταφυσική έλξη που αισθάνεται κανείς γενικότερα στη ζωή του, χωρίς να προσδιορίζεται μόνο στο θρησκευτικό συναίσθημα. Το περιεχόμενο είναι ανοιχτό ώστε μέσω της μουσικής να ενώσει τον κόσμο σ’ αυτόν τον πραγματικό περίπατο με μια έλξη άκρως πνευματική. Δεν έχουμε στεγανά, προκαταλήψεις, συντηρητισμό στο τι είδη επιλέγονται» επεσήμανε στη σχετική συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα 15 Απριλίου οΓιώργος Κουμεντάκης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ ο οποίος είχε την ιδέα και υπογράφει και την επιμέλεια του φεστιβάλ.
Στο πνεύμα αλλά και στη σημασία των συγκεκριμένων δράσεων για τους κατοίκους αλλά και για τους επισκέπτες της πόλης στάθηκε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, επισημαίνοντας πως την πρώτη διοργάνωση παρακολούθησαν χιλιάδες θεατές. «Ανεξάρτητα αν κάποιοι θα δουν το πρόγραμμα και θα πάνε να παρακολουθήσουν συγκεκριμένες εκδηλώσεις, είναι πάρα πολλοί αυτοί οι οποίοι θα δουν την εκδήλωση κάπου στον δρόμο, θα ακούσουν τη μουσική και θα σταματήσουν για να γίνουν κοινωνοί αυτού του “ξαφνικού” θεάματος και ακροάματος», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όπως αποκάλυψαν, μάλιστα, υπάρχει στόχος τα επόμενα χρόνια να αναπτυχθούν αντίστοιχα φεστιβάλ εκτός Αθήνας και συγκεκριμένα στην Θράκη.
2ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής: το πρόγραμμα ανά ημέρα αναλυτικά
Η είσοδος σε όλους τους χώρους θα είναι ελεύθερη χωρίς προκρατήσεις, με σειρά προτεραιότητας. Προκρατήσεις θα υπάρξουν μόνο για τις συναυλίες που θα δοθούν στην Εναλλακτική Σκηνή και την Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο ΚΠΙΣΝ μέσω της ticketservices.gr (έναρξη στις 22/4 στις 09:00).Το αναλυτικό πρόγραμμα είναι αναρτημένο στο nationalopera.gr& στο digitalculture.gov.gr, ενώ στο έντυπο που θα διανέμεται στους θεατές θα υπάρχει χάρτης με τους χώρους, συνοπτικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων και QR code για παραπομπή στο αναλυτικό πρόγραμμα στον ιστότοπο της ΕΛΣ.
Η τρομπέτα, το τρομπόνι καθώς και το εκκλησιαστικό όργανο, είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό, χρησιμοποιούνται σε χώρους λατρείας εδώ και πολλούς αιώνες, ενώ πολλοί συνθέτες και κληρικοί έχουν παρομοιάσει τα παραπάνω όργανα με τη φωνή του Θεού. Η συναυλία που παρουσιάζει η τριάδα των διακεκριμένων μουσικών Σπύρου Αρκούδη, Γεωργίου Κρίμπερη και Ειρήνης Αναστασίου επιδιώκει τον συγκερασμό του Γρηγοριανού μέλους με τη μουσική του 21ου αιώνα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει Γρηγοριανά μέλη γραμμένα για τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, φορτισμένα με πνευματικότητα και κατάνυξη ανάλογη των ημερών. Τα μονοφωνικά μέλη ερμηνεύονται από τα πνευστά όργανα, και οι εναρμονισμένοι ύμνοι από το εκκλησιαστικό όργανο και το τρομπόνι, ενώ τα έργα του 21ου αιώνα περιλαμβάνουν προσευχές και παραλλαγές πάνω σε Γρηγοριανά μουσικά θέματα.
Ένα μεταμοντέρνο ορατόριο με στοιχεία όπερας και κολάζ σε φόρμα ελεύθερη, βασισμένο σε ιερά κείμενα, ρήσεις και ποίηση της Λένας Πλάτωνος και άλλων. Μια ανάθεση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στην γνωστή συνθέτρια.
Η γνωστή συνθέτρια σημειώνει χαρακτηριστικά για το έργο: «Πόλεμος πατήρ πάντων: Ένα πλήθος παιδιών προστατευμένο μέσα στον θόλο της προσευχής στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου επεξεργάζεται τον πόνο, τα πάθη και τις χθόνιες δυνάμεις και τελικά οδηγείται στην ενατένιση του φωτός και στην τελική κατάργηση του θανάτου μέσω της Αναστάσεως. Το αίμα των αγίων έτρεξε μέσα στη γη και τη φούσκωσε σαν να ήταν ζυμάρι. Δύο ενήλικοι τραγουδιστές / άγγελοι-γονείς και τα παιδιά του κόσμου: το ταξίδι από τον έναν τόπο στον Άλλο, από την καταστροφή στη λύτρωση. Είδα την Πανάγια Μητέρα να φοράει μαύρα και να κλαίει. Μη μας σκοτώνετε».
Τέσσερις μουσικοί παρουσιάζουν οργανικές συνθέσεις από τη Μικρά Ασία, την Καππαδοκία,την Κωνσταντινούπολη, έργα από την παράδοση των Μεβλεβί δερβίσηδων, όπως και έργα που έχουν σημείο αναφοράς το ούτι και την πολίτικη λύρα. Μέσω των διαλογικών αυτοσχεδιασμών αλληλεπιδρούν και ανασυνθέτουν το μουσικό υλικό με έμφαση στις συγγένειες των συγκεκριμένων μουσικών παραδόσεων, τόσο στο επίπεδο της μορφολογίας και του ύφους όσο και κυρίως σε αυτό της πνευματικότητας που τις διαπνέει.
Ίδρυμα Β. & Ε. Γουλανδρή, αμφιθέατρο
Planh: Μεσαιωνικοί ύμνοι και θρήνοι Δύσης και Ανατολής
Το σύνολο παλαιάς μουσικής ExSilentio υπό τη διεύθυνση του Δημήτρη Κούντουρα παρουσιάζει ένα πρόγραμμα αφιερωμένο στις πολυδιάστατες σχέσεις Ανατολής και Δύσης, αντλώντας υλικό από τη θρησκευτική και την κοσμική παράδοση. Το χαρακτηριστικό κοσμικό μοτέτο Θρήνος για την Αγία Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης του Γκυγιώμ Ντυφάυ, με θέμα την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453, το κείμενο του οποίου συνδυάζει το λατινικό Γρηγοριανό μέλος με ένα μεσαιωνικό γαλλικό σανσόν, αντιπαραβάλλεται με τον αντίστοιχο βυζαντινό Θρήνο του Μανουήλ Χρυσάφη, που αποτελεί μελοποίηση ενός βυζαντινού ψαλμού και αναφέρεται συμβολικά στο ιστορικό αυτό γεγονός. Όργανα εποχής και σαγηνευτικοί μεσαιωνικοί ύμνοι από τη Γαλλία, την Κύπρο και την Αρμενία συνθέτουν ένα πολυπολιτισμικό μουσικό υφαντό.
Το έργο Συναξάρι: Θεόφιλος, Χαλεπάς, Παπαδιαμάντης αποτελείται από τρεις «αγιογραφίες» καλλιτεχνών που έμειναν στη συλλογική μνήμη όχι μόνο για το έργο τους αλλά και για τον τρόπο που οι ίδιοι έζησαν τη ζωή τους. Πρόκειται για τον Θεόφιλο Χατζημιχαήλ, τον πιο γνωστό λαϊκό ζωγράφο με καταγωγή από τη Λέσβο, τον σπουδαίο γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά από την Τήνο και τον «άγιο των ελληνικών γραμμάτων» Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο.
Τρία μουσικά και ποιητικά πορτρέτα σε κείμενα του Παντελή Μπουκάλα συνδιαλέγονται με παραδοσιακούς στίχους από τους τόπους καταγωγής των τριών καλλιτεχνών. Η σύλληψη και η μουσική σύνθεση είναι της Μάρθας Μαυροειδή.
Δια-λογισμοί επί των επτά τελευταίων Λόγων του Ιησού επάνω στον Σταυρό
Α΄ Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία
Κυριακή των Βαΐων, 28 Απριλίου 2024
Στις 18.30 & 20.00
Βασισμένο στο έργο Οι επτά τελευταίοι Λόγοι του Λυτρωτή μας στον Σταυρότου Γιόζεφ Χάυντν
Δραματουργική επιμέλεια: Φανή Βοβώνη
Επιμέλεια κειμένου: Χρήστος Θάνος
Χρήστος Θάνος αφηγητής
Φανή Βοβώνη βιολί I, Φαίδων Μηλιάδης βιολί II, Ντέιβιντ Μπόγκοραντ βιόλα, Αλέξης Καραϊσκάκης-Νάστος βιολοντσέλο
Ο ίδιος ο Γιόζεφ Χάυντν περιγράφει γλαφυρά την τελετουργία της Μεγάλης Παρασκευής στον καθεδρικό της πόλης Κάδιθ στην Ανδαλουσία για την οποία, εν έτει 1785, του ζητήθηκε να συνθέσει επτά αργά μέρη για καθέναν από τους επτά τελευταίους Λόγους του Ιησού στον Σταυρό: «Από τους τοίχους, τα παράθυρα και τις κολόνες της εκκλησίας ήταν κρεμασμένο μαύρο ύφασμα ενώ οι πόρτες ήταν ερμητικά κλειστές και μόνο ένα μεγάλο λυχνάρι κρεμόταν από το κέντρο της στέγης, σπάζοντας το πανηγυρικό σκοτάδι». Έντονη θεατρικότητα, κατανυκτική ατμόσφαιρα, σε μια τρίωρη λειτουργία για τα τελευταία λόγια του Ιησού – απαύγασμα της επίγειας δράσης του. Οι επτά Λόγοι βρίσκονται διάσπαρτοι στις εξιστορήσεις των Παθών όπως καταγράφονται στα τέσσερα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης. Συγκεντρώθηκαν από πολλούς συγγραφείς, ήδη από τον 2ο αιώνα μ.Χ., και σταδιακά συστηματοποιήθηκαν σε μια προσπάθεια της πρώιμης χριστιανικής θεολογίας να εδραιώσει τη διδασκαλία της. Η σειρά των Λόγων που γνωρίζουμε σήμερα παραδοσιακά ερμηνεύεται ως αναφορά στις έννοιες της συγχώρεσης, της σωτηρίας, της σχέσης-συγγένειας, της εγκατάλειψης, της απελπισίας, του θριάμβου και της επανένωσης. Με την επιτέλεση μιας εναλλακτικής, παραλλαγμένης μορφολογίας των Λόγων και της μουσικής του Χάυντν, η μουσική αυτή παράσταση για αφηγητή και κουαρτέτο εγχόρδων σε δραματουργική επιμέλεια της βιολίστριας Φανής Βοβώνη επιδιώκει να τους αναγνώσει εκ νέου.
Το ηλιοβασίλεμα
Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή
Κυριακή των Βαΐων, 28 Απριλίου 2024
Στις 18.30 στον 3ο όροφο του Μουσείου & στις 21.00 στο Αμφιθέατρο
Μουσική του ΟττορίνοΡεσπίγκι και στίχοι του ΠέρσυΜπυςΣέλλεϋ
Η μεσόφωνος και ποιήτρια Λένια Ζαφειροπούλου και ο ποιητής Χρήστος Σακελλαρίδης συνεργάζονται για μια μουσική περφόρμανς που συνδυάζει το έργο του Ιταλού Οττορίνο Ρεσπίγκι Το ηλιοβασίλεμα για φωνή και κουαρτέτο εγχόρδων, βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα του Πέρσυ Σέλλεϋ, με μεταφρασμένα αποσπάσματα από διαφορετικά ποιήματα του ρομαντικού Άγγλου ποιητή.
Μέσα στους μελωδικούς στίχους του Σέλλεϋ και στο κύριο μουσικό θέμα του Ρεσπίγκι, που μοιάζει με νανούρισμα, ανιχνεύουμε το κατεξοχήν πασχαλινό μοτίβο του θανάτου ως ύπνου. Όχι μόνο στα Κατά Ματθαίον Πάθη του Μπαχ, που κλείνουν με μια καληνύχτα προς τον κοιμώμενο Ιησού, αλλά και στην ανατολική ποίηση της Μεγάλης Εβδομάδας.
Από το Ω του Χρόνου στο Α της Αιωνιότητας
Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή (αμφιθέατρο)
Κυριακή των Βαΐων, 28 Απριλίου 2024
Στις 19.00
Μιχαήλ Κολοκοτρώνης (Ορχήστρα ΕΛΣ) βιολί
ΕνκέλαΚοκολάνη (ΚΟΑ) βιόλα
Μυρτώ Ταλακούδη (ΚΟΘ) βιολοντσέλο
Νεκτάρια Παναγιωτοπούλου αφήγηση
Τρεις Κορυφαίοι μουσικοί από τις τρεις κρατικές ορχήστρες της Ελλάδας (Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης) ερμηνεύουν τρία από τα αριστουργηματικά Έξι αργά μέρη και τρίφωνες φούγκες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο έργων του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.
Οι δύο πρώτες φούγκες αποτελούν μεταγραφές από το Καλώς συγκερασμένο κλειδοκύμβαλο του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και, η τελευταία, από το έργο Οκτώ φούγκες του Βίλχελμ Φρήντεμαν Μπαχ, πρεσβύτερου γιου του Γιόχαν Σεμπάστιαν. Οι αργές εισαγωγές που προηγούνται της καθεμιάς από τις φούγκες αποδίδονται στον ίδιο τον Μότσαρτ.
Ανάμεσα από τα τρία μουσικά έργα, η ηθοποιός Νεκτάρια Παναγιωτοπούλου διαβάζει αναστάσιμα κείμενα αγίων της χριστιανικής εκκλησίας, καθώς και σύντομες στοχαστικές επεκτάσεις του λόγου τους.
ΜεĪΖοΝ Ensemble
ΜεĪΖοΝ Ensemble
Παλαιό Χρηματιστήριο Αθηνών
Κυριακή των Βαΐων, 28 Απριλίου 2024
Στις 19.30
Μουσική διεύθυνση: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Για το 2ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής, το ανδρικό φωνητικό σύνολο ΜεĪΖοΝ Ensemble παρουσιάζει a cappella έργα στο πνεύμα των ημερών των Άντριαν Βίλαερτ, Σεργκέι Ραχμάνινοφ, Άρβο Παιρτ, Κώστα Κλάββα, Γιάννη Φιλόπουλου, Πολυκράτη κ.ά.
Το ΜεĪΖοΝ Ensemble έχει δώσει σημαντικές εμφανίσεις σε Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Θέατρο Αρχαίας Μεσσήνης και αλλού, με πολλές πρώτες εκτελέσεις χορωδιακών έργων Ελλήνων και ξένων συνθετών.
Βαθύφωνοι Γεώργιος Ιατρού, Γκυγιέμ Μπατλόρι Παζές, Χρήστος Ραμμόπουλος
Φιλική συμμετοχή: Σάββας Σιάτρας, Πολυφωνικό Σύνολο ΧΑΟΝΙΑ
Με το Σολιστικό Φωνητικό Σύνολο και την Ορχήστρα της CoGNiMUS
Μια συμπαραγωγή της CoGNiMUS Collektiv με την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
How does death sound, not for the dead, but for the living?
Το MOIROLÓI είναι μια μουσική αφήγηση γύρω από τον θρήνο και την πένθιμη τελετουργία. Ένα από τα μνημειώδη ευρωπαϊκά μουσικά αριστουργήματα, το Ρέκβιεμ του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (KV 626) συναντάται με το ηπειρωτικό μοιρολόι του 19ου αιώνα.
Το «πάντρεμα» αυτών των δύο μουσικών κόσμων, μαζί με συμπληρωματικά στοιχεία από την αγγλική Αναγέννηση, το πρώιμο μπαρόκ (Ντόουλαντ, Πέρσελ, Χαίντελ) και το βυζαντινό μέλος, ενορχηστρώνει μια ηχητικά υπερβατική εμπειρία που μετουσιώνει το τελετουργικό του θανάτου σε μια γιορτή για τη ζωή. Το MOIROLÓI αντλεί έμπνευση από τον μακάβριο χορό (Danse Macabre), τα λειτουργικά κείμενα της ορθόδοξης νεκρώσιμης ακολουθίας και το αρχαιοελληνικό μοιρολόι με τις σύγχρονες οργανικές και φωνητικές συζυγίες του, που παίζονται / τραγουδιούνται ακόμα και σήμερα στα βουνά της Ηπείρου.
Υπό τη μουσική διεύθυνση του Γιώργου Ζιάβρα, ενώνονται μουσικοί με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο: μουσικοί από την Ελλάδα με εξειδίκευση στην παραδοσιακή μουσική, τραγουδιστές από όλη την Ευρώπη που σχηματίζουν τον Χορό, καθώς και οργανοπαίχτες από Ελλάδα και εξωτερικό που όλοι μαζί συνθέτουν την ορχήστρα.
Η τελευταία πράξη είναι πάντοτε αιματοβαμμένη, μα και πάντοτε θεσπέσια!
Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός
Κυριακή των Βαΐων, 28 Απριλίου 2024
Στις 21.00
Άννα Στυλιανάκηυψίφωνος
Μαρισία Παπαλεξίουμεσόφωνος
Γιάννης Καλύβαςτενόρος
Τάσος Αποστόλου βαθύφωνος
Δημήτρης Γιάκας μουσική επιμέλεια, πιάνο
Ο διακεκριμένος πιανίστας Δημήτρης Γιάκας και τέσσερις αναγνωρισμένοι πρωταγωνιστές της όπερας, οι Άννα Στυλιανάκη, Μαρισία Παπαλεξίου, Γιάννης Καλύβας και Τάσος Αποστόλου, παρουσιάζουν στον Παρνασσό ένα ιδιαίτερο Γκαλά Όπερας στο πνεύμα του 2ουΦεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα που αντλούν το θέμα τους από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, τα οποία σχετίζονται με τα Άγια Πάθη του Χριστού, τη θρησκευτική λατρεία ανά τους αιώνες και την ενατένιση του Θείου. Θα ακουστούν άριες που εκφράζουν έντονα το θρησκευτικό συναίσθημα των ηρώων από όπερες των Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ΖυλΜασνέ, Γεωργίου Σκλάβου, ΈγκελμπερτΧούμπερντινκ, Χοσέ Σερράνο, ΤζοακκίνοΡοσσίνι, ΤζάκομοΜάγερμπερ, ΦρανσίςΠουλένκ, ΟττορίνοΡεσπίγκι, ΑρτύρΟνεγκέρ, Παύλου Καρρέρ, ΜποχούσλαβΜάρτινου, καθώς και μια προσευχή του ΑλεσσάντροΣτραντέλλα.
Οι καταξιωμένοι αρχιμουσικοί και πιανίστες Κωνσταντίνος Καρύδης και Νίκος Λαάρης συνεργάζονται και πάλι μετά από καιρό, παρουσιάζοντας μια επιλογή ελληνικών έργων για σόλο πιάνο και για δύο πιάνα εμπνευσμένων από τη σχέση του ανθρώπου με το θείο. Οι δύο ερμηνευτές σταχυολογούν τους μεγάλους Έλληνες δημιουργούς του παρελθόντος: ο Νίκος Σκαλκώτας συνθέτει για τη θρησκευτικότητα το «Andante religioso», ο Δημήτρης Μητρόπουλος συνθέτει για τον μοναχισμό τη Βεατρίκη –μουσική που θα συμπεριλάβει στην όπερά του Αδελφή Βεατρίκη– και οι δύο τους για την αναπόδραστη αποδρομή του ανθρώπου από τα εγκόσμια συνθέτουν τη «Marcia funebra» και την Ταφή αντίστοιχα.
Κοντά τους, σύγχρονοι συνθέτες όπως οι Περικλής Κούκος και Γιώργος Κουμεντάκης αλλά και συνθέτες της ανά τον κόσμο ελληνικής διασποράς: ο Μηνάς Μπορμπουδάκης από το Μόναχο καταπιάνεται με την έννοια της Κάθαρσης και ο Γιώργος Τσοντάκης από τη Νέα Υόρκη προσφέρει μερικές από τις Είκοσι ευχαριστίες για τις διδασκαλίες του Ιησού. Επιπλέον, για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν δύο νέες μεταγραφές ορχηστρικών έργων των Μητρόπουλου και Κούκου από τον Κωνσταντίνο Καρύδη.
Ο Θεός αγάπη εστί – 24 προσευχές του Ιωάννη του Χρυσοστόμου
Ένα μουσικό, προσευχητικό έργο βασισμένο σε 24 φράσεις, 24 προσευχές του Ιωάννου Χρυσοστόμου και αποσπάσματα από τις σκέψεις περί προσευχής του σύγχρονού μας αγίου Πορφυρίου, σε μουσική Τάση Χριστογιαννόπουλου.
Όπως σημειώνει ο γνωστός μονωδός και συνθέτης: «Οκτώ άνθρωποι, επτά μουσικοί και μία ηθοποιός συναντώνται, σχετίζονται εν Τριάδι. Προσφέρουν και προσφέρονται. Οκτώ νότες, οκτώ ήχοι πολλαπλασιάζονται με την τριάδα και γίνονται ένα σώμα, ένα αλφάβητο που σαρκώνει τα βαθιάς γλυκύτητας λόγια του Ιωάννη Χρυσοστόμου. Ο Ιεράρχης της Εκκλησίας μέσα στον πλούτο των έργων του μας προτείνει και 24 μικρές προσευχητικές φράσεις, 24 στιγμές, 24 ευκαιρίες αγάπης, 24 δυνατότητες γνωριμίας, σχέσης και ολοκλήρωσης».
Εquábili Vocal Ensemble
Μουσείο Ακρόπολης (εσωτερικός χώρος, Καρυάτιδες)
Μεγάλη Δευτέρα, 29 Απριλίου 2024
Ώρα 17.30
Μουσική διεύθυνση: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Το γυναικείο φωνητικό σύνολο Equábili θα παρουσιάσει a cappella χορωδιακά έργα για γυναικείες φωνές των Φραντς Μπιμπλ, Παιρτ Ούουσμπεργκ, Ζόλταν Κόνταϋ, Φρανσίς Πουλένκ, Κλωντ Ντεμπυσσύ κ.ά.
Το νεοσύστατο Εquábili Vocal Ensemble απέσπασε τις θερμές κριτικές του κοινού από τις πρώτες συναυλίες που έδωσε στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής και το θρησκευτικό φεστιβάλ της Καλαμάτας.
Στη συναυλία, που γεφυρώνει τη δεξιοτεχνική φωνητική μουσική δωματίου του γαλλικού μπαρόκ με την ποίηση του 20ού αιώνα, ο Αλέξανδρος Γκόνης συνδυάζει το τρίτο μοτέτο από τα Αναγνώσματα του Σκότους του συνθέτη Φρανσουά Κουπρέν, γραμμένα για τη Λειτουργία του Σκότους της Μεγάλης Εβδομάδας και βασισμένα στο κείμενο των Θρήνων του Ιερεμία, με το ποίημα του Ιταλού νομπελίστα Εουτζένιο Μοντάλε «Στον φίλο Πέα» (από το Φινιστέρε και άλλα ποιήματα,μτφρ. Νίκου Αλιφέρη, Άγρα, 1995).
Μπλέκοντας τις δυο αυτές ετερόκλητες αφηγήσεις σε ένα μουσικό έργο, ένας μαέστρος, δύο τραγουδίστριες, μία ηθοποιός και ένα κουαρτέτο εγχόρδων δημιουργούν το μονοπάτι για μια συνύπαρξη ανάμεσα σε δύο συντροφιές που θα ήθελαν να γίνουν μία.
Ένας διάλογος ανάμεσα στη φωνή και το βιολοντσέλο. Η μελοποίηση του Σονέτου αρ. 21 του Δημήτρη Δημητριάδη σε μορφή ροντό και με ανάμειξη σύγχρονων συνθετικών μεθόδων και κλασικής ρομαντικής αρμονίας, δίνει τη δυνατότητα στον ακροατή-θεατή να έρθει πολύ κοντά στην πράξη της ἐξομολογήσεως. «Εκείνη τη στιγμή τινάσσεται ο άνθρωπος σε ύψη, ανέρχεται μονομιάς στην κορυφή του εαυτού του».
Γυναικείο χορωδιακό σύνολο CHÓRES, Διαπολιτισμική Ορχήστρα Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Η Misacriolla (Κρεολή Λειτουργία) του Αριέλ Ραμίρες αποτελεί μια από τις πρώτες μελοποιήσεις της Ρωμαιοκαθολικής Θείας Λειτουργίας που ακολούθησαν την απόφαση της Δεύτερης Συνόδου του Βατικανού το 1963 να επιτρέψει τη χρήση τοπικών γλωσσών (πέραν της Λατινικής) στους Καθολικούς ναούς ανά τον κόσμο.
Ο Αργεντινός συνθέτης, από τις σημαντικότερες μορφές του παγκόσμιου κινήματος της σύγκλισης των λαϊκών μουσικών παραδόσεων με τη λόγια ευρωπαϊκή μουσική και βαθύς γνώστης του παραδοσιακού τραγουδιού των Άνδεων, μπόλιασε το ισπανικό κείμενο της Λειτουργίας με ρυθμούς και όργανα της Λατινικής Αμερικής, δημιουργώντας ένα από τα δημοφιλέστερα υβριδικά έργα του 20ού αιώνα, με ευρύτατη διάδοση, χάρη και στην αξιοσημείωτη επιτυχία της δισκογραφικής εκδοχής που κυκλοφόρησε το 1964.
Η ιστορία της ελληνικής πρόσληψης του έργου σημαδεύτηκε από την ερμηνεία των Σταύρου Ξαρχάκου και Γιώργου Νταλάρα το 1989, ενώ γνωστότερη ηχογράφηση παραμένει η εκδοχή του 1990 με σολίστ τον Χοσέ Καρρέρας. Στο πνεύμα της «κρεολής» (μιγαδικής) φύσης του πρωτότυπου υλικού, η νέα ενορχήστρωση της Λειτουργίας από τον Χάρη Λαμπράκη για τη Διαπολιτισμική Ορχήστρα της ΕΛΣ «μεταφυτεύει» το έργο στον ηχητικό κόσμο της Ανατολικής Μεσογείου με την συμβολή του ξεχωριστού ερμηνευτή Γιάννη Διονυσίου και του ευέλικτου και ανήσυχου χορωδιακού συνόλου CHÓRES, υπό τη διεύθυνση της Ειρήνης Πατσέα.
Το μουσικό σύνολο Όρος Ensemble παρουσιάζει ένα νέο πρόγραμμα με σύγχρονα έργα των Σοφίας Γκουμπαϊντουλίνα, Αποστόλη Κουτσογιάννη και Γιώργου Κουμεντάκη. Κεντρικός άξονας της συναυλίας είναι ο θρήνος, τόσο ως εκφορά της απώλειας αλλά και ως έσχατη επιδίωξη παρηγοριάς και ίασης μέσα από την ίδια την εκφορά του πόνου.
Θα παρουσιαστούν μέρη από το έργο Silenzio, όπου η έντονη θρησκευτικότητα της Σοφίας Γκουμπαϊντουλίνα εκφράζεται ως δραματουργική αναζήτηση νέων ηχητικών τόπων ανάμεσα στο μπαγιάν, το βιολί και το τσέλο.
Ο Αποστόλης Κουτσογιάννης εμπνεόμενος από την ποίηση της Μεγάλης Εβδομάδας («Δός μοι τοῦτον τὸν ξένον,τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ») προσεγγίζει μέσα από ένα νέο έργο την ιδέα του «αιώνια ξένου»: από τον «Ξένον» Μεσσία στους χαμένους «ξένους» του Αιγαίου και στη σημερινή αποξένωση ως καθημερινότητα.
Τέλος, στο έργο του Γιώργου Κουμεντάκη Point of No Return η δημιουργική επαναδιαπραγμάτευση υλικών από τη σμυρναίικη τραγουδιστική κληρονομιά συμπυκνώνει την ουσιαστική διάσταση της συναυλίας: ο θρήνος ως ψυχοακουστική διαδικασία που μετατρέπει τους ήχους σε πηγή ζωής.
Το βράδυ της Μεγάλης Δευτέρας η Φιλαρμονική του Δήμου Χαλανδρίου συμμετέχει για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής κάνοντας μια κατανυκτική μουσική διαδρομή που θα ξεκινήσει από τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου στο ύψος του Μουσείου της Ακρόπολης και θα καταλήξει στο Θησείο μέσω του πεζοδρόμου της Αποστόλου Παύλου. Θα ερμηνεύσει ιταλικά πένθιμα εμβατήρια των Π. Βιντάλε, Τζ. Βαλντισέρρα και Α. Ματρέλλα.
Η Φιλαρμονική Ορχήστρα Δήμου Χαλανδρίου ιδρύθηκε το 1954. Συμμετέχει σε εκδηλώσεις εντός του Δήμου αλλά και εκτός των ορίων του, έχοντας λάβει πληθώρα τιμητικών διακρίσεων. Ανάλογα με τις ανάγκες του ρεπερτορίου, στους κόλπους της Ορχήστρας μορφοποιούνται μουσικά σύνολα όπως: Συμφωνική Ορχήστρα, Συμφωνικό Σύνολο Πνευστών, Σύνολα Μουσικής Δωματίου, Ορχήστρα Ελληνικής Παραδοσιακής Μουσικής, BigBand κ.ά. Την καλλιτεχνική επιμέλεια και διεύθυνση της Ορχήστρας έχει ο αρχιμουσικός Κώστας Ιωαννίδης.
Το μικρό ρωσικό Πάσχα
Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός
Μεγάλη Δευτέρα, 29 Απριλίου 2024
Στις 21.00
Συνθέσεις σημαντικών Σοβιετικών και Ρώσων συνθετών του 20ούαιώνα, όπως τωνΜίτσισλαβΒάινμπεργκ, Νικόλας Σλονίμσκι, Σοφίας Γκουμπαϊντουλίνα, Άλφρεντ Σνίτκε, Γκαλίνας Ουστβόλσκαγια, Γκία Καντσέλι, με άξονα το θρησκευτικό στοιχείο.
Σε αντιδιαστολή με το Μεγάλο Ρωσικό Πάσχα –την πασίγνωστη ομότιτλη σύνθεση (1888) του Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ, μέσα στην οποία ενσωματώνονται όλα τα στοιχεία που συνθέτουν τον καμβά της μεγάλης τσαρικής ηγεμονίας με την ορθόδοξη πίστη της και τον Τσάρο ως εκπρόσωπο όλων των πολιτικών μα και θρησκευτικών δυνάμεων– αυτή η εμμονή στο θείο στοιχείο που εκπροσωπούσε ο εκάστοτε παντοδύναμος μονάρχης γονιμοποίησε δημιουργικά και διαπότισε το έργο τόσο της περίφημης «Ομάδας των Πέντε» όσο και άλλων μεγάλων, κυρίως ρομαντικών εκπροσώπων, από τον Τσαϊκόφσκι έως τον Ραχμάνινοφ.
Αglialbori
Ίδρυμα Βασίλη &Ελίζας Γουλανδρή (αμφιθέατρο)
Μεγάλη Δευτέρα, 29 Απριλίου 2024
Στις 21.00
Έργα των Τιγκράν Μανσουριάν, Φάμπιο Μενγκότσι, Μπέντζαμιν Μπρίττεν
Μαρία Ηλιάνα Κατσούρα υψίφωνος
Ηλίας Σδούκος βιόλα
Πόπη Μαλαπάνη πιάνο
Μια συναυλία με έντονα μυσταγωγικό και λατρευτικό χαρακτήρα παρουσιάζει το τρίο της υψιφώνου Μαρίας Ηλιάνας Κατσούρα, του βιολίστα Ηλία Σδούκου και της πιανίστριας Πόπης Μαλαπάνη. Το πρώτο έργο του προγράμματος, Lachrymae για βιόλα και πιάνο του Μπέντζαμιν Μπρίττεν, αποτελεί έναν στοχασμό εμπνευσμένο από το τραγούδι του 16ου αιώνα If my complaints could passions move του Τζων Ντόουλαντ, ενώ γίνεται αναφορά και στο τραγούδι του ίδιου συνθέτη Flow my tears. Στη συνέχεια ακούγονται τα έργα για φωνή και βιόλα του Ιταλού συνθέτη Φάμπιο Μενγκότσι Εν αρχή…, Axis mundi και Sator II. Και τα τρία έργα είναι αφιερώμενα από τον συνθέτη στους Μαρία Ηλιάνα Κατσούρα και Ηλία Σδούκο, ενώ το τελευταίο είναι εμπνευσμένο από το μυστηριώδες λατινικό παλινδρομικό κείμενο SATOR AREPO TENET OPERA ROTAS, που βρέθηκε χαραγμένο σε αρκετά κτίσματα της αρχαίας Ρώμης. Η συναυλία κλείνει με δύο μέρη από το έργο του Αρμένιου συνθέτη Τιγκράν Μανσουριάν Τέσσερα χαϊρέν για φωνή και πιάνο, σε ποίηση του Ναχαπέτ Κουτσάκ.
Χορωδία Δωματίου Αθηνών
Μητροπολιτικός-Καθεδρικός Ναός Αθηνών (Μητρόπολη)
Μεγάλη Δευτέρα, 29 Απριλίου 2024
Στις 21.30
Μουσική διεύθυνση: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Η Χορωδία Δωματίου Αθηνών παρουσιάζει στη Μητρόπολη Αθηνών μια κατανυκτική a cappella συναυλία με ύμνους από τη Δυτική και την Ορθόδοξη θρησκευτική μουσική γραμμένους ή διασκευασμένους για μεικτές φωνές των ΤομάςΛουίς ντε Βιττόρια, ΤζοβάννιΠιερλουίτζι ντα Παλεστρίνα, Λάγιος Μπάρντος, ΟύρμαςΣίσασκ, Θεόδωρου Παπακωνσταντίνου, Κώστα Κλάββα, Ιωάννη Σακελλαρίδη κ.ά. Το νεοσύστατο μεικτό φωνητικό σύνολο Χορωδία Δωματίου Αθηνών πρωτοπαρουσιάστηκε τον Μάιο του 2023 στο Φεστιβάλ Χαίντελ στο Γκαίττινγκεν της Γερμανίας.
Συμπορευθῶμεν Αὐτῷ
Παλαιό Χρηματιστήριο Αθηνών
Μεγάλη Δευτέρα, 29 Απριλίου 2024
Στις 22.30
Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία
Μουσική διεύθυνση: Γιώργος Κωνσταντίνου
Η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία (ΕΛΒΥΧ), που ιδρύθηκε το 1977 από τον Λυκούργο Αγγελόπουλο (1941-2014), παρουσιάζει στο Παλαιό Χρηματιστήριο Αθηνών, στη Σοφοκλέους, μια ανθολογία των ύμνων της Μεγάλης Εβδομάδας.
* 15 λεπτά πριν την έναρξη της συναυλίας, στις 22.15, στον χώρο του Χρηματιστηρίου, θα πραγματοποιηθεί ομιλία της δρος Φλώρας Κρητικού, Αν. Καθηγήτριας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, με τίτλο «Η συλλογή χειρογράφων βυζαντινής μουσικής του Ιστορικού & Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ». Στη συλλογή περιλαμβάνονται μέλη της υμνογραφίας που θα εκτελεστούν από την Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία.
Το νέυ και τα τύμπανα είναι όργανα της οθωμανικής μουσικής παράδοσης, αλλά και της σούφι λατρευτικής πρακτικής και τελετουργίας των Μεβλεβί δερβίσηδων, του μυστικιστικού ισλαμικού τάγματος που ιδρύθηκε στο Ικόνιο τον 13ο αιώνα. Το νέυ, το καλαμένιο πνευστό, συμβολίζει τη ζωή, τη γέννηση, τη θεία πνοή που εμψυχώνει τα πάντα, ενώ τα κρουστά δίνουν τον απαραίτητο ρυθμό για τον στροβιλισμό, την αναζήτηση και τελικά την πνευματική, απόλυτη ένωση με το θείο.
Οι τέσσερις μουσικοί θα ερμηνεύσουν οργανικές συνθέσεις από τη σπουδαία παράδοση της οθωμανικής αλλά και της σούφι μουσικής παράδοσης, καθώς και ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς.
Σταύρωση
Αγγλικανική Εκκλησία Αγ. Παύλου
Μεγάλη Τρίτη, 30 Απριλίου 2024
Στις 17.30 & 19.30
Πρώτη παρουσίαση • Ανάθεση της ΕΛΣ
Λίνα Τόνια, Ορατόριο για αφηγητή, κρουστά και κουαρτέτο εγχόρδων
Λιμπρέτο, επιμέλεια κειμένων, μουσική διεύθυνση: Λίνα Τόνια
Το έργο της Λίνας Τόνια Σταύρωση βασίζεται στο δραματικότερο γεγονός της ιστορίας της χριστιανοσύνης. Το υπερβατικό στοιχείο έχει εξέχουσα σημασία καθώς ξεκινά μέσα από μια μεγάλη αντίθεση: την ύπαρξη ανθρώπου και Θεού μέσα στο ίδιο σώμα. Αυτή η αντιθετική έννοια προμηνύει την πάλη που υπάρχει μέσα μας για να συγκρατήσει κανείς και τις δύο μορφές αλλά και τη συνειδητοποίηση ότι και οι δύο είναι το ίδιο μόνιμες όσο και πρόσκαιρες. Δύο αντιθετικές δυνάμεις, το πνεύμα και η ύλη, μέσα στις οποίες πάλλεται η ανθρώπινη ύπαρξη για να εκπληρώσει την παρουσία της, τις δυνάμεις, τις αδυναμίες και τις αισθήσεις της μέσα στο χρόνο. Στατικές υφές με διάφωνα κλάστερ σε αντίθεση με στικτικές ορμητικές υφές με έντονο ρυθμικό και ασύμμετρο χαρακτήρα μέσα σε αυτοσχεδιαστικά μοτίβα αποδίδουν την ατέρμονη πάλη των δύο κόσμων, της ύλης και του πνεύματος.
Θρήνου ηχώ: Mία φωνητική εξερεύνηση
Παλαιό Χρηματιστήριο Αθηνών
Μεγάλη Τρίτη, 30 Απριλίου 2024
Στις 18.00 & 21.00
Έργα των Φρανκ Μπεντροσσιάν και Σαλβατόρε Σαρρίνο
Nίκη Λαδά υψίφωνος
Αλεσσάντρο Φιορντελμόντο ζωντανά ηλεκτρονικά
Η υψίφωνος Νίκη Λαδά και ο δεξιοτέχνης της ηλεκτρονικής μουσικής Αλεσσάντρο Φιορντελμόντο παρουσιάζουν ένα πρόγραμμα έργων για φωνή και ηλεκτρονικά που εξερευνούν φωνητικές εκφράσεις έντονων συναισθημάτων, επιδιώκοντας να προκαλέσουν μια αίσθηση ενδοσκόπησης και συναισθηματικού βάθους, ενώ παράλληλα δημιουργούν γέφυρες με τον κόσμο της θλίψης και του θρήνου.
Στις Δύο θαλασσινές άριες του Ιταλού Σαλβατόρε Σαρρίνο, που προέρχονται από την όπερα Περσέας και Ανδρομέδα, τα όργανα αντικαθίστανται εξ ολοκλήρου από ηλεκτρονικούς ήχους, δημιουργώντας σουρεαλιστικά τοπία που συνοδεύουν τη φωνή. Το αυστηρά στιλιζαρισμένο φωνητικό τους στιλ χαρακτηρίζεται από αφηρημένο λυρισμό με ελάχιστη διαφοροποίηση στη μελωδία και προσοχή στην ευκρίνεια του κειμένου.
Το έργο Θρήνος του Γάλλου Φρανκ Μπεντροσσιάν βασίζεται περισσότερο στις εκφραστικές δυνατότητες της ίδιας της φωνής, που υπόκεινται σε ηλεκτρονική επεξεργασία. Οι αιθέριες φωνές, οι ψίθυροι και οι εκτεταμένες φωνητικές τεχνικές υπόκεινται σε χειρισμό που γίνεται σε πραγματικό χρόνο, θολώνοντας τα όρια μεταξύ ακουστικού και ψηφιακού ήχου. Η σύνθεση διερευνά ένα φάσμα συναισθημάτων, από την ενδοσκόπηση έως την αγωνία, μέσα από μια δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ της φωνητικής επιτέλεσης και της ηλεκτρονικής επεξεργασίας.
Σε συνεργασία με το CSC Centro di Sonologia Computazionale
Μουσική διεύθυνση – προετοιμασία: Κωνσταντίνα Πιτσιάκου
Βοηθός μουσικής προετοιμασίας: Μαριλένα Σουρή
Η Παιδική Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής υπό τη διεύθυνση της Κωνσταντίνας Πιτσιάκου παρουσιάζει ένα πρόγραμμα νέων ελληνικών έργων που αναμετρώνται με τις παραδοσιακές όσο και με τις νεότερες όψεις του υπερβατικού: ένα μουσικό και ποιητικό ταξίδι από την αναστάσιμη ελπίδα στην υπαρξιακή αγωνία.
Η συναυλία ξεκινά με δύο συνθέσεις της Μάρθας Μαυροειδή που μεταπλάθουν με σύγχρονο τρόπο τραγούδια που συνοδεύουν έθιμα του ετήσιου κύκλου των εορτών: τα παραδοσιακά Κάλαντα του Λαζάρου («Λαζαράκια») και το υπαίθριο λαμπριάτικο έθιμο της «Κούνιας». Ακολουθεί η πρώτη εκτέλεση του νέου έργου του Χαράλαμπου Γωγιού Ζωάκια της Αποκάλυψης, σε στίχους του Φοίβου Δούσου, ένα «τετράμορφο» (όπως οι απεικονίσεις των Ευαγγελιστών στη χριστιανική εικονογραφική παράδοση) εμπνευσμένο από μια παράγραφο του Σλοβένου φιλοσόφου Σλάβοϊ Ζίζεκ, που αποτελείται από τέσσερις παιγνιώδεις και ιδιόμορφες «προσευχές» προς ισάριθμες σύγχρονες μορφές του Υψηλού: την «Κόκκινη σαύρα» της οικολογικής κρίσης, το «Πράσινο ποντίκι» της βιογενετικής επανάστασης, τον «Κίτρινο γρύλο» της οικονομικής ανισορροπίας και το «Μαύρο πόνι» της κοινωνικής κατάρρευσης.
Πάπισσα Ιωάννα
Συνεπτυγμένη όπερα σε συναυλιακή μορφή
Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ
Μεγάλη Τρίτη, 30 Απριλίου 2024
Στις 19.00
Πρώτη παρουσίαση • Ανάθεση της ΕΛΣ
Γιώργος Βασιλαντωνάκης
Λιμπρέτο: Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Εμμανουήλ Ροΐδη
Μουσική διεύθυνση: Μιχάλης Παπαπέτρου
Χρύσα Μαλιαμάνη υψίφωνος
Μαργαρίτα Συγγενιώτου μεσόφωνος
Γιάννης Χριστόπουλος τενόρος
Διονύσης Σούρμπης βαρύτονος
Φωνητικό σύνολο από τη Χορωδία της ΕΡΤ: Κατερίνα Αλεξίου, Αναστασία Ευδαίμων, Στυλιανός Σκιαδάς, Ίλια Αλγκάερ
Η Σουίτα δωματίου από την Πάπισσα Ιωάννα αποτελεί συνεπτυγμένη εκδοχή της όπερας του Γιώργου Βασιλαντωνάκη Πάπισσα Ιωάννα, ένα εκτενές έργο σε δύο πράξεις, γραμμένο για δεκαοκτώ μονωδούς, χορωδία και μεγάλη ορχήστρα σε ποιητικό κείμενο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Εμμανουήλ Ροΐδη, ανάθεση της ΕΛΣ για την επέτειο των 80 χρόνων της, η πρεμιέρα της οποίας αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας τον Μάρτιο του 2020.
Η τρέχουσα εκδοχή διαπραγματεύεται εκ νέου το υλικό της όπερας σε νέες χρονικές, δραματικές και ενορχηστρωτικές διαστάσεις, προσαρμόζοντάς το σε μια σουίτα δωματίου σε μορφή ορατορίου, διατηρώντας τους βασικούς χαρακτήρες και το δραματικό περιεχόμενο του αρχικού έργου. Οι τέσσερις μονωδοί υποδύονται πολλαπλούς χαρακτήρες, η χορωδία αποκτά πολυμορφική υπόσταση, προσθέτοντας στον ήδη πολύπλευρο στιλιστικά χαρακτήρα της καινούριους ρόλους που κυμαίνονται από ορχηστρικό έως κρουστό, ενώ το συνεπτυγμένο ενόργανο σύνολο ζωγραφίζει μια ατμόσφαιρα κοντινή και διάφανη.
Η σουίτα –που περιλαμβάνει τις πιο χαρακτηριστικές άριες, ντουέτα και σύνολα της όπερας– ακολουθεί την προσέγγιση του λυρικού γονέα της, σκιαγραφώντας την αναπόδραστη πορεία της προς τη δόξα, την ύβρη και τη νέμεση, χρησιμοποιώντας στοιχεία και αναφορές από την ορθόδοξη και καθολική λειτουργική μουσική μαζί με άλλα στοιχεία, παραδοσιακά, μεσαιωνικά, σύγχρονα και έθνικ, πλεγμένα εκ νέου σε ένα ιδιαίτερο μουσικό ιδίωμα.
Oρατόριο δωματίου για μεσόφωνο, σαξόφωνο, κανονάκι και electronics. Ένα θαλάσσιο κήτος. Ένας «ελάσσων προφήτης». Η Ελπίδα και η Υπακοή ως δίπολα, ως ρόλοι. Το ορατόριο του Tζοβάννι Μπαττίστα Μπασσάνι Ιωνάς (1689), στην πρώτη ελληνική του παρουσίαση, διασκευάζεται από τον Τούρκο συνθέτη Τόλγκα Τουζούν.
Το έργο πιάνει το νήμα που ενώνει τη Δύση και την Ανατολή με επίκεντρο μια ιστορία που συναντάμε σε διαφορετικές θρησκείες, όπως και στην ελληνική μυθολογία. Ο συνθέτης αναφέρει: «Το έργο Φάλαινα στην πόλη ή Γιατί το έκανες αυτό; αποτελεί μια απόπειρα συμφιλίωσης της ιστορικής απήχησης του ορατορίου του 17ου αιώνα του Τζοβάννι Μπαττίστα Μπασσάνι με ένα σύγχρονο όραμα. Το ίδιο το έργο παρέχει το θεμελιώδες υλικό γι’ αυτήν την επανερμηνεία. Η δομή, τα θεματικά στοιχεία του, τα βασικά μοτίβα, το λιμπρέτο του λειτουργούν ως άγκυρες στην ανάπτυξη της σύγχρονης διασκευής του.
Κεντρικό στοιχείο αυτής της προσέγγισης είναι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) τόσο στη δημιουργία κειμένου όσο και στη φωνητική σύνθεση. Στοιχεία που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη, σχεδιασμένα να συμπληρώνουν τη θεματική ουσία του ορατορίου, ενσωματώνονται στον μουσικό ιστό. Ταυτόχρονα, οι φωνές που δημιουργούνται από την AI χρησιμεύουν ως πρόσθετα στρώματα στο ηχητικό φάσμα, δημιουργώντας μια αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπινων και συνθετικών φωνητικών εκφράσεων».
Μακάριοι οι μαστοί οι ουκ εθήλασαν…
Ι. Καθολικός Καθεδρικός Ν. Αγ. Διονυσίου του Αρεοπαγίτη
Μεγάλη Τρίτη, 30 Απριλίου 2024
Στις 20.30 & 22.00
Πρώτη παρουσίαση • Ανάθεση της ΕΛΣ
Βασισμένο στα έργα Viacrucis του Φραντς Λιστ&Ο δρόμος του Σταυρούτου Πωλ Κλωντέλ
Κείμενα:
Σύλληψη, μουσική διεύθυνση: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Η Οδός του Μαρτυρίου ή αλλιώς Πορεία του Σταυρού (Via crucis) είναι μια προσκυνηματική διαδρομή που αποτυπώνει στη μνήμη των πιστών την πορεία του Χριστού από το Πραιτώριο μέχρι τον Πανάγιο Τάφο. Αυτή τη διαδρομή μπορεί να την κάνει κάποιος κυριολεκτικά στην Ιερουσαλήμ ή άλλους διαμορφωμένους τόπους λατρείας, αλλά συνηθίζεται να έχει και καθαρά συμβολικό χαρακτήρα, με τους πιστούς, ακολουθώντας την εικονογραφία ή την αφήγηση, να έχουν την ευκαιρία να προσευχηθούν και να διανύσουν πνευματικά τον δρόμο προς τον Γολγοθά και τη Σταύρωση. Στις δεκατέσσερις ενδιάμεσες Στάσεις που η παράδοση της Δυτικής Εκκλησίας έχει καθιερώσει αναφέρεται η όψιμη σύνθεση Via crucis του Φραντς Λιστ για σολίστ, μεικτή χορωδία και εκκλησιαστικό όργανο. Στην προσέγγιση του αρχιμουσικού Μάρκελλου Χρυσικόπουλου, το έργο, σε μεταγραφή του Πάνου Ηλιόπουλου για σολίστ, κλαρινέτο, δύο πληκτροφόρα και κουιντέτο εγχόρδων, συνομιλεί με το ομώνυμο ποίημα του Πωλ Κλωντέλ, που απαγγέλλει η ηθοποιός Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.
Η νοσταλγία του Θεού
Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ
Μεγάλη Τρίτη, 30 Απριλίου 2024
Στις 21.30
Έργα του Φίλιππου Τσαλαχούρη
Μουσική διεύθυνση, διδασκαλία, δραματουργία: Φίλιππος Τσαλαχούρης
Μεγάλο μέρος του έργου του Φίλιππου Τσαλαχούρη ανήκει στην κατηγορία της Λατρευτικής. Ο τίτλος Η νοσταλγία του Θεού παραπέμπει στον συγγραφέα Δημήτριο Καπετανάκη, προσφέροντας μια αφετηρία συνειρμών για τον ακροατή που θα παρακολουθήσει τα μουσικοδραματικά έργα που απαρτίζουν το πρόγραμμα της συναυλίας. Κοινό στοιχείο όλων τους είναι ονόματα-σύμβολα, όπως Δαβίδ, Ραχήλ ή Λάζαρος, ενώ τα θέματα αντλούνται τόσο από την Παλαιά όσο και από την Καινή Διαθήκη.
16°
