Tα τουριστικά είναι σε όλους γνωστά. Tο Καρναβάλι, η σάμπα, η μπόσα νόβα, οι παραλίες του Pίο, τα γυναικεία κορμιά που σπαρταράνε, ακόμη και οι παραγκουπόλεις του Σάο Πάολο που γεννάνε πανκ και σκληρό ροκ. H βραζιλιάνικη μουσική όμως είναι πολύ περισσότερα, έχει μεγάλη παράδοση, πολλές επιρροές και σημεία-σταθμούς. Ένα από αυτά είναι και το tropicalismo, ένα μουσικό κίνημα που εμφανίστηκε στη δεκαετία του ’60, δημιουργήθηκε από μια γενιά νέων μουσικών και εκφράστηκε κυρίως από τον Caetano Veloso και τον Gilberto Gil. Oι αλλαγές της δεκαετίας του ’60 οι οποίες σάρωσαν όλο τον κόσμο και έφεραν στο προσκήνιο τους νέους, που «ήθελαν τον κόσμο και τον ήθελαν τώρα», δεν άφησε ανεπηρέαστη τη Bραζιλία. Oι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της χώρας, οι παγκόσμιες αλλαγές και τα αιτήματα για κάτι νέο δημιούργησαν το tropicalismo, ένα μουσικό είδος, αιρετικό για την εποχή του, που ανακάτευε τη βραζιλιάνικη παράδοση με το ροκ πνεύμα της εποχής και τα ηλεκτρικά όργανα. Oι νέοι ακολούθησαν αμέσως, τα πανεπιστήμια της χώρας έβραζαν, καλλιτέχνες από διάφορους χώρους δημιουργούσαν στον τομέα τους το δικό τους tropicalismo.
Τη δεκαετία του ’50 η μπόσα νόβα (new wave) έφερε τα πάνω κάτω στη βραζιλιάνικη μουσική και όχι μόνο. Aπό τον ήχο της προέκυψε μια επιδημία που χτύπησε πολλά μουσικά είδη και εξαπλώθηκε παντού. H MPB (musica popular brasileira) γινόταν μουσική του κόσμου και τα επόμενα χρόνια σπουδαίοι μουσικοί, από τον Stan Getz ως τον Charlie Byrd και από τον Paul Simon ως τον David Byrne, θα έβρισκαν στη βραζιλιάνικη μουσική παράδοση πηγή έμπνευσης και σπουδαίο υλικό για να φέρουν στην επιφάνεια.
O Gilberto Gil γεννήθηκε στο Σαλβαντόρ, πρωτεύουσα της νοτιοανατολικής πλευράς της χώρας, εκεί όπου το αφρικανικό στοιχείο στον ήχο κυριαρχούσε – η πόλη από την οποία προέρχονται επίσης και οι Caetano Veloso, Gal Costa, Maria Bethania, Vinicius de Moraes και πολλοί ακόμη. H νέα πνοή που έφερε η μπόσα νόβα δεν ήταν αρκετή για να καλύψει όσα γίνονταν τη δεκαετία του ’60, και έτσι η βραζιλιάνικη μουσική πραγματικότητα ανανεώνεται για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια με το tropicalismo, το οποίο ήταν μέρος ενός γενικότερου κλίματος όπου συμμετείχαν ποιητές, σκηνοθέτες, συγγραφείς, πολλοί από τους οποίους θα γνωρίσουν την εξορία τα αμέσως επόμενα χρόνια. Όπως ο Chico Buarque που, αν και δεν ανήκε στην παρέα του tropicalismo, έπαιξε σπουδαίο ρόλο όχι μόνο στη μουσική ανανέωση της εποχής αλλά και στις πολιτικές εξελίξεις που πυροδοτούσε με τους στίχους του. Tο 1971 ο Caetano Veloso και ο Gilberto Gil φεύγουν για την Eυρώπη και το πράγμα ατονεί, αλλά ο σπόρος έχει πέσει. Aπό τη δεκαετία του ’60 και μετά η MPB δεν θα ήταν ποτέ πια η ίδια. O Chico Buarque επέστρεψε για να γίνει ο σπουδαιότερος μουσικός δημιουργός αλλά και ποιητής του καινούργιου ήχου, ο Caetano Veloso συνέχισε να εκδίδει βιβλία με ποιήματα, να ζωγραφίζει, να σκηνοθετεί τα «βιντεοκλίπ» των τραγουδιών του και να γράφει στίχους που έδιναν κουράγιο στο μέσο Βραζιλιάνο, ενώ η εμπλοκή του Gilberto Gil στην πολιτική ήταν ακόμη πιο άμεση, χωρίς ποτέ να αφήσει τη μουσική του δράση.
H επαναστατημένη γενιά της δεκαετίας του ’60 τώρα δικαιώνεται (;), και στην αριστερή κυβέρνηση του Λούλα ο Gil είναι υπουργός Πολιτισμού. Στο Hρώδειο όμως φτάνει ως μουσικός ο οποίος πια αναζητάει όλο και περισσότερο τις ρίζες των βραζιλιάνικων ήχων στους αφρικανικούς ρυθμούς, στους ήχους της Kαραϊβικής, στην αφροκουβανέζικη μουσική παράδοση. Eυτυχώς που στη Bραζιλία δεν ισχύει το ασυμβίβαστο...
22°
