60 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την πρώτη εμφάνιση του Nederlands Dans Theater (NDT), του χορευτικού συγκροτήματος που τάραξε τα νερά του σύγχρονου χορού
Το 1959 δύο εμπνευσμένοι χορογράφοι (ο Αμερικανός Benjamin Harkarvy και ο Ολλανδός Aart Verstegen) και 18 χορευτές, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Carel Birnie, έφτιαξαν στη Χάγη της Ολλανδίας μια καινούργια χορευτική ομάδα που φιλοδοξούσε να χαράξει ένα νέο δρόμο ανάμεσα στο κλασικό μπαλέτο και τον αμερικανικό σύγχρονο χορό. Η τολμηρή για την εποχή εκείνη ανάμειξη της αυστηρά πειθαρχημένης τεχνικής του μπαλέτου με την αφηρημένη αλλά γεμάτη συμβολισμούς κινησιολογία του σύγχρονου χορού, γέννησε το «modern ballet» ένα νέο εκφραστικό στιλ που εντυπωσίασε και πολύ γρήγορα βρήκε μιμητές σε όλη την Ευρώπη.
Στις έξι δεκαετίες της ζωής του Nederlands Dans Theater, εμπνευσμένοι καλλιτεχνικοί διευθυντές και ταλαντούχοι χορογράφοι πρόσθεσαν το δικό τους όραμα διαμορφώνοντας το τόσο ξεχωριστό χορογραφικό προφίλ της ομάδας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο πρωτοπόρος χορογράφος Jiri Kylian, που από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του NDT άφησε την προσωπική του σφραγίδα στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα. Ήταν αυτός που μαζί με τον Carel Birnie χώρισε το αρχικά ενιαίο σύνολο σε ΝDT 1 και ΝDT 2, με το πρώτο να δίνει έμφαση στην περαιτέρω καλλιτεχνική εξέλιξη των ωριμότερων χορευτών και το δεύτερο να εστιάζει στην ανάπτυξη του ταλέντου των νεαρών μελών του, δίνοντας την ευκαιρία σε νέους καλλιτέχνες να εξελιχθούν σε χορευτές και χορογράφους διεθνούς φήμης. Από το 2002, αποκλειστικοί χορογράφοι και των δύο ομάδων είναι το πολυβραβευμένο και παραγωγικότατο δίδυμο Sol Leοn και Paul Lightfoot – ο δεύτερος είναι και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του συγκροτήματος. Μαζί έχουν δημιουργήσει 50 νέες χορογραφίες για το NDT!
Walk the Demon
Το Nederlands Dans Theater όμως είναι και ένα από τα λίγα χορευτικά συγκροτήματα που παραχωρούν συχνά τη σκηνή σε εξωτερικούς χορογράφους –όπως είναι ο Marco Goecke, ο χορογράφος του «Walk the Demon» που θα παρακολουθήσουμε στο Μέγαρο–, προσφέροντάς τους την ευκαιρία να δημιουργήσουν νέα έργα, να τα αναδείξουν με τη συνδρομή ενός μοναδικού συνόλου βιρτουόζων χορευτών και με την παρουσία τους να προκαλέσουν μια άκρως ενδιαφέρουσα «επικονίαση».
Έχοντας πάντα ορμητήριο τη Χάγη, το Nederlands Dans Theater δίνει παραστάσεις στην Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία και την Αυστραλία παρουσιάζοντας έργα από το τεράστιο ρεπερτόριό του, κυρίως όμως τις νέες παραγωγές του που υπογράφουν μεγάλοι χορογράφοι του καιρού μας. «Το θέμα είναι η καλλιτεχνική δημιουργία, όχι μόνο η χορογραφία» τονίζει ο Paul Lightfoot εξηγώντας την επιλογή του να εντάσσει στο πρόγραμμα κάθε σεζόν ελάχιστες αναβιώσεις παλιότερων έργων – μόνο φέτος, στον προγραμματισμό του περιλαμβάνονται 8 παγκόσμιες πρεμιέρες!
Partita for 8 dancers
Με την έντονη ιδιοσυγκρασία του, την avant-garde αισθητική και τις αντικομφορμιστικές παραγωγές του, το ΝDT έχει αποκτήσει φανατικούς φίλους σε όλη την υφήλιο και έχει κερδίσει παγκόσμια καλλιτεχνική αναγνώριση. Δίκαια αφού, όπως έγραψε πρόσφατα η εφημερίδα The Telegraph, «…συμβαίνει σπάνια να συναντάς ένα χορευτικό συγκρότημα με τόση εικαστική πρωτοτυπία, τόση τεχνική αρτιότητα και τόση συναισθηματική δύναμη που σε κάνει να αισθανθείς ότι γίνεσαι μάρτυρας της επανεφεύρεσης μιας μορφής τέχνης»…
Τι θα δούμε
Στο πλαίσιο των νέων παραστάσεων του συγκροτήματος, οι 28 χορευτές του Nederlands Dans Theater θα μας παρουσιάσουν τις αριστουργηματικές χορογραφίες του δίδυμου Sol Leοn - Paul Lightfoot («Safe as Houses») και της Crystal Pite («Partita for 8 Dancers») και το νέο έργο του Marco Goecke (Walk the Demon), το οποίο παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρώτη τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Χάγη.
Safe as Houses
Η χορογραφία των Sol Leοn & Paul Lightfoot «Safe as Houses» [Aσφαλές όπως τα σπίτια] είναι εμπνευσμένη από το Κινέζικο Βιβλίο των Αλλαγών «I Ching» και βασίζεται σε μελωδίες του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Το έργο μιλά για την εξάρτηση του ανθρώπου από το φυσικό περιβάλλον και για την ικανότητα επιβίωσης της ψυχής. «Σε αυτό το μαγικό μπαλέτο “εμφάνισης-εξαφάνισης”», έγραψε η εφημερίδα «De Volkskrant», «ο χορός μιλά από μόνος του: κάθε στροφή του σώματος είναι επιτακτική και συναρπαστική, η ένταση που προκαλεί είναι αναπόφευκτη…»
Η χορογραφία της Καναδής Crystal Pite «Partita for 8 Dancers» [Παρτίτα για 8 χορευτές] είναι η δική της ερμηνεία της Παρτίτας για 8 φωνές που έγραψε η σύγχρονη αμερικανίδα συνθέτρια Κάρολιν Σω, η οποία έχει κερδίσει Πούλιτζερ μουσικής (2013). «Κατά τη δημιουργία της χορογραφίας», γράφει η Πάιτ, «το κομμάτι της Κάρολιν ήταν για μένα χάρτης και μέντορας ταυτόχρονα. Μου έδειξε τον δρόμο, κι εγώ χαιρόμουν να τον ακολουθώ. Μερικές φορές ένιωθα σαν η Κάρολιν να τραβούσε μια γραμμή από μέσα μου που με συνέδεε με εκείνη και με οδηγούσε προς εσάς. Η μουσική της αντικατοπτρίζει την αλήθεια όπως η γεωμετρία, όπως η αγάπη. Υπάρχουν άπειροι τρόποι για να γίνει ορατό αυτό… Να ένας.»
Στο νέο έργο «Walk the Demon» [Βόλτα με τον δαίμονά σου] που χορογράφησε ο Γερμανός Marco Goecke, η ιδέα του χορού ως μορφή τέχνης δίνει «φωνή» στην κίνηση και η επιθυμία να ενισχυθεί η φωνή αυτή μέσα από άλλες φωνές. Τα ορχηστρικά έργα του Τσέχου Πάβελ Χάας και του Φινλανδού Περ Χέντρικ Νόρντγκρεν συναντούν τον ήχο καλλιτεχνών σπάνιας εσωτερικότητας (Antony and the Johnsons), αλλά και τη φωνή των ίδιων των χορευτών που ψιθυρίζουν, ουρλιάζουν, στριγκλίζουν, βρίζουν επί σκηνής, χάνοντας έτσι την αφηρημένη τους διάσταση και αγκαλιάζοντας ακόμη περισσότερο την ανθρώπινη υπόστασή τους.
13°
