Γιώργος Σταθόπουλος, o σπουδαίος ζωγράφος μιλάει στην ATHENS VOICE για την τέχνη και τη ζωή
Ο Γιώργος Σταθόπουλος με καλημερίζει με ένα πλατύ κι αθώο χαμόγελο. Με περιμένει στην γκαλερί του «Εικαστικού Κύκλου», στο ισόγειο μιας πολυκατοικίας που θυμίζει τον μεγαλοαστισμό της περιοχής ανάμεσα στο Χίλτον και το Κάραβελ, τη δεκαετία του 1980. Τελευταία φορά τον είχα συναντήσει στο εργαστήριό του, κάπου στο Παγκράτι 20 χρόνια πριν. Μου φαίνεται ίδιος. Το μόνο που έχει αλλάξει είναι ότι προστέθηκαν περισσότερες νότες στην ευδιαθεσία του. Ακόμα και σήμερα, στα 78 του, η απίστευτα αισιόδοξη ματιά του σε εκπλήσσει. Τον ακούω να μιλάει για την εγγονή του, μου δείχνει γεμάτος περηφάνια και φωτογραφίες της από το κινητό του. Και μετά για την τέχνη, για τη ζωή, για τα χρόνια στο σχολείο και στην Καλών Τεχνών, για το πώς βλέπει και αντιλαμβάνεται τα πράγματα, για τους ανθρώπους που θαύμασε περισσότερο.
«Έχω πολύ έντονο το στοιχείο της συστολής, όταν κάνω έκθεση ντρέπομαι και, ώσπου να το ξεπεράσω, θέλω, αν είναι δυνατόν, να μην εμφανιστώ καθόλου. Παρακαλάω κυριολεκτικά να γίνει η έκθεση χωρίς εμένα.
Γεννήθηκα το 1944, δηλαδή με τον καινούργιο χρόνο θα γίνω 79 ετών. Αυτό λέει η ταυτότητά μου, όμως δεν με νοιάζει, έχω συμφιλιωθεί με τον χρόνο και την ηλικία μου, δεν παριστάνω ούτε τον νέο ούτε τον θαρραλέο.
Γεννήθηκα σε ένα ορεινό χωριό που λέγεται Καλλιθέα γιατί έχει πολύ ωραία θέα. Δεν το έχει ούτε ο χάρτης. Στο σχολείο οι δάσκαλοι με έβαζαν να ζωγραφίζω, νομίζω ότι τους άρεσαν οι ζωγραφιές μου. Κι επειδή δεν θέλει πολύ ο άνθρωπος να ψωνιστεί, άρχισα να ζωγραφίζω. Στην Καλών Τεχνών είχα δάσκαλο τον Νικολάου, αλλά πέρασα και από τους Μόραλη, Μαυροειδή, Γραμματικόπουλο, όμως από όλους αυτούς με επηρέασε ένας γλύπτης, ο Πανουργιάς. Έτσι πήγα στη γλυπτική, όμως καθώς είχα δυσκολία να φιλοξενώ τα γλυπτά και τους γύψους στον χώρο που διέθετα, διάλεξα τη ζωγραφική που πρακτικά μου ήταν πιο εύκολη. Δεν σπούδασα στο εξωτερικό, επισκέφτηκα όμως όλα τα μουσεία της Ευρώπης και της Αμερικής με αφορμή κάποια έκθεσή μου. Παρόλο που όταν τελείωσα την Καλών Τεχνών έδωσα εξετάσεις και πήρα υποτροφία για το Παρίσι, τελικά δεν πήγα. Τα εγκατέλειψα. Είπα, να κάνω τον μαθητή κι άλλα πέντε χρόνια; Πάλι από την αρχή; Κι έμεινα εδώ, στον τόπο μου, αν και τα χρόνια εκείνα οι γκαλερί ήταν πολύ λίγες και δεν ήταν εύκολο να δείξεις τη δουλειά σου.
Στη σχολή είχαμε μεγάλη αγάπη γι’ αυτό που κάναμε και σεβασμό για τους καθηγητές – δεν έβλεπες ούτε ένα αποτσίγαρο κάτω. Μας έπιασε εκεί η δικτατορία. Τελείωσα το ’71, ήμουν και εγώ στην Πύλη του Πολυτεχνείου. Ο επαναστάτης τότε ήταν κατευθυνόμενος κι εγώ δεν άνηκα πουθενά. Ήμουν ελεύθερος, δεν είχα ενταχθεί ποτέ σε πολιτικό χώρο και ουδέποτε το έκανα. Σε όλη την πορεία της ζωής μου δεν ζήτησα και δεν περίμενα από κανέναν τίποτα, ό,τι έκανα το έκανα μόνος μου. Δεν έχω καμία σχέση ούτε με το επίσημο κράτος, ούτε με το παρακράτος.
Τα έργα μου είναι χαρούμενα, όχι μελαγχολικά, έχουν αισιοδοξία και αυτός είναι ο στόχος μου. Οι πόλεις που ζωγραφίζω δεν είναι συγκεκριμένες, π.χ. δεν είναι η Αθήνα, η Λάρισα ή ο Βόλος. Φτιάχνω πόλεις φανταστικές, μέσα στις οποίες συμβαίνουν διάφορα πράγματα: υπάρχουν ζευγάρια σε ερωτικές σκηνές, πουλιά πετάνε, μορφές γυρίζουν, δηλαδή αυτά που ζούμε κάθε μέρα, όπως τα βλέπω εγώ με τα δικά μου μάτια, γιατί κάποιος άλλος μπορεί να βλέπει βρικόλακες.
Η Αθήνα μου αρέσει, είναι υπέροχη. Ζω στην Καισαριανή και το εργαστήριo μου είναι στον Άγιο Αρτέμιο. Αν έχεις καλή διάθεση όλα είναι τέλεια, αλλά αν είσαι στριμμένο άντερο σε ενοχλούν τα πάντα. Εμένα δεν με ενοχλεί τίποτα: αυτή είναι η ζωή μας, στην οποία υπάρχουν και το καλό και το κακό, και πρέπει να τα ζήσεις και τα δύο. Μαζί πρέπει να υπάρχουν το ζεστό και το κρύο, η νύχτα και η μέρα, για να υπάρχει αρμονία.
Τα προηγούμενα χρόνια ζήσαμε δύσκολα με την πολιτική και η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος μπορεί να παρασυρθεί εύκολα. Όμως, πρέπει να βλέπουμε την ανοδική πορεία της Ελλάδος και ειδικά τα τρία τελευταία χρόνια αισθάνομαι ότι γίνεται κάτι σπουδαίο.
Είχα την τύχη να γνωρίσω τον Καραμανλή από κοντά. Κάθε τόσο καλούσε καλλιτέχνες και κάποια φορά έτυχε να είμαι κι εγώ προσκεκλημένος. Μου είχε κάνει εντύπωση για τη σοφία του. Μας είχε πει ότι θα πρέπει να είμαστε ευτυχισμένοι που ήμασταν καλλιτέχνες.
Ζωγραφίζω μόνο την ημέρα, ποτέ τη νύχτα. Και υπάρχουν πολλοί νεότεροι ζωγράφοι από μένα που τους θαυμάζω και πιθανόν να είναι καλύτεροι.
Δύο ανθρώπους θαύμασα στη ζωή μου και αισθάνομαι τυχερός που τους γνώρισα. Ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Νίκος Γκάτσος. Δεν ήταν άνθρωποι καθημερινοί. Γνώρισα τον Μόραλη, τον Τσαρούχη κι άλλους πολλούς, αλλά μόνο για αυτούς τους δύο μπορώ να πω ότι ήταν σοφοί και ακέραιοι και ότι όταν έμενες μαζί τους έστω και για μισή ώρα μάθαινες, άκουγες πράγματα που μπορεί να τα είχες μέσα σου αλλά δεν τα είχες αφομοιώσει. Άνοιγε το μυαλό σου μαζί τους».
Από την αναδρομική του Κυριάκου Μορταράκου και τη μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Σεβαστάκη στις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Κώστα Λάκη και τους καλλιτεχνικούς αλγόριθμους του Τσαρλς Σάντισον
14°
