Οι πιο ενδιαφέρουσες εικαστικές εκθέσεις για το 2022

Μονογραφίες σημαντικών εκπροσώπων της νεοελληνικής τέχνης και ιστορικών μοντερνιστών, αφιερώματα για τα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή αλλά και συναντήσεις με το βλέμμα σύγχρονων εικαστικών δημιουργών υπόσχεται το 2022 σε μουσεία, ιδρύματα και αίθουσες τέχνης. Όλα αυτά, βέβαια, εφόσον η εξέλιξη της πανδημίας δεν φέρει ανατροπές.

Εκθέσεις για Μικρασιατική Καταστροφή το 2022

Από την περσινή ομοβροντία εκθέσεων για τη διακοσιετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης στα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή, η επετειακή αφορμή για εκθεσιακές εξόδους δεν θα λείψει ούτε φέτος. Στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς η έκθεση «Μικρά Ασία: Λάμψη-Καταστροφή-Ξεριζωμός-Δημιουργία» ξετυλίγει (από το φθινόπωρο) στη μεγάλη αίθουσα του ισογείου τη διαδρομή του ελληνισμού της Ιωνίας, της Καππαδοκίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης μέσα από αρχειακό υλικό, οικογενειακά κειμήλια και έργα τέχνης από 40 και πλέον φορείς. Πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση με το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών και σε επιμέλεια της Εβίτας Αράπογλου.

Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο η έκθεση «Μικρά Ασία: Στιγμιότυπα» (από τον Σεπτέμβριο) εστιάζει στην ελληνική παρουσία στην περιοχή, δίνοντας έμφαση στα γεγονότα της Μικρασιατικής εκστρατείας και της καταστροφής, μέσα από φωτογραφικά τεκμήρια, αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα, μαρτυρίες προσφύγων, στρατιωτικών και διπλωματών και λαογραφικά τεκμήρια. Τον Νοέμβριο στην κεντρική αίθουσα του Μεγάρου της Παλαιάς Βουλής αναμένεται να «ζωντανέψει» και το τελευταίο κεφάλαιο του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1919-1922, η περίφημη «Δίκη των Εξ», στον χώρο όπου πραγματοποιήθηκε. Θα εκτεθούν τα πρωτότυπα σχέδια της δίκης, έργα του Περικλή Βυζάντιου και σχετικό φωτογραφικό υλικό.

«Το έπος της Ανατολής στη φαντασία των Ελλήνων - Η Μικρασιατική Καταστροφή στη λογοτεχνία του Μεσοπολέμου» θα είναι η συμβολή της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών και της Γενναδείου Βιβλιοθήκης στην επέτειο (από 15/10), ενώ σχετικό αφιέρωμα ετοιμάζει aκαι το Μουσείο Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού στο Μοναστηράκι για το τέλος του χρόνου.

Εκθέσεις τέχνης 2022: Οι μονογραφίες 

Εμβληματικές μορφές της νεοελληνικής τέχνης θα έχουν την τιμητική τους τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη: ο Κωνσταντίνος Παρθένης στην Εθνική Πινακοθήκη και ο Γιαννούλης Χαλεπάς στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, σε μια έκθεση που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ωνάση και φιλοδοξεί να προσφέρει μια νέα οπτική στη ζωή και το έργο του σπουδαίου Τήνιου γλύπτη παρουσιάζοντας περίπου 150 γλυπτά και σχέδιά του (18/2-5/6).

Δυναμική παρουσία και για τη Γενιά του ’30. Μια αναδρομή στο εμπνευσμένο από τη μυθολογία, τη λογοτεχνία και την ιστορία υπερρεαλιστικό ζωγραφικό έργο του Νίκου Εγγονόπουλου οργανώνει το Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη (9/3 - 5/6), ενώ το φθινόπωρο το Ίδρυμα Β. & Ε. Γουλανδρή στο Παγκράτι θα εστιάσει στον Φώτη Κόντογλου και την επιρροή του στους μεταγενέστερους.

Το ενδιαφέρον μας έχει κεντρίσει και το αφιέρωμα του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού στον John Craxton (12/4 - 11/9), τον Βρετανό ζωγράφο και σκηνογράφο που έζησε στη χώρα μας από το 1946 και εμπνεύστηκε από το φως, τη ζωή και τα τοπία της. Τα περίπου 60 έργα της έκθεσης, ορισμένα άγνωστα μέχρι σήμερα, προέρχονται κυρίωςαπό το Craxton Estate. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η μνημειακή ταπισερί «Τοπίο με στοιχεία της φύσης», που είναι εμπνευσμένη από την παραδοσιακή κρητική υφαντουργία.

Η Πινακοθήκη Γκίκα στο πλαίσιο του Λογοτεχνικού Έτους 2022 Ιάκωβος Καμπανέλλης θα φιλοξενεί από τον Μάρτιο έκθεση για τον συγγραφέα, το έργο και την εποχή του.

Αφιερωμένη στη γκαλερί Μέδουσα η έκθεση που επιμελείται η Λίζη Πλέσσα και εγκαινιάζεται στις 23 Μαρτίου στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς. Θα ξετυλίξει τέσσερις δεκαετίες ζωής μιας αίθουσας τέχνης που άφησε το δικό της στίγμα στην αθηναϊκή εικαστική σκηνή και, φυσικά, το σύνολο της προσωπικής συλλογής έργων τέχνης της πρόωρα χαμένης γκαλερίστα Μαρίας Δημητριάδη, που δωρίθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.

Εκθέσεις με αρχαιολογικό ενδιαφέρον για το 2022

Ένας σκελετός αλόγου από το αρχαίο νεκροταφείο του Φαλήρου, που εκτίθεται για πρώτη φορά, δεσπόζει στην έκθεση «Ίππος: Το Άλογο στην Αρχαία Αθήνα» στην πτέρυγα Ι. Μακρυγιάννης της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών (20/1 - 30/4). Ένα αφιέρωμα για τη σχέση των αρχαίων Αθηναίων με τα άλογά τους, αλλά και για το σημαντικό ρόλο της αρχαιολογικής επιστημονικής έρευνας στην κατανόηση του παρελθόντος. Προς το τέλος του 2022 προσδοκούμε σε εγκαίνια και στο Μουσείο Ακρόπολης, με μια έκθεση που θα ποντάρει στον διάλογο μεταξύ αρχαιότητας, Αναγέννησης και μοντέρνας τέχνης. Στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου η αρχαία μας κληρονομιά θα συνομιλήσει με το έργο ενός καταξιωμένου σύγχρονου Έλληνα καλλιτέχνη.

Τι θα δούμε στα μεγάλα ιδρύματα το 2022

Ένα οπτικοακουστικό ταξίδι στο 2034, το πρότζεκτ GENER8ION του Ελληνογάλλου κινηματογραφιστή Romain Gavras και του μουσικού και DJ Surkin κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του την άνοιξη σε τρεις εκθεσιακούς χώρους του Ιδρύματος Ωνάση, στη Στέγη, στη Μάντρα της Διονυσίου Αρεοπαγίτου 2 και στο Onassis Ready στον Ρέντη. Σέρφερ, αντάρτες, αλλά και η Σαρλίζ Θέρον συναντιούνται στις τρεις ποπ πολυμεσικές εγκαταστάσεις για ένα δυστοπικό μέλλον που θυμίζει το παρόν, από τα βιομηχανικά περίχωρα της Αθήνας (NeoSurf ) στη Βομβάη (Emotions) και το Ουαϊόμινγκ των ΗΠΑ (Agartha).

Την άνοιξη στη Στέγη περιμένουμε και το αφιέρωμα για τον καιρό «Weather Engines» (1/4 - 18/5) που επιμελούνται οι Δάφνη Δραγώνα και Jussi Parikka και διερευνά τις πολιτικές, την αισθητική και τις τεχνολογίες του περιβάλλοντός μας.

Στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στην Εθνική Βιβλιοθήκη, η εκθεσιακή αυλαία ανεβαίνει τέλη Ιανουαρίου με τη ζωγραφική ενότητα «Οι εξόριστοι» του Μιχάλη Μαδένη.

Από τον Απρίλιο θα έχουμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε τη διαδρομή του Άγγελου Σπαχή (1903-1960) μέσα από μακέτες, εικονογραφημένα βιβλία και αρχειακό υλικό. Ζωγράφος, γραφίστας, σκηνογράφος και διακοσμητής, μέλος της μεσοπολεμικής Ομάδας Τέχνη, ο Σπαχής θεωρείται ο πατέρας του γραφιστικού ντιζάιν στην Ελλάδα και βρίσκεται πίσω από εμβληματικά λογότυπα των καπνοβιομηχανιών Παπαστράτου και Κεράνης. Την επιμέλεια και στις δύο εκθέσεις υπογράφει ο Νίκος Παΐσιος.

Τον Μάιο ευελπιστούμε να δούμε και τη συνέχεια του προγράμματος The Artist on the Composer της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Οργανισμού ΝΕΟΝ με την ανάθεση στον πολυβραβευμένο κινηματογραφιστή Γιώργο Λάνθιμο (6-8/5). Η γυρισμένη στην Τήνο ταινία μικρού μήκους «Βληχή» με τους Έμμα Στόουν και Νταμιάν Μπονάρ θα προβληθεί στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος με ζωντανή συνοδεία από μουσικά σύνολα.

Θα είναι το 2022 η χρονιά που θα έρθει ο διάσημος καλλιτέχνης Τζεφ Κουνς στο project space του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ στα Σφαγεία της Ύδρας; Η πανδημία θα δείξει αν φέτος  προχωρήσει η έκθεση του διάσημου καλλιτέχνη στο νησί του Αργοσαρωνικού. Την άνοιξη, πάντως, στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος στη Νέα Ιωνία θα παρουσιαστούν έργα της Αμερικανίδας εικαστικού Κάαρι Άπσον (1970-2021), αγαπημένης φίλης του συλλέκτη Δάκη Ιωάννου.

Στο γλυπτικό λεξιλόγιο της Γερμανίδας καλλιτέχνιδας Katharina Fritsch μας ταξιδεύει η φετινή πρόταση της Συλλογής Γιώργου Οικονόμου (από τον Ιούνιο).

 

Τι ετοιμάζει ο ΟΠΑΝΔΑ και η Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων και το ΜΟΜus 

Σε ανοιχτό διάλογο με τη σύγχρονη ελληνική εικαστική δημιουργία το υποσχόμενο πρόγραμμα που επιμελείται ο Χριστόφορος Μαρίνος στους χώρους του Οργανισμού Πολιτισμού Άθλησης και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων. Κορωνίδα του η ομαδική εικαστική έκθεση για το «Ρεμπέτικο» (10/2 - 3/4) που θα αναπτυχθεί στην Δημοτική Πινακοθήκη στο Μεταξουργείο, στο Κέντρο Τεχνών στο Πάρκο Ελευθερίας και στο Ολύμπια στην Ακαδημίας, περιλαμβάνει έργα 48 καταξιωμένων και ανερχόμενων καλλιτεχνών, τα περισσότερα από τα οποία δημιουργήθηκαν για την έκθεση, καθώς και αρχειακό υλικό.

Μέσα στη χρονιά περιμένουμε και ατομικές εκθέσεις μεταξύ άλλων των Δανάης Στράτου, Μαλβίνας Παναγιωτίδη και Αλέξανδρου Λάιου στο Κέντρο Τεχνών• των Συμεών, Κωνσταντίνου Κακανιά, Νίνας Παπακωνσταντίνου, Ρένας Παπασπύρου και Γιώργου Ιωάννου στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων• έκθεση για τον Πάνο Κουτρουμπούση στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα και δουλειές της Μυρτώς Ξανθοπούλου στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Παράδοσης Αγγελική Χατζημιχάλη, του Γιάννη Βαρελά στον Πολυχώρο Καλουτά και της Ντόρας Οικονόμου στο Θέατρο Ολύμπια.

Για την «Ειδύλλια οδό» (18/1 - 6/3) που επιμελείται στην Τεχνόπολη, η καλλιτεχνική διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Μαρία Μαραγκού (ανα)ζήτησε έργα 35 σύγχρονων καλλιτεχνών σε μια διερεύνηση για το πώς τα υλικά που διακινούνταν στους δρόμους της αρχαίας Αθήνας (το χώμα κι ο πηλός, το μαλλί, τα καλάμια, τα υφάσματα, τα άχυρα, το μάρμαρο) μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην τέχνης της εποχής μας.

Στο «Εργαστήριο του γλύπτη» (31/3 - 11/9) θα επιδιώξει να μας βάλει η νέα έκθεση του MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά στο Θησείο μέσα από έργα σημαντικών εκπροσώπων της ελληνικής γλυπτικής (Γιώργος Ζογγολόπουλος, Χρήστος Καπράλος, Μέμος Μακρής, Άλεξ Μυλωνά, Σωσώ Χουτοπούλου-Κονταράτου, Κλέαρχος Λουκόπουλος, Αχιλλέας Απέργης, Λάζαρος Λαμέρας κ.ά.) που παρουσιάζονται ως προπλάσματα αλλά και στην τελική τους εκδοχή.

Από το Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης - MOMus στη συμπρωτεύουσα περιμένουμε το «The event of a thread», μια έκθεση για την ιστορία του νήματος στην τομή των εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών στο Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (3/3 - 5/6), ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στο ελληνικό τοπίο με έργα των τελευταίων δύο δεκαετιών (10/3 - 28/8) στο Μουσείο Φωτογραφίας, μια έκθεση με έργα Ρωσικής Πρωτοπορίας στη Μονή Λαζαριστών το καλοκαίρι και, φυσικά, την 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (από τον Νοέμβριο).

Τι θα δούμε το 2022 σε γκαλερί και χώρους τέχνης

Νέους πίνακες από αυτοξηραινόμενο πηλό και δύο επιτοίχιες γλυπτικές εγκαταστάσεις που πραγματεύονται τον θάνατο, τον έρωτα και την αποσπασματική πραγματικότητα, όπως τη βιώνουμε στον καιρό της πανδημίας, εκθέτει ο Δημήτρης Αληθεινός στη Roma Gallery (3/2 - 15/3).

Έργα των Theaster Gates, Sarah Sze, Ed Ruscha και Adriana Varejao στο «Ruins & Fragments» (2-3/2022) στην Gagosian. Η γκαλερί Ζουμπουλάκη παρουσιάζει οξυγραφίες και ένα animation του χαράκτη Χριστόφορου Κατσαδιώτη (13/1 - 5/2) και ακολούθως τις νέες δουλειές της γλύπτριας Αλεξάνδρας Αθανασιάδη (10/3-2/4) και του Στέφανου Ρόκου (7/4-7/5). Με γυναικεία παρουσία ξεκινά το 2022 στην Citronne καθώς προγραμματίζονται εκθέσεις των Βαρβάρας Λιακουνάκου και Βάνας Ξένου. Στην Έκφραση - Γιάννα Γραμματοπούλου περιμένουμε καλλιτέχνες διαφορετικών γενιών (Παναγιώτης Μπαξεβάνης, Θοδωρής Δασκαλάκης, Απόλλων Γλύκας, Anton, Κυριάκος Ρόκος, Βασίλης Παπασάικας). Με εκθέσεις Ελλήνων συνεργατών αλλά και του Pat Andrea η χρονιά στην Άλμα. Στη Bernier/Eliades το 2022 ανοίγει ο Περουβιανός ζωγράφος Giancarlo Scaglia (3/2 - 3/3) και ακολουθούν οι Martin Belou (31/3 - 12/5) και Bertha Fischer (19/5 - 15/7).

Το Radio Athenes και ο Ανδρέας Μελάς στην Πανδρόσου με τις «Συχνότητες Ι» (26/2 - 30/4) εγκαινιάζουν μια σειρά παρουσιάσεων γύρω από το έργο της Μπίας Ντάβου και του Παντελή Ξαγοράρη, με την πρώτη να περιλαμβάνει επιπλέον έργα των Tauba Auerbach και Peter Roehr, έχοντας ως αφετηρία το κοινό ενδιαφέρον τους για μαθηματικές έννοιες, σύμβολα, κώδικες και μοτίβα σαν γλώσσες επικοινωνίας. Στο Radio Athenes θα ακολουθήσει τον Μάιο η έκθεση «Όνειρα» με έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών που συνδέονται με το υποσυνείδητο, μεταθέσεις, προβολές, συμβολισμούς, συμπυκνώσεις και εκλογικεύσεις. Στις 20/2 η State of Concept εκθέτει έργα μιας Ελληνίδας εικαστικού μεγαλύτερης γενιάς, ενώ από τον Απρίλιο και για ένα χρόνο σε συνεργασία με την Προσωρινή Ακαδημία Τεχνών θα «τρέχουν» το European Pavillion project – ανάμεσά τους και έκθεση του Oliver Ressler σχετικά με τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Στη μαύρη ελίτ της Νοτίου Αφρικής εστιάζει η δουλειά του Katlego Thabela (2-3/2022) στην The Breeder. Ο Μαρκ Χατζηπατέρας (27/1 - 19/3) και η Χριστίνα Κάλμπαρη (τον Φεβρουάριο) κάνουν ποδαρικό με νέες ζωγραφικές δουλειές στην a.antonopoulou.art και στην Batagianni αντίστοιχα.

Ομαδικές εκθέσεις αλλά και ατομική του Βασίλη Παπαγεωργίου στην Callirrhoe. Στον Πειραιά η Rodeo μας συστήνει τη δουλειά της γνωστής για την πολιτικά προσανατολισμένη και εννοιολογική γλυπτική της Iman Issa, αλλά και τα έργα με μύκητες της Nour Mobarak. Στο γειτονικό The Intermission για πρώτη φορά στην Eλλάδα έρχονται έργα του Cooper Jacoby (14/1 - 26/3).

Εκτός Αθήνας, στην Ύδρα το Hydra School Projects του Δημήτρη Αντωνίτση ασχολείται φέτος με την ιδέα της νιότης και της φθοράς φιλοξενώντας στην έκθεση «Youth corridor» δημιουργίες Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών (τέλος Ιουνίου-αρχές Σεπτεμβρίου). Στον Βόλο γνωστοί Έλληνες εικαστικοί δίνουν το παρόν στον Χώρο Τέχνης δ, από τον Κώστα Τσόκλη (τον Φεβρουάριο) και τον Αλέξανδρο Ψυχούλη (τον Απρίλιο) έως τον Νίκο Ποδιά (τον Νοέμβριο) και τον Σταμάτη Λάσκο (τον Δεκέμβριο).

Για το καλοκαίρι ετοιμάζουν έκθεση με θέμα την ύφανση ως ταπισερί και εικαστική έμπνευση, παράλληλα με το αφιέρωμα «Υφάνσεις εκ νέου» στο Μουσείο της Πόλης του Βόλου. Οι υφάνσεις θα πρωταγωνιστήσουν και στο αφιέρωμα Weave art/ Ταπισερί (11/6 - 2/10) στον Πύργο Μπαζαίου στη Νάξο, σε επιμέλεια Ίριδας Κρητικού. Την άνοιξη και το καλοκαίρι το δραστήριο DEO του Άκη Κόκκινου σκοπεύει να ανοιχτεί με εικαστικές παρεμβάσεις και δράσεις γύρω από τη ναυτοσύνη σε όλο το νησί της Χίου.

Τα νέα μουσεία που ανοίγουν το 2022

Από την Αθήνα ως τα νησιά και τη Μακεδονία νέα μουσεία ετοιμάζονται να μπουν στον χάρτη των εξορμήσεών μας αυτή τη χρονιά, εφόσον όλα εξελιχθούν κατ’ ευχήν. Από τις πιο πολυαναμενόμενες αφίξεις, το Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών, που οραματίστηκε και υλοποιεί η αεικίνητη έφορος αρχαιοτήτων της Ημαθίας Αγγελική Κοτταρίδη, έρχεται να μας συστήσει την ιστορία και τους πρωταγωνιστές της βασιλικής πρωτεύουσας των αρχαίων Μακεδόνων. Την άνοιξη αναμένεται και το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων στη Χαλέπα. Με περισσότερα από 3.500 αντικείμενα – εκ των οποίων περίπου 1.000 παρουσιάζονται για πρώτη φορά – η έκθεσή του παρακολουθεί την πορεία των προϊστορικών οικισμών και των πόλεων των ιστορικών χρόνων της περιοχής, αναδεικνύοντας την κοινωνική και διοικητική οργάνωσή τους, τη θρησκεία, το εμπόριο, την καθημερινή ζωή των κατοίκων τους. Φθινοπωρινή κορδέλα εγκαινίων για το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας αλλά και για το ολοκαίνουργιο Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου. Το πρώτο αναμένεται να επαναλειτουργήσει εμπλουτισμένο με σημαντικά εκθέματα, συμπεριλαμβανομένου και του αγάλματος της δαιδαλικής κόρης από το νεκροταφείο της Αρχαίας Θήρας, ενώ το δεύτερο θα στεγάσει σε ένα νεοκλασικό κτίριο ευρήματα από τον μεσολιθικό οικισμό του Μαρουλά, την αρχαία πόλη των ιστορικών χρόνων στο Βρυόκαστρο, των Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών χρόνων της Κύθνου. Έως το τέλος του 2022 ελπίζουμε να ξαναμπούμε στο Τζαμί Τσισδαράκη στην πλατεία Μοναστηρακίου. Τμήμα του Μουσείου Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού, η έκθεσή του θα παρουσιάζει την πορεία του μουσείου από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, τη συλλεκτική του πολιτική και αντιπροσωπευτικά αντικείμενα από τις συλλογές του.