Ακόμη και όσοι δεν τον γνωρίζουν με το όνομά του έχουν σίγουρα δει, σε κάποιο τοίχο της πόλης, την υπογραφή του: N_Grams. Ο Δημήτρης Ναϊπλής είναι ο steet artist πίσω από το εξώφυλλο της A.V. Mετρώντας ήδη περισσότερα από είκοσι χρόνια στο χώρο της τέχνης του δρόμου, είχε από παιδί το μικρόβιο της δημιουργίας – με spray αλλά όχι μόνο. Η ανάγκη του για έκφραση και πειραματισμό τον οδήγησε σύντομα και σε άλλα μονοπάτια της εικαστικής τέχνης.
Cracked Flask
Έχει συμμετάσχει σε πλήθος ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα, καθώς και σε φεστιβαλ στο εξωτερικό. Φέτος, από τις 30 Νοεμβρίου φιλοξενείται, στην γκαλερί Σαρρή 12, η πρώτη του ατομική έκθεση «Curving the World». Συναντήσαμε τον Δημήτρη, ο οποίος άνοιξε για εμάς τις πόρτες της λίγο νωρίτερα και μας μίλησε για τα έργα του και την έμπνευσή πίσω από αυτά. Αλλά όχι μόνο: μοιράστηκε μαζί μας σκέψεις του για το ξεκίνημα της σταδιοδρομίας του στο graffiti, την τέχνη και το μέλλον της.
Μπαίνοντας στο χώρο, τον βρίσκουμε να επιμελείται τις τελευταίες λεπτομέρειες της έκθεσής του. Ο φωτισμός, οι τελικές θέσεις των αντικειμένων, όλα έχουν την σημασία τους. Με μια πρώτη ματιά, συναντά κανείς ένα σύνολο έργων άρτιο και αφαιρετικό, φιλοτεχνημένο με ετερόκλητες τεχνοτροπίες: γλυπτική, χαρακτική, καλλιτεχνικές κατασκευές, εικαστικές εγκαταστάσεις…
Όπως μας εξηγεί ο ίδιος, στο «Curving the World» παρουσιάζονται συγκεντρωμένα όσες γνώσεις έχει μαζέψει από την αρχή της πορείας του στη street art ως έως και σήμερα. Οι δημιουργίες της έκθεσης καλύπτουν μια ενδιαφέρουσα διαδρομή μέσα από όλες τις τεχνικές που έχει ανακαλύψει όλο αυτό το διάστημα.
Σε πολλά από τα έργα του Δημήτρη πρωταγωνιστούν spray cans και βαλβίδες, προδίδοντας την σταθερή του αγάπη για το graffiti. Δεν μένουν όμως απλά εκεί, έχουν υποστεί μια καμπύλωση, μια παραμόρφωση – όπως το ιδιαίτερο γλυπτό του Angle of Incidence, όπου ένα λιωμένο spray can αποκτά και πάλι την συνηθισμένη του μορφή μέσα από έναν παραμορφωτικό καθρέφτη, καθώς το πλησιάζει ο θεατής.
Angle of incidence
Όλη η έκθεση μοιάζει με πειραματισμό πάνω στον όγκο και τις διαστάσεις – μια απόπειρα να συνδεθούν δημιουργικά τα φαινόμενα της τέχνης του δρόμου, του αστικού τοπίου, με τα φαινόμενα της απεραντοσύνης του σύμπαντος. Μέσα από τον παράλληλο χορό τους αποκαλύπτονται οι κοινοί κανόνες του χάους που διέπει και τα δύο.
Το ίδιο μοτίβο συναντά κανείς και στο χαρακτικό του πίνακα, Cosmocreative. Ένα μπουκάλι spray φυσά ύλη, δίνοντας ζωή σε ένα μικρό σύμπαν, ενώ δίπλα, στο Content Under Pressure, το ίδιο μπουκάλι μοιάζει να εκρήγνυται ή και ίσως να απογειώνεται, σαν ένας άλλος πύραυλος που εκτοξεύεται στο αχανές διάστημα.
Cosmocreative
Για τον Δημήτρη η φυσική είναι μεγάλη πηγή έμπνευσης. «Όπως έχει αποδειχθεί, ολόκληρο το σύμπαν έχει την βάση του σε 4 στοιχεία: από ένα ηλιακό σύστημα μέχρι το DNA μας, όλα γύρω μας προκύπτουν από τους συνδυασμούς αυτών των στοιχείων. Όμως, η φύση παράγει συνεχώς πρωτότυπα – τίποτα ποτέ δεν είναι ακριβώς το ίδιο»
Όμως, παρακάτω, ένας πίνακας του σε καμβά με ακρυλικά χρώματα μας λέει «again and again»... Όπως μας λέει ο καλλιτέχνης το έργο αντλεί έμπνευση από την περίοδο που εργαζόταν ως γραφίστας, και έχει τίτλο «The same mistake». «Είναι κάτι που ταιριάζει σε όλους μας» σχολιάζει. «Ξεκινά από προσωπικό επίπεδο, αλλά απευθύνεται στον καθένα από εμάς. Όλοι έχουμε κάνει ξανά και ξανά, σε διαφορετικές καταστάσεις, τα ίδια λάθη». Μας αποκαλύπτει στον πίνακα κρύβεται πράγματι ένα λάθος – είναι στο χέρι του θεατή να το ανακαλύψει…
Ο Δημήτρης Ναϊπλης μπροστά από τον πίνακά του, The Same Mistake
Πολλά από τα μπουκάλια spray των γλυπτών του είναι άδεια – προτού δημιουργήσει με αυτά, τα έχει ήδη χρησιμοποιήσει. «Μου αρέσει να δημιουργώ τέχνη από υλικά που έχω ή βρίσκω τυχαία, στον δρόμο» σχολιάζει. Μας εκμυστηρεύεται ότι στο έργο του Melted Fat Cap, η βαλβίδα είναι ξυλόγλυπτη, και πήρε μορφή σκαλίζοντας τον τάκο μιας ξύλινης παλέτας.
Melted Fat Cap
Πώς όμως πέρασε ο Δημήτρης από τις δύο διαστάσεις του graffiti στον τρισδιάστατο κόσμο των εικαστικών; Ο ίδιος μας λέει ότι για αυτόν είναι κάτι που προέκυψε φυσικά. Από μικρός ζωγράφιζε, αλλά και δημιουργούσε. Βρέχοντας χαρτί, έπλαθε μικρά αυτοκινητάκια, έφτιαχνε κατασκευές, κυκλώματα. Πιστεύει πως μπορεί ο καθένας να φτιάξει ό,τι θελήσει, αρκεί να γνωρίζει τις βασικές αρχές της κατασκευής του.
Προχωρώντας, πάνω σ’ έναν πάγκο βλέπουμε μια παράξενη σειρά εργαλείων. Κατσαβίδια, σπάτουλες, ένα πριόνι… όλα φτιαγμένα και σκαλισμένα από παπιέ-μασέ έως την τελευταία λεπτομέρεια. Άλλο ένα παιχνίδι με τον όγκο και την πυκνότητά του. Ο Δημήτρης μας εξηγεί ότι θέλησε να δώσει στα εργαλεία του υπόσταση ελαφριά και μαλακή – σε αντίθεση με την μεταλλική, βαριά και σκληρή μορφή που τα συναντά κανείς στην καθημερινότητα.
Angle of incidence
«Είναι συναρπαστικό να δημιουργώ ένα γλυπτό, όπως αυτά τα εργαλεία από χαρτί. Πιάνω το κοπίδι και συγκεντρώνομαι και ενθουσιάζομαι μαζί. Κόβω μέχρι να δημιουργηθεί από το τίποτα ένα αντικείμενο – αυτή η αφαίρεση του υλικού με εξιτάρει πάρα πολύ. Μ’ αρέσει να γράφω στο χώρο. Νιώθω σαν 3D printer. Όπως στα καρτούν, όπου ο ήρωας ζωγράφιζε στον αέρα μια πόρτα και μετά την άνοιγε… έτσι μαγικά αισθάνομαι.
Η ζωγραφική έχει, κατά κάποιον τρόπο, πεθάνει για μένα – εννοώ ότι όλα μοιάζουν να έχουν ήδη γίνει. Η τέχνη τείνει να γίνεται πιο αφαιρετική, βλέπουμε συχνά εγκαταστάσεις, performance. Στο παιχνίδι μπαίνουν καινούργια ενδιαφέροντα υλικά. Αυτό ήταν μια έμπνευση για το Curving the World».
Η αγάπη του όμως για το graffiti και οι ρίζες του στην τέχνη του έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην έκθεσή του. Όταν τον ρωτάμε πώς ξεκίνησε την πορεία του σ’ αυτή την πολλές φορές άδικα παραγνωρισμένη τέχνη των δρόμων, μας διηγείται με λίγα λόγια την ιστορία του.
«Αυτό που μου άρεσε στο γκραφίτι είναι η ελευθερία του, η αμεσότητά του. Είναι μια τέχνη που απευθύνεται σε όλους. Ξεκίνησα το 1993, στον τόπο όπου κατάγομαι, την Πτολεμαΐδα, όταν ακόμη η πόλη ήταν άδεια από graffiti αλλά και από ζωή. Ενώ υπήρχαν χρήματα και κεφάλαιο, ήταν τρομερά υποανάπτυκτη. Παράγοντας το 80% του ηλεκτρισμού της χώρας, σχεδόν όλοι οι κάτοικοί της είναι υπάλληλοι της ΔΕΗ. Οι περισσότεροι είχαν μια πολύ περιορισμένη ζωή: δουλειά–καφέ–σπίτι και πάλι δουλειά. Όλη αυτή η απραγία μου προκαλούσε φρίκη… δεν με χωρούσε ο τόπος. Κάπως έτσι κατέφυγα στο γκραφίτι, που ήταν για μένα έκρηξη δημιουργίας. Μέσα σε μικρό διάστημα, γέμισα όλη την πόλη με κομμάτια και υπογραφές. Η αντίδραση του κόσμου ήταν περισσότερο έκπληξη παρά αποδοκιμασία… Έλεγαν «Τι είναι αυτό που το βλέπω παντού;» Μετά από ένα χρόνο περίπου, γίναμε γνωστοί στην πόλη. Στα δεκάξι μου έκανα το πρώτο commission κομμάτι σε τοπικό κατάστημα και από τότε άρχισα να δέχομαι και άλλες προτάσεις από μαγαζιά. Σιγά-σιγά, και λόγω αισθητικής, πέρασα από τους τοίχους σε ολόκληρο το χώρο: αναλάμβανα την ανακαίνιση και διακόσμηση – έβαζα και ένα δικό μου στοιχείο, καλλιτεχνικό μέσα. Έτσι έβγαζα χρήματα χωρίς να εξαρτώμαι από τους γονείς μου. Ζούσα από αυτό».
Revolution
Μετακομίζοντας, αργότερα στην Αθήνα, αποφάσισε, όπως λέει, να σοβαρευτεί. Πέρασε από διάφορες δουλειές: φωτογράφος, σχεδιαστής ρούχων, και κυρίως, γραφίστας. Η αδικία που έβλεπε και βίωνε, όμως, στους χώρους των εταιριών, του άφηνε μια πικρή γεύση. Το αποκορύφωμα έγινε όταν έχασε τους μισθούς αρκετών μηνών.
Το 2011, το κεφάλαιο προσαρμογή έκλεισε οριστικά για τον Δημήτρη. Όλη η αγανάκτηση και η ασφυξία που ένιωθε τον οδήγησαν και πάλι στους δρόμους.Ορμώμενος από όσα έζησε αλλά και την πολιτική κατάσταση της χώρας τότε –η κρίση είχε μόλις αρχίσει να δείχνει τα δόντια της- άρχισε να βάφει, και πάλι, σταθερά τους τοίχους της πόλης. Ο έλεγχος μέσω της τηλεόρασης, το μαύρο στην ΕΡΤ και το μαζικό πλασάρισμα αποκωδικοποιητών την ίδια περίοδο, ήταν η έμπνευση πίσω από τους TV men, την σειρά από ανθρώπους που ξεκίνησε να ζωγραφίζει τότε, οι οποίοι είχαν, στην θέση του κεφαλιού, οθόνες και γρανάζια.
Ανήσυχο πνεύμα από την φύση του, δεν άργησε να κάνει το πέρασμα από την τέχνη των δύο διαστάσεων σε τρισδιάστατους εικαστικούς πειραματισμούς. «Ήταν κάτι που πάντα ήθελα. Καταλυτικό σημείο ήταν, επίσης, η γνωριμία μου με το φίλο και συγκάτοικό μου, Ιάκωβο, τον street artist NAR. Μεταξύ μας δημιουργήθηκε ένας πολύ υγιής και παραγωγικός συναγωνισμός – η αλληλεπίδραση μας κάνει καλύτερους, ανεβάζει τον πήχη».
Ένας από τους στόχους της έκθεσης είναι, παράλληλα, να αποδείξει ότι η σχολή του δρόμου, μπορεί να παράξει κι εκείνη έργα τέχνης, ισάξια με των αποφοίτων μιας σχολής Καλών Τεχνών. «Στην Ελλάδα είμαστε ακόμη μακριά από μια τέτοια αντίληψη» σχολιάζει. «Στο εξωτερικό όμως κρίνεσαι από όσα έχεις δημιουργήσει – όχι από το πτυχίο σου».
Melted Spray Can
Ο Δημήτρης, πάντως, δουλεύει με μεράκι και αγαπά αυτό που κάνει, όπως και να ’χει. Η έκθεσή του, Curving the World, γεμάτη πειραματισμούς και πληθώρα υλικών και τεχνικών, θέτει στον κόσμο τα δικά της ερωτήματα για την πόλη, το σύμπαν και την ίδια την τέχνη. Και δίνει την ευκαιρία σε όσους αναζητούν το διαφορετικό, να κάνουν μια διαδρομή σε έναν παράλληλο, καμπυλωτό κόσμο.
Info: Δημήτρης Ναϊπλής - N_Grams, Curving the World * έως 15 Ιανουαρίου 2017, Τετ.-Κυρ. 12.00-19.00 * Sarri 12 Gallery, Σαρρή 12, Ψυρρή * 6976484135, 6972639742 * Ιδιωτική περιήγηση κατόπιν συνεννοήσεως στο 6972639742
11°
