Μία ομάδα ειδικών θεραπευτών, θεωρητικών και καλλιτεχνών βρέθηκαν στον χώρο Lab΄attoir –παλαιά σφαγεία-να αναπτύξουν την αίσθηση του εαυτού στο περιέχειν της καλλιτεχνικής πράξης. Μιλάμε με την Έλενα Τονικίδη, ψυχολόγο, εικαστικό/art-therapist και επιμελήτρια του πρότζεκτ.
Γιατί η διερεύνηση «εαυτός», γιατί σφαγεία, γιατί «art.ψυχο-Αρχιτεκτονική»;Ήταν το ζητούμενο που τέθηκε έμμεσα και άμεσα από την κοινότητα, σε όλες τις δράσεις της 10ετίας από την Ψυχολογία-Τέχνη. Η αίσθηση του εαυτού είναι το θεμελιώδες πλαίσιο αναφοράς του ατόμου. Η αίσθηση του εαυτού είναι πως το άτομο κρίνει ή διακρίνει τον εαυτό του από τους άλλους και αυτό επηρεάζει τόσο τις ενδοπροσωπικές όσο και τις διαπροσωπικές εμπειρίες.
Η αίσθηση του εαυτού είναι ένα δυναμικό και σταθερό στοιχείο του τμήματος της προσωπικότητας. Μια υγιής, αδιάλειπτη ανάπτυξη που ενισχύεται από τις θετικές αλληλεπιδράσεις με τους άλλους -μέσα από τη συλλογική/βιωματική διεργασία- είναι απαραίτητη για τον σχηματισμό μια ισχυρής, λειτουργικής αίσθησης του εαυτού προκειμένου να μη νοσεί ψυχικά. Η αλλαγή στην αυτό-αντίληψη, είναι δύσκολη αλλά ταυτοχρόνως δυνατή να επιτευχθεί μέσα από τη δημιουργική διαδικασία.
Αρχιτεκτονική ναι, το σώμα-εαυτός του ανθρώπου/δημιουργού είναι μια θεϊκή φαντασία και θα συνεχίσει να μας απασχολεί όσο εξακολουθούμε να ενδιαφερόμαστε τόσο για εμάς τους ίδιους όσο ο ένας για τον άλλο. Η πιο δυνατή αίσθηση που μένει είναι η διαρκής και ακατανίκητη ανάγκη για την έκφραση του εαυτού μας και των συναισθημάτων μας η ζωτική σύνδεση της εκφραστικότητας με την πιο βαθιά ουσία της φύσης μας, με την ίδια μας τη ζωή.
Το σώμα με το «καλλιτεχνικό δομείν» του εαυτού θα γίνει ένα ζωντανό σώμα-εαυτός. Αυτή η ψυχο-Αρχιτεκτονική μπορεί να παραπέμπει στην εποχή των σπηλαίων και η επιφάνειά της να θυμίζει βράχια. Τα χρώματα να πάνε στην παλαιολιθική εποχή και ίσως αυτό να συνδέεται με κάτι πρωτόγονο όπως την ανάγκη έκφρασης κάποιου ενστικτώδους συναισθήματος.
Αυτό το «δομείν» μέσα από τη γραφή, καταγραφή, κίνηση, ποίηση, μύθο, επεξεργάζεται, διερευνά κανείς την έννοια της πολυκοσμίας, της αγοραφοβίας, της σχεδόν μιας κοινωνικότητας που ίσως είναι δύσκολα ανεκτή και που καταβάλλει το άτομο, σαν να εισβάλλουν τα γύρω πρόσωπα, να φαίνονται, να είναι σαν ανεπιθύμητες σκέψεις που κατακλύζουν την κεντρική μορφή του εαυτού, να υπάρχει έντονο το στοιχείο της εισβολής, της δυσκολίας, αλλά και της απουσίας, που «κρέμεται πάνω από το κεφάλι του» τρόπο τινά.
Εδώ μπορεί κανείς να μιλήσει και για στοιχεία ναρκισσισμού, ενός ναρκισισμού που παγιδεύει, που ακινητοποιεί. Παρά τη σκιερότητα όμως, να αναδίδει έναν ερωτισμό, κάτι σε σχέση με τον έρωτα, με το παρελθόν και το παρόν του. Το σώμα/εαυτός μπορεί να είναι και γερασμένο, ένα θέμα πολλαπλών προσώπων και επιρροών του δημιουργού όπως και μια ενασχόληση με το θέμα του φύλου και της σεξουαλικότητας, μια σεξουαλικότητα στοιχειωμένη· με έντονα τα στοιχεία της αποστροφής, της σύγκρουσης, ίσως της ενοχής.
Ένα σώμα/εαυτός που θα κατοικηθεί με ένα άλλο και το «ένα» και το «άλλο» θα αναζητήσουν τη πρωταρχική σχέση, τη βίωση του απόλυτου και του ορίου του Τέλους για την Αρχή. Όλα αυτά είναι ψυχο_αρχιτεκτονική.
Τα σφαγεία δε, έχουν συμβολικό χαρακτήρα, για αυτό και επιλέχτηκαν ως χώρος διεξαγωγής. Παρότι γνωρίζουμε ότι η κοινότητα δεν ανταποκρίνεται σε απομακρυσμένους χώρους -αν και μας εξέπληξε η ανταπόκριση παρότι υπήρχε και ελλιπής σηματοδότηση από το Δήμο,- τον επιλέξαμε για να λειτουργήσει συλλογικά, σύνδεση με τη μνήμη /καταγραφή στην εικόνα, αυτή την εικόνα ουδέτερου γένους, δίχως «ηλικία» και είναι αντιπροσωπευτική πολλών εθνικοτήτων, που οπωσδήποτε εμπνέει υποσυνείδητα φόβο, όμως κατά ένα παράξενο τρόπο λειτουργεί αποτρεπτικά από αυτόν. Είναι η συμβολική θυσία του εαυτού προς χάριν της αποκάλυψης του νέου, όσο δύναται απαλλαγμένου των ψυχοσυγκρούσεων του.
Επόμενο πρότζεκτ της Ψυχολογία-Τέχνη; art. Ψυχο_Αρχιτεκτονική #2, το πρότζεκτ συνεχίζει την πορεία του προς την εκπλήρωση του στόχου που έχει θέσει: τη σύνδεση και ανίχνευση της παραγωγής του καλλιτεχνικού αντικείμενου ως μια συλλογική διαδικασία βιωματικής σχέσης. Η αναζήτηση τρόπων από καλλιτέχνες, θεωρητικούς και θεραπευτές, να οραματίζονται την τέχνη ως βασική συνισταμένη της πραγμάτωσης του νοήματος της ανθρώπινης ζωής, είναι βασικό μας πρόταγμα.
Από την αναδρομική του Κυριάκου Μορταράκου και τη μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Σεβαστάκη στις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Κώστα Λάκη και τους καλλιτεχνικούς αλγόριθμους του Τσαρλς Σάντισον
14°
