Τον Αύγουστο βρέθηκα στις Φιλιππίνες. Οι Φιλιππίνες είναι νησιωτική χώρα αποτελούμενη από ένα αρχιπέλαγος 7641 μεγαλύτερων και μικρότερων νησιών. Έχει εξωτικές παραλίες και πλούσια θαλάσσια ζωή, για αυτό και είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για καταδύσεις. Κοραλλιογενείς υφάλους, πολύχρωμα τροπικά ψάρια και παράξενα (για εμάς) είδη της θάλασσας θα δεις σχεδόν παντού στον βυθό των Φιλιππινών. Μόνο σε ένα νησί, όμως, θα συναντηθείς με φαλαινοκαρχαρίες.
Τι είναι οι φαλαινοκαρχαρίες;
Οι φαλαινοκαρχαρίες είναι είδος καρχαρία και το μεγαλύτερο σε μέγεθος ψάρι στον κόσμο. Παρά το γιγάντιο μέγεθός τους όμως (που μπορεί να φτάσει έως και τα 18 μέτρα), είναι παντελώς άκακοι. Ευγενικούς γίγαντες τους λένε. Τρέφονται με πλαγκτόν, κολυμπούν νωχελικά, έχουν κάτι αξιολάτρευτες λευκές βούλες στη ράχη τους (μου θυμίζουν λίγο τα μανιταρόσπιτα του στρουμφοχωριού) και δεν πειράζουν κανένα. Θεωρητικά, αν δεν είσαι πλαγκτόν, δεν έχεις πρόβλημα. Επίσης, παρά το τεράστιο στόμα τους, τα δόντια τους είναι μικροσκοπικά και ακίνδυνα, ενώ το άνοιγμα του οισοφάγου τους έχει μέγεθος όσο ένα μπαλάκι του baseball. «Εντάξει, και να με φάει, σίγουρα δεν θα μπορέσει να με καταπιεί», σκέφτηκα. Και κάπως έτσι πήρα αεροπλάνα, λεωφορεία και tuk tuk κι έφτασα στο Oslob, ένα χωριό στην άκρη του νησιού Cebu, που έγινε γνωστό ακριβώς γιατί προσφέρει τη δυνατότητα να κολυμπήσεις με φαλαινοκαρχαρίες.
Cebu, Φιλιππίνες
Φαλαινοκαρχαρίες μπορείς να συναντήσεις και σε άλλα σημεία του πλανήτη. Στην Ταϊλάνδη για παράδειγμα ή στις Μαλβίδες. Πουθενά αλλού στον κόσμο, όμως, δεν είναι τόσο σίγουρο πως θα τους συναντήσεις. Και αυτό γιατί το 2011 ένας ψαράς στο Oslob κατάλαβε ότι αν ταΐζει τους καρχαρίες, αυτοί θα επιστρέφουν στο ίδιο σημείο. Δεν είναι η πιο ηθική επιλογή σου. Οι φαλαινοκαρχαρίες είναι μεταναστευτικό είδος – ακολουθούν την τροφή τους στα θερμά νερά των τροπικών ωκεανών. Αν τους ταΐζεις, διαταράσσεις τη μεταναστευτική τους πορεία, τους κάνεις να βασίζονται σε εσένα για την τροφή τους και όχι στο ένστικτό τους, κάτι που μελλοντικά μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην επιβίωσή τους. Από την άλλη, αυτή η τουριστική ατραξιόν έχει δώσει ζωή στο φτωχό χωριό τρέφοντας όχι μόνο την εταιρεία που προσφέρει την εμπειρία, αλλά και μια σειρά μικρών ξενοδοχείων, τοπικών εστιατορίων, ντόπιων ξεναγών και οδηγών tuk tuk, που βασίζονται στον τουρισμό για να ζήσουν – και δεν κερδίζουν εκατομμύρια. Τουλάχιστον οι φαλαινοκαρχαρίες δεν ζουν περιορισμένοι. Αυτό, νομίζω, με έκανε να πάρω την απόφαση.
Oslob, Cebu
Ξυπνήσαμε στις 4.30 το πρωί. Στις 5 ήμασταν στο παρατηρητήριο. Δεν είχε ανοίξει ακόμη, αλλά ο κόσμος ήταν ήδη αμέτρητος. Μπορείς να δεις τους φαλαινοκαρχαρίες μόνο την ώρα που τους ταΐζουν (6.00-12.00 το πρωί), οπότε πρέπει να είσαι εδώ νωρίς για να στηθείς στην ουρά, να πάρεις το εισιτήριό σου (κοστίζει 700 πέσος Φιλιππινών, δηλαδή περίπου 10€) και να περιμένεις υπομονετικά μέχρι να έρθει η σειρά σου να μπεις σε μια μικρή βαρκούλα μαζί με άλλα 10 άτομα. Το σεμινάριο ασφαλείας, που υποχρεωτικά παρακολουθείς, λέει τα εξής: 1. Μην αγγίζετε τους φαλαινοκαρχαρίες. 2. Φροντίστε να κολυμπάτε σε απόσταση τουλάχιστον τριών μέτρων γύρω τους. 3. Αν ο φαλαινοκαρχαρίας έρθει καταπάνω σας, μην πανικοβληθείτε (!), απλώς… κάντε στην άκρη! Μανούλα μου…
Περιμένοντας να κολυμπήσουμε με φαλαινοκαρχαρίες. Στο μεταξύ, μια μαγική ανατολή.
Σε αυτό το σημείο θέλω να πω ότι καθόλου άνετη δεν είμαι με την όλη ιδέα. Το αντίθετο: είμαι το είδος ανθρώπου που αν τυχόν τον ακουμπήσει κάποιο ψαράκι ενώ κολυμπάει, έχει εκσφενδονιστεί στην ακτή. Επίσης, ποτέ δεν κολυμπάω μόνη μου στα βαθιά. Όχι επειδή φοβάμαι ότι θα πνιγώ, αλλά γιατί ακριβώς τρέμω στην ιδέα πως θα συναντήσω καρχαρία ή έστω μεγάλο ροφό. Αν κολυμπάω μαζί με κάποιον άλλον, τουλάχιστον μπορώ πάντα να τον πετάξω ως δόλωμα στον καρχαρία (ή στον ροφό) και να σωθώ. Το κολύμπι με τους φαλαινοκαρχαρίες, λοιπόν, μου φάνηκε μια αρκετά ασφαλής περίπτωση έκθεσης στον κίνδυνο, ώστε να ξεπεράσω τον φόβο μου. Κάτι σαν ομοιοπαθητική.
Μετά από περίπου 3,5 ώρες που περίμενα τη σειρά μου χωρίς να βγάζω λέξη, ήρθε η ώρα να μπούμε στη βάρκα. Ένα ξύλινο βαρκάκι με κουπιά, που σε μεταφέρει περίπου 100 μέτρα από την ακτή. Σου δίνουν μάσκα και σωσίβιο (μπορείς να το βγάλεις) και βουτάς. Μόλις είδα τον πρώτο φαλαινοκαρχαρία μου κόπηκε η ανάσα. Ένιωσα όλο το σώμα μου να παγώνει κι έμεινα εντελώς ακίνητη. Εκείνος κολυμπούσε ακολουθώντας μια κυκλική διαδρομή γύρω από μια βάρκα. Ένας ψαράς στο κέντρο της βάρκας έριχνε κομματάκια ψαριού στο νερό. Ο καρχαρίας, μεγάλος όσο ένα μεγάλο αυτοκίνητο, άνοιγε το πελώριο στόμα του και άφηνε την τροφή να κυλήσει στα σαγόνια του. Έβγαλα το κεφάλι μου από το νερό και κοίταξα τον φίλο μου, που ήδη ανέβαινε πίσω στη βάρκα. «Είναι συγκλονιστικό!», του φώναξα. «Μα πού πας; Δεν θα κολυμπήσεις;». «Όχι, είμαι καλά εδώ, ευχαριστώ!».
Βούτηξα ξανά κι άρχισα να παρατηρώ τον καρχαρία. Κολυμπούσε ανενόχλητος, ήρεμος, παντελώς αδιάφορος για τους ανθρώπους γύρω του, αλλά και για τα δεκάδες ψάρια που κολυμπούσαν μαζί του. Ένα μαύρο ψαράκι είχε κολλήσει στο λαιμό του, προσπαθώντας να κλέψει λίγη από την τροφή του. Σιγά σιγά ξεθάρρεψα. Απομακρύνθηκα λιγάκι από τη βάρκα κι άρχισα να κολυμπάω παράλληλα με τον καρχαρία. Θυμήθηκα τις οδηγίες ασφαλείας. Ήταν απολύτως αδύνατον να κρατήσεις τρία μέτρα απόσταση, αλλά προσπαθούσα να μην τον ακουμπήσω καθόλου – χρειάστηκαν αρκετά ακροβατικά για να αποφύγω να με αγγίξει η ουρά του.
Κάποια στιγμή άκουσα τον βαρκάρη να με φωνάζει. «Κοίτα, έρχεται ο μεγάλος καρχαρίας!». Καταρχάς τι εννοείς μεγάλος; Αυτός ήταν ο μικρός;; Ω ναι... Ο μεγάλος πλησίαζε το μέγεθος λεωφορείου. Έμεινα να επιπλέω, παρακολουθώντας τον καθώς περνούσε, πανέμορφος και μεγαλοπρεπής, σε απόσταση αναπνοής από μπροστά μου. Κοιταχτήκαμε – ή τουλάχιστον έτσι μου φάνηκε. Το αριστερό του μάτι, κολλημένο στα πλάγια σαν παράξενη μπίλια, πάνω μου. Δεν ασχολήθηκε καθόλου με την ύπαρξή μου. Κι αυτός, όπως κι ο προηγούμενος, έκανε τον κύκλο του γύρω από τη βάρκα κι έφυγε.
Μισή ώρα έμεινα μέσα στο νερό. Μου φάνηκαν 5 λεπτά. Στην επιστροφή συνειδητοποίησα ότι δεν φοβήθηκα καθόλου. Ήταν τόση η έκπληξή μου, που νίκησε τον φόβο μου.
13°
